Snikzwaag
Snikzwaag (Fries: Sniksweach) is een dorp in de gemeente De Friese Meren, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 52° 59′ NB, 5° 47′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (BAG, 2019) | 55[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 2509 | ||
Detailkaart | |||
 | |||
| Locatie in de voormalige gemeente Scharsterland | |||
Foto's | |||
 | |||
| Snikzwaag gezien vanaf het zuiden | |||
| |||
Het ligt ten zuidoosten van Heerenveen, tussen Joure en Akmarijp. De bewoning van het dorp bestaat uit losgelegen huizen en boerderijen. In 2019 telde het dorp 55 inwoners. Het wordt soms ook een buurtschap genoemd.
Geschiedenis
Van oorsprong was Snikzwaag een vaartdorp, waarbij de bewoning voornamelijk over het water was te bereiken, via de Snikzwaagstervaart. Van die oorsprong is sinds de tweede helft van de 20e eeuw nog weinig te zien, al is de bewoning van de kern vooral nog aan één kant te vinden van de weg.
Het dorp werd in de 13e eeuw vermeld als Sneckswach, in 1315 als Ackronrijprasuagh, in 1492 op snickzwaege, in 1494 als op snick zwaegh en in 1505 als Snyckszwaeghe. Er werd vroeger weleens gedacht dat de plaatsnaam zou verwijzen naar dat het een 'zwaag' (weiland waarop vee werd gehouden) zou zijn die bij werd Sneek lag, maar de plaatsnaam uit 1315 geeft aan dat men het bij Akmarijp rekende, gezien het ook ten zuiden van Akmarijp is gelegen. Het eerste element van de plaatsnaam duidt dan weer op de vorm van deze zwaag, 'snik' duidt op de oorspronkelijke spitsvormingheid ervan.
Het dorp wordt samen met Nijehaske, Oudehaske, Haskerhorne en het voormalige dorp Westermeer de Haskervijfga genoemd, een benaming die stamt uit de 15e eeuw en verwijst naar het feit dat deze vijf dorpen de oorsprong van Haskerland vormen. Haskervijfga was enige tijd ook een grietenij. Snikzwaag was het kleinste dorp van de Haskervijfga.
De directe omgeving, het buitengebied van Snikzwaag werd pas in de 19e eeuw in cultuur gebracht. De kerk van het dorp was een tijdlang via een pad te bereiken, maar de kerk werd in de 19e eeuw afgebroken. Op de begraafplaats staat ook nog wel een van de klokkenstoelen in Friesland. In 1840 telde het dorp 73 inwoners.
De zuidoostelijke punt van het oorspronkelijk dorp is in de 20ste eeuw ingelijfd door de fabrieken van Douwe Egberts en valt sindsdien onder Joure. Tot 1 januari 1984 behoorde Snikzwaag tot de gemeente Haskerland, waar het tot de gemeente Skarsterlân behoorde. In 2014 werd het onderdeel van de gemeente De Friese Meren.
Molens
Bij het dorp hebben verschillende molens gestaan; De polder De Ikkers, verving in 1921 een sterk vervallen Tjasker, maar De Ikkers verviel ook relatief snel in verval waarna het in 1970 werd verkocht. De molen werd opgeknapt en staat sindsdien in Wartena, een dorp nabij Leeuwarden
Geboren in Snikzwaag
- Sipke de Jong (1899-1986), schaatser
- Jolle de Jong (1907-1989), schaatser
Zie ook
Plaatsnaambord
Klokkenstoel
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Snikzwaag van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |