Boornzwaag
Boornzwaag (Fries: Boarnsweach) is een dorp in de gemeente De Friese Meren, in de Nederlandse provincie Friesland. Het ligt ten oosten van Langweer en ten westen van Joure.
Plaats in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 52° 58′ NB, 5° 45′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (BAG, 2019) | 105[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 2485 | ||
Detailkaart | |||
 | |||
| Locatie van Boornzwaag in de voormalige gemeente Scharsterland | |||
| |||
In 2019 telde het dorp 105 inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap Boornzwaag over de Wielen. Boornzwaag zelf wordt ook wel een buurtschap of gehucht genoemd.
Boornzwaag ligt aan de zuidoever van de Langweerderwielen en aan de linkeroever van de Scharsterrijn. Er is een jachthaven. In de zomer kunnen fietsers en voetgangers de Scharsterrijn oversteken met een veerpont.
Geschiedenis
Door de ligging aan de Langweerderwielen is in de loop der eeuwen een deel van het dorp in de golven verdwenen. In 1275 werd er melding gemaakt van Benningawach. In 1456 staat in een testament het dorp aangeduid als Bonnningswaech. In 1482 werd het kortweg Zwaag genoemd, in 1505 werd het dan weer vermeld als Bonszwaeghe.
De plaats is dan een vrij groot dorp. Maar daar komt daarna daar langzaam verandering in. In 1664 werd het toen al geteisterde plaats geduid als Boenswaeg en Boornsweagh. De kerk werd 1693 afgebroken. De kerk werd vervangen door een klokkenstoel, deze werd dan weer afgebroken in 1893 wegens het wassende water.
De plaatsnaam verwijst waarschijnlijk naar het feit dat het is ontstaan op een zwaag, gezamenlijke (gras)landerijen waar vee werd gehouden, van of beheerd door de familie Benninga of Bonninga. Er werd in het verleden ook wel gedacht aan dat boorn zou verwijzen naar een waternaam. Mogelijk hangt de verkorting en de toevoeging van de 'r' wel samen met water, als in borrelend water, wijzend naar het feit dat het merendeel van het dorp verloren ging aan het water.
Er was zo weinig over van het dorp dat men in 19e eeuw het als buurt met dorpsrechten werd vermeld. Feitelijk gezien een gehucht of buurtschap van Langweer. Even na halfweg de 20ste eeuw groeide het dorp weer, dankzij het toerisme. Deze groei werd ingezet door Johan Henri Zorab die uit het onafhankelijk geworden Indonesië kwam en zich inzette voor de ontwikkeling van de waterrecreatie. Dat kreeg daarna navolging. Het dorp bestaat zo voor een groot deel uit recreatiewoningen.
Tot de gemeentelijke herindeling op 1 januari 1984, maakte Boornzwaag deel uit van de gemeente Doniawerstal. Tot 1 januari 2014 behoorde Boornzwaag tot de gemeente Skarsterlân.
Molen
Bij Boornzwaag staat de uit 1782 stammende Sweachmermolen.
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Boornzwaag van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |