Homo ergaster

De naam ergaster komt van het Griekse woord εργαστηρ dat "werker" betekent. De naam heeft betrekking op de vuurstenen werktuigen die bij fossielen van deze soort zijn aangetroffen. Letterlijk betekent zijn naam dus "werkende mens".

Uit Zuid-Afrika beschreven de paleontologen Broom en Robinson al in 1949 de soort Telanthropus capensis op grond van een onderkaak.[1] Hoewel dit een oudere naam is (die dus mogelijk prioriteit zou moeten hebben) wordt deze kaak nu tot Homo ergaster gerekend.[2]

Het holotype, dat de vondstcode KNM ER 992 heeft, werd in 1975 gevonden bij het Turkanameer (Kenia) en is ook een onderkaak. De vondst werd hetzelfde jaar gepubliceerd.[3]

Eén van de meest bekende Homo ergaster-fossielen is de 'Turkanajongen' (vondstcode KNM-WT 15000). Dit compleetste skelet van deze soort werd in 1984 bij toeval gevonden op de oever van de Nariokotome rivier ten westen van het Turkanameer. De vondst werd gedaan door de paleoanthropoloog Kamoya Kimeu die deel uitmaakte van een onderzoeksgroep van Richard Leakey en Alan Walker. Tijdens een wandelingetje viel zijn oog op een botje dat de grond uitstak en dat de aanleiding vormde voor een opgraving. Het botje bleek geen losse vondst maar deel uit te maken van een vondstcomplex dat de resten bleek te bevatten van een grotendeels bewaard skelet.

De leeftijd van de fossielen is met name bepaald op basis van datering van lagen vulkanische as boven en onder de fossielen.[4]

Homo ergaster had waarschijnlijk een lichaamslengte van 1,80 m. Het lichaamsgewicht lag tussen 50 en 68 kg, terwijl het hersenvolume lag tussen 600 en 910 kubieke cm. Homo ergaster was de eerste hominide met dezelfde lichaamsbouw als die van de moderne mens.[4]

Aan Homo ergaster wordt een nieuwe techniek van steenbewerking toegekend, nl. het Acheuléen. Deze archeologische cultuur wordt gekenmerkt door grote snijwerktuigen en vuistbijlen.

Er zijn aanwijzingen voor vuur gevonden in dezelfde lagen en dicht bij resten van Homo ergaster. Nochtans is men het er niet over eens of dit betekent dat deze soort inderdaad vuur gebruikt heeft.

Onderzoekers zijn het niet geheel eens over de verwantschap tussen Homo ergaster en Homo erectus. Een aantal onderzoekers denkt dat deze twee soorten een gezamenlijke voorouder hebben en dat ze door isolatie apart van elkaar geëvolueerd zijn.

Anderen zijn van mening dat een groep individuen van Homo ergaster uit Afrika trok en tijdens de trek naar Azië evolueerde tot een nieuwe soort, Homo erectus. De nieuwe soort was zo succesvol dat zij zich verder over de oude wereld verspreidde.

Aangezien Homo ergaster morfologisch gezien niet of nauwelijks verschillen met H. erectus vertoont, is hij volgens C. David Kreger slechts een vroege H. erectus en geen aparte soort.[5]

Homo ergaster wordt genoemd als de voorouder van verschillende fossiele mensensoorten:

• In de Kaukasus leefde Homo georgicus, ook wel beschouwd als een vroege Homo ergaster of primitieve Homo erectus.
• In Azië ontwikkelde zich Homo erectus.
• Op het Iberisch schiereiland vond men Homo antecessor, soms gezien als een vroege Homo heidelbergensis.
• In Afrika ontwikkelde zich Homo heidelbergensis, waaruit later Homo sapiens zou voortkomen.

• 
  Homo ergaster; Reconstructie van de schedel van 'Turkana Boy' gevonden bij het Turkanameer (Kenia).
  San Diego Museum of Man

Zie de categorie Homo ergaster van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.