Langweer

Langweer is waarschijnlijk rond 1100 ontstaan en daarmee een van de oudste dorpen in de omgeving. Het was een tijdlang een echt vaartdorp, maar zou van oorsprong als langgerekt laag gelegen perceel grond (weer/were) annex grasland (war) zijn ontstaan waar de plaatsnaam ook van af is geleid. Het dorp werd in de 13 eeuw vermeld als Languere, in 1399 als Langwerre, in 1473 als op Langweer en in 1505 als Langhweer.

Het dorp heeft net als het naastgelegen Boornzwaag last van (dijk)doorbraken. Het werd zo een vaartdorp. In de 16e eeuw verkreeg het een waag en daarna ontwikkelde zich het, rond 1600, tot een belangrijke markt en havenplaats. De plaats had al enige aanzien daarvoor. Onder meer het geslacht Douma had een stins staan in het dorpsgebied, totdat deze in 1517 werd verwoest. Maar ook andere voorname families vestigde zich in de markt en havenplaats.

Toch bleef het dorp lang voornamelijk alleen goed te bereiken via het water. De eerste echte landverbinding was de Legemeerstersingel, dit was een tijdlang niet meer dan een modder/karrenpad was en die niet altijd begaanbaar was. Het verbond het dorp via Legemeer met Idskenhuizen. Met de komst van komst Breededijk in 1856 en een vast pad op de Legemeerstersingel werd het dorp echt vast via het land verbonden geraakte.

Tot 1984 behoorde Langweer tot de gemeente Doniawerstal, dat daarvoor een grietenij was. Daarna viel het onder de gemeente Skarsterlân en per 2014 valt het onder de gemeente De Friese Meren.

Zicht op de haven

Een deel van Langweer is een beschermd dorpsgezicht, een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland. Verder zijn er in het dorp een aantal rijksmonumenten te vinden.

In het begin van de 21ste eeuw werd het dorp uitgebreid met een nieuwe wijk, Legebuorren genoemd. Deze wijk werd zo gebouwd dat het dorpsgezicht niet werd aangetast.

Langweer kent veel watersporttoerisme. Naast de passantenhaven is er zeilcentrum en aan de havens zijn ook recreatiewoningen van een recreatiepark te vinden. Er is nog een kleinere haven in de voormalige buurtschap (De) Hoek (Trophorne) even ten westen van het dorp, en ten noorden van Dijken.

In Langweer staat de stins Osinga State, het oude gemeentehuis van de voormalige gemeente Doniawerstal, en het voormalig waaggebouw.

Kerk

Hervormde kerk

De kerk van Langweer werd in 1777 gebouwd op de plek waar eerder al twee andere kerkgebouwen stonden. Deze kerk is in verhouding met andere Friese kerken uit de achttiende eeuw rijk versierd.

Sinds 1933 kent Langweer een eigen voetbalvereniging, VV Langweer genaamd. In dorp zijn er ook een volleybalvereniging; L.V.V.O, en een tennisclub; LTC' 78.

Langweer bezit verder een eigen skûtsje en zeilt mee met de SKS-wedstrijden in het Skûtsjesilen.

In het dorp is de basisschool 't Swanneste gevestigd. De geschiedenis van het onderwijs gaat zeker terug tot 1434 toen er sprake was een school in het dorp. Deze school stond waarschijnlijk bij de kerk. De school naast de kerk werd in 1915 afgebroken.