Sint Jacobiparochie
Sint Jacobiparochie (Bildts, Fries: Sint Jabik of Sint-Jabik) is een dorp in de gemeente Waadhoeke, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||||
| |||||
  | |||||
| Situering | |||||
| Provincie |  | ||||
| Gemeente |  | ||||
| Coördinaten | 53° 16′ NB, 5° 36′ OL | ||||
| Algemeen | |||||
| Inwoners (BAG, 2019) | 1.720[1] | ||||
| Overig | |||||
| Woonplaatscode | 3332 | ||||
| Belangrijke verkeersaders | N393 | ||||
Detailkaart | |||||
 | |||||
| Locatie in de voormalige gemeente het Bildt | |||||
Foto's | |||||
 | |||||
| Zicht op de kerk en de Watertoren | |||||
| |||||
Het ligt ten noordoosten van Franeker en ten noordwesten van Leeuwarden, tussen Minnertsga en Sint Annaparochie, en niet ver van de Waddenzee. Door het dorpsgebied stromen onder andere de Koude Vaart, Het Kanaal, Kleine Blikvaart en de Blikvaart. Door het dorp zelf loopt de N393.
In 2019 telde het dorp 1.720 inwoners.[1] Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Oosthoek (grotendeels) en Zwarte Haan. Tot 1991 was het dorp Westhoek een buurtschap die onder Sint Jacobiparochie viel. Tussen Sint Jacobiparochie en Minnertsga ligt de streek Mooie Paal.
Geschiedenis
Sint Jacobiparochie ontstond in 1505, toen Het Bildt door arbeiders uit onder meer Zuid-Holland, Zeeland en Friesland werd ingedijkt. Het heette aanvankelijk Wijngaarden, naar het Zuid-Hollandse Wijngaarden waar de nieuwe bewoners vandaan kwamen. Het nieuwe Wijngaarden vormde een rooms-katholieke parochie die aan de apostel Jacobus was gewijd.
Na verloop van tijd ging de naam van de parochie over op het dorp. Of het dorp werd vernoemd naar de echtgenote (Jacoba) van een van de edelen die het gebied liet ontginnen. Ook is St. Jabik bekend als startplaats van het Jabikspaad, dat eindigt in Spanje en waar Keizer Karel de Grote al van droomde.
Tot 2018 behoorde het dorp tot de gemeente het Bildt.
Jabikspaad
Sint Jacobiparochie is de startplaats van het Jabikspaad, de Friese Camino de Santiago. Het Jabikspaad is 130 kilometer lang en loopt naar Hasselt. Volgens de overlevering droomde Keizer Karel de Grote over een weg van sterren, die van de Friese Zee via Europa naar Santiago de Compostela in Spanje liep. Ooit zou een Friese boeteling van Sint Jacobiparochie naar Spanje zijn gelopen. In 2000 werd het Jabikspaad voorzien van bewegwijzering. In tegenstelling tot de andere Europese Jacobswegen, is het symbool van het Jabikspaad niet de Sint Jacobsschelp, maar de Wulk. In het voorportaal van de Groate Kerk is het pelgriminformatiecentrum, dat iedere 2e en 4e zaterdag van de maand open is van 11.00 tot 15.00 uur.
Broedertrouw
Op 27 november 1889 wordt de uit landarbeiders bestaande vereniging "Broedertrouw" opgericht in Sint Jacobiparochie. De vereniging stelt zich ten doel lotsverbetering der arbeiders in de eerste plaats. De afdeling Sint Jacobiparochie van Broedertrouw formuleert in het voorjaar van 1890 haar looneis en legt die voor aan de boeren. De boeren weigeren op het voorstel in te gaan met als gevolg dat op 17 mei de landarbeiders het werk neerleggen. De reactie op het succes van Broedertrouw komt spoedig.
In het midden van 1890 vinden 150 boeren in Het Bildt elkaar en verbinden zich tot onderlinge steun bij werkstaking. Het verloop van de staking is rustig, desondanks besluit de regering 100 man infanterie, 25 veldwachters en een aantal marechaussees naar het 'oproerige' gebied te zenden.De landbouwers trachten de staking te breken met behulp van onderkruipers die ze 15 cent per uur betalen met kost en inwoning. Germ van Tuinen en Jan Stap, de stakingsleiders, worden er van beschuldigd onderkruipers met de dood te hebben bedreigd. Beide worden echter vrijgesproken. Hun advocaat heet: Pieter Jelles Troelstra.
Franeker landen
De Franeker landen liggen ten noorden van Sint Jacobiparochie, ten westen van de kadal. Deze landen liggen in de gemeente Het Bildt maar zijn geschonken aan de stad Franeker door de hertogen Hendrik V van Saksen en George van Saksen op 26 maart 1501 voor hun dapperheid ten tijde van het beleg van Franeker.
Sport
Sint Jacobiparochie kent sinds 1938 de voetbalvereniging Sint Jacob. Verder beschikt het dorp over de kaatsvereniging K.V. Het Noorden, de tennisvereniging TV Sint Jabik, de hardloopvereniging SV Friesland. Een zeer lokale sport die in Oosthoek wordt beoefend door mensen uit de omgeving is het Kooitjetipelen.
Cultuur
Het dorp heeft sinds 1952 een eigen toneelvereniging, T.O.G. geheten. In de kerk van Sint Jacobiparochie zit een cultureel centrum, Kultureel Sintrum De Groate Kerk geheten. Verder kent het dorpssociëteit De Iest en het jeugdhonk 't Groene Hok.
Ieder jaar in de derde week van juni is er kermis, SintJaasMet geheten waar ook andere dingen rondom worden georganiseerd. En in april vindt er Silt Festival plaats.
Onderwijs
Het dorp kent een eigen basisschool, Sint Jabik geheten, een fusieschool van de CBS De Koppel en OBS De Opstap.
Natuur en wandelroute
Door Sint Jacobiparochie loopt de Europese wandelroute E9, ter plaatse ook Noordzeepad of Friese Kustpad geheten. Sinds 2013 zijn de drie los gelegen natuurgebieden door Staatsbosbeheer tot één geheel gemaakt onder de naam De Blikken.
Geboren in Sint Jacobiparochie
- Germ de Jong (1886-1967), kunstenaar
- Douwe Jans Bierma (1891-1950), politicus
- Hotze Sytses Buwalda (1915-1994), historicus en schrijver
- Jan de Vries (1944), motorcoureur
- Titia Lont (1963), politica
- Sito Wijngaarden (1979), dichter
Fotogalerij
Oosteinde 11
Markering pelgrimsroute
Verzetsmonument
Oosteinde 20 (1765)
Externe links
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Sint Jacobiparochie van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |