Opeinde (Friesland)

Opeinde is ontstaan ergens tussen de 1100-1400, op het einde van een zandrug. Het lag teven op het einde van het dorpsgebied van Oudega, in 1439 aangehaald als Aldgha Wp an endde. In 1477 werd het gewoon weg Opperynde genoemd wanneer er melding werd gemaakt van een pastoor die het dorp dan had gekregen.

In 1484 werd het vermeld als Ypeynde, in 1529 werd het in het Fries vermeld als Opeyn, later die eeuw valt op een kaart te lezen Epein in het Fries terwijl men Opeynde in Nederlands schreef. In 1508 was ook de eerste maal dat er een toevoeging werd vermeld, als Smallingeropeynd, dit was ter onderscheiding van Opende in Groningen en Opeinde in Achtkarspelen, dat later het dorp Harkema is geworden. De moderne Friese spelling De Pein is een samengetrokken van het in 1840 Op 'e Eyn vermelde Friestalige plaatsnaam.

De oorspronkelijke kern van Opeinde was gelegen op de plek van wat later de buurtschap Nijtap is geworden. Door de eeuwen heen groeide het richting van Nijega, het was zo een wegdorp. In het begin van de twintigste eeuw verschoof het centrum van het dorp naar het oosten. In 1909 kwam er de nieuwe Hervormde kerk te staan bij het nieuwe centrum. Aan de westkant daarvan ontwikkelde na de Tweede Wereldoorlog een nieuwbouwwijk. Deze vormt sindsdien als de kern en is de oorspronkelijke kern een buurtschap geworden.

In 2018 is er begonnen met de bouw van een 'nieuwbouw' dat midden in een natuurgebied moet komen te liggen. De bewoners van De Peinder Mieden zouden het natuurgebied moeten mee beheren na de aanleg. Het ligt ten zuiden van de Hogeweg, tot aan de buurtschap De Kletten.

De Opeindervaart te Opeinde

Het dorp kent meerdere oorlogsmonumenten. Op de oude begraafplaats van Opeinde in Nijtap is het Erehof Opeinde gevestigd, ter herdenking van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Op de begraafplaats staat ook een van de klokkenstoelen in Friesland.

• 
  Oorlogsmonument voor burgerslachtoffers
• 
  Oorlogsmonument voor geallieerde militairen

Het dorp heeft een eigen basisschool, de SWS De Leister Igge.

In 1944 werd de korfbalvereniging KC de Pein opgericht. In 1962 volgde de voetbalvereniging VV ONT.

Het dorp kent verder tennisvereniging Douwekamp en de in 1966 opgerichte gymnastiekvereniging Toneo, dat ook voor de dorpen Nijega en De Tike is bedoeld.

Het dorp kent samen met Oudega de Fanfare Apollo-Foarút, een fusie van de oorspronkelijke eigen dorpsfanfare. En sinds 1997 kent het het Shantykoor De Brêgesjongers.

• 
  Hervormde kerk
• 
  Villa in Amsterdamse schoolstijl
• 
  Klokkenstoel bij crematorium en uitvaartcentrum Wâldhôf

• Auke Scholma (1956) damgrootmeester
• Piet Adema (1964), politicus

• Lijst van rijksmonumenten in Opeinde
• Lijst van gemeentelijke monumenten in Opeinde

• Website over Opeinde

	Plaatsen in de gemeente Smallingerland
Steden, dorpen en gehuchten: Boornbergum · De Tike · De Veenhoop · De Wilgen · Drachten · Drachtstercompagnie · Goëngahuizen · Houtigehage · Kortehemmen · Nijega · Opeinde · Oudega · Rottevalle · Smalle Ee Buurtschappen: Buitenstverlaat · De Gaasten · De Kletten · De Kooi · De Puntpaal · Egbertsgaasten · Folgeren · Galhoek · Luchtenveld · Middelburen · Nijtap · Noorderend · Opperburen · Scheiding · Siteburen · Uiteinde · Wierren · Zandburen · Zuidereind · Zuiderheide Friesland: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten

Zie de categorie Opeinde van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.