Heugem
Heugem is een voormalig dorp aan de rivier de Maas in de Nederlandse provincie Limburg. Sinds de annexatie door Maastricht in 1920 transformeerde het dorp geleidelijk tot een woonwijk in het zuidoosten van deze stad. Het is een van de 44 officiële buurten van de gemeente Maastricht.
| Buurt van Maastricht | |
 | |
Kerngegevens | |
| Gemeente | Maastricht |
| Wijk | Zuidoost |
| Coördinaten | 50°49'48"NB, 5°42'19"OL |
| Oppervlakte | 267 ha. |
| - water | 112 ha. |
| Inwoners (2017) | 4.620[1] |
| Overig | |
| Postcode(s) | 6229 |
| Buurtnummer | 09350601 |
| Foto's | |
 | |
| Natuurgebied Kleine Weerd langs de Maas | |
Ligging
Heugem wordt in het noorden en oosten begrensd door de buurt Randwyck, in het westen door de rivier de Maas, en in het zuiden door de gemeente Eijsden-Margraten.[2] Een groot deel van de buurt Heugem bestaat uit water.
Geschiedenis
Over de vroegste geschiedenis van Heugem is weinig bekend. Een Maastrichtse kerk gewijd aan de heilige aartsengel Michael wordt al in het jaar 772 genoemd, maar het is niet duidelijk of daarmee de kerk van Heugem wordt bedoeld.[3] De parochie bestond in elk geval al in 1157 en reikte toen tot Margraten. De kerk van Cadier en Keer was tot eind 18e eeuw onderhorig aan die van Heugem.
Voordat Heugem in 1920 door annexatie bij Maastricht werd gevoegd, maakte het deel uit van de toenmalige gemeente Gronsveld. Het dorp bleef tot circa 1980 sterk agrarisch van inslag en functioneerde als een zelfstandig kerkdorp binnen de gemeente Maastricht. Dat Heugem van origine geen stadswijk is, is nog duidelijk te zien aan de structuur van de oude dorpskern, die nog min of meer in tact is.
Sinds de jaren 1980 is een groot deel van de weilanden die het dorp omringden, verdwenen als gevolg van ontgrindingen langs de Maas (aan de zuidwestzijde van het dorp) en stadsuitbreidingen (ten noorden en ten oosten van de oude dorpskern). Het gebied ten noorden van Heugem heet thans Randwyck.
Voorzieningen, verenigingsleven, recreatie
Het dorp heeft diverse voorzieningen en een rijk verenigingsleven. Heugem beschikt over een eigen winkelcentrum en er zijn meerdere horecavoorzieningen. Centraal in het dorp liggen de Rooms-katholieke Sint-Michaëlkerk en het buurtcentrum De Klaekeburg. Aan de zuidzijde ligt Huize Maasveld, een complex met paviljoenachtige gebouwen voor gehandicapten.
Het dorp heeft een harmonie (Sint Michaël, Heugem) en een amateurvoetbalvereniging (RKHSV). Deze laatste leverde in de jaren 1960 de MVV-eredivisiespelers P. en H. Custers. De club speelt op velden in het nabij de dorpskern gelegen Sportpark Heugem, waar ook tennisvereniging LTV Heugem haar tennisbanen heeft. Andere verenigingen zijn het jeugdkoor Voice Heugem Mestreech en de carnavalsverenigingen De Waterratte en De Kikkers.
Ten westen van het dorp, in de uiterwaarden van de Maas, liggen van noord naar zuid: het natuurgebied Kleine Weerd, de waterrecreatievereniging Randwyck, de jachthaven Sint-Pietersplas, de watersportvereniging Maasvogels en een grote recreatieplas.
Bezienswaardigheden
Heugem kent een aantal bezienswaardigheden, waaronder een aantal monumentale boerderijen en het Huis Hoogenweerth, een kasteelachtig landhuis aan de Maas. Kasteel Hoogenweerth wordt al in de 15e eeuw genoemd, maar is in haar huidige vorm grotendeels 18e- en 19e-eeuws. Het in geel en grijs geschilderde gebouw bezit stijlelementen van de neorenaissance en de neoclassicistische architectuur.
De kerktoren van de Sint-Michaëlkerk is 18e-eeuws. De kerk werd in 1905 vergroot met een nieuw priesterkoor en in 1960 met een nieuw middenschip van architect Frits Peutz. Een in het interieur opgestelde kerkklok heeft een inscriptie uit 1272 en is daarmee de oudste luidklok van Maastricht. In het interieur bevindt zich verder een 15e-eeuws triomfkruis. Het altaar en een lessenaar zijn samengesteld uit houten apostelenbeelden, afkomstig van een 15e-eeuwse apostelbalk. Diverse andere beelden en schilderijen dateren uit de 17e en 18e eeuw. Het kerkorgel van de firma Pereboom & Leijser dateert uit 1870, maar heeft een oudere orgelkast.[4]
Sint-Michaëlskerk
Altaar met 15e-eeuwse sculpturen
Kasteel Hoogenweerth
Kapel Hoogenweerth
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Heugem (Maastricht) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
