Australopithecus
Australopithecus (letterlijk "zuidelijke aap", van het Latijnse australis, zuidelijk, en het Oudgriekse πίθηκος, aap), is een uitgestorven geslacht van mensachtigen dat leefde tussen 4,3 en 2 miljoen jaar geleden.
| Australopithecus Fossiel voorkomen: Plioceen en Vroeg Pleistoceen | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Austrolopithecus africanus 'Mrs Ples' | ||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Geslacht | ||||||||||||
| Australopithecus † Leakey et al., 1995 | ||||||||||||
 | ||||||||||||
| Vindplaatsen: TD — Tsjaad | ||||||||||||
Afbeeldingen op  | ||||||||||||
Australopithecus op  | ||||||||||||
| ||||||||||||
De naam werd in 1925 door Raymond Dart gegeven aan een soort waartoe een klein schedeltje behoorde dat hij had gevonden in een grote bak met fossielen die in 1924 uit de leisteengroeve van Taung (Zuid-Afrika) waren opgegraven. Het kreeg als bijnaam het Taung kind, naar de plaats waar het schedeltje was gevonden, en ook omdat het waarschijnlijk aan een erg jong exemplaar had toebehoord. De vondst werd eerst afgedaan als behorende tot een uitgestorven mensaap, maar na de vondst van fossielen in 1947 bij Sterkfontein en Pretoria, in Zuid-Afrika, die blijkbaar tot dezelfde soort behoorden, onderkende men dat dit dier bepaalde kenmerken had die het meer op een mens dan op een (mens)aap deden lijken. Niet alleen had Australopithecus zich kennelijk op twee benen voortbewogen, ook het gebit had kenmerken die meer mensachtig dan aapachtig waren. De hoektanden waren kleiner dan bij een (mens)aap gebruikelijk is, en ook de gebitsboog was ovaler dan de duidelijke 'U' vorm die voor apen kenmerkend is.
Enkele belangrijke vondsten
In 1974 vonden Donald Johanson en Yves Coppens in Hadar (Ethiopië), bij de rivier Sawah, een voor 45% compleet skelet. Hij beschreef dit fossiel als Australopithecus afarensis. Het kreeg de bijnaam "Lucy", naar het Beatles-lied Lucy in the Sky with Diamonds, dat gedurende de expeditie vaak in het basiskamp werd gedraaid.
In 1995 werd door een Franse onderzoeksgroep in de Bahrel el Ghazali vallei bij Koro Toro (Tsjaad) de overblijfselen van een 3 miljoen jaar oude hominide aangetroffen die men de naam Australopithecus bahrelghazali gaf. De fossielen vertoonden overeenkomsten met Australopithecus afarensis. Het is tot op heden de enige vondst van een Australopithecus-soort uit Centraal-Afrika.
In 1999 vond men in Ethiopië, nabij het plaatsje Bouri, de fossielen van een 2,5 miljoen jaar oude Australopithecus, die beschreven werd als Australopithecus garhi. 'Garhi' betekent in de streektaal "verrassing". Deze soort maakte bijna zeker gebruik van ruw gevormde stenen werktuigen, aangezien deze in ruime mate in de buurt van de fossielen werden gevonden. Het idee dat alleen het geslacht Homo stenen werktuigen maakte, is daarmee mogelijk achterhaald. Australopithecus garhi zou meer informatie over de overgang van Australopithecus naar Homo kunnen geven.
Alle vindplaatsen waren gelegen op meer dan 1000 meter hoogte. Sommige vindplaatsen zijn door geologische ontwikkelingen op een lagere hoogte gekomen. Gelijkaardige diersoorten zijn wel gevonden in laaglanden. De conclusie is dat Australopithecus niet in de tropische warme laaglanden of heeft geleefd. Dit zou ook verklaren waarom Australopithecus niet uit Afrika heeft kunnen migreren.[1]
Taxonomie
- Geslacht: Australopithecus
- Soort: Australopithecus afarensis † ("Lucy")
- Soort: Australopithecus africanus †
- Soort: Australopithecus anamensis †
- Soort: Australopithecus bahrelghazali †
- Soort: Australopithecus deyiremeda †
- Soort: Australopithecus garhi †
- Soort: Australopithecus sediba †
Vroeger Australopithecus, nu geplaatst in het geslacht Paranthropus:
- Geslacht: Paranthropus
- Soort: Paranthropus aethiopicus †
- Soort: Paranthropus boisei †
- Soort: Paranthropus robustus †
Meer afbeeldingen
Australopithecus afarensis .JPG)
Australopithecus africanus 
Australopithecus sediba 
Australopithecus afarensis; Reconstructie van man en vrouw
| Bronnen en verwijzingen
Externe link |
| Voorlopers en oude verwanten van de mens | ||
|---|---|---|
| Fossiel voorkomen | Geslacht | Soorten |
| 7 - 4,4 Ma | Sahelanthropus | Sahelanthropus tchadensis |
| Orrorin | Orrorin tugenensis | |
| Ardipithecus | Ardipithecus ramidus · Ardipithecus kadabba | |
| 4,3 - 2 Ma | Australopithecus | A. anamensis · A. afarensis · A. bahrelghazali · A. africanus · A. garhi · A. sediba |
| 3,5 Ma | Kenyanthropus | Kenyanthropus platyops |
| 2,5 - 1 Ma | Paranthropus | P. aethiopicus · P. boisei · P. robustus |
| tot heden | Homo | H. antecessor · H. cepranensis · H. denisova · Homo erectus (Javamens · Pekingmens) · H. ergaster · H. floresiensis · H. gautengensis · H. georgicus · H. habilis · H. heidelbergensis · H. helmei · H. neanderthalensis · H. rhodesiensis · H. rudolfensis · Homo sapiens (H. s. idaltu · Cro-magnonmens · Red Deer Cave-mensen) |