Emmanuel Macron

Als afgestudeerde van de ENA kon hij meteen aan de slag bij de Inspectie van Financiën, een van de meest invloedrijke onderdelen van het Franse staatsapparaat. Politiek koos hij voor links. Aanvankelijk was hij een aanhanger van de dissidente socialist Jean-Pierre Chevènement, voor wie hij stemde bij de presidentsverkiezingen van 2002.

In 2006 trad hij toe tot de Parti Socialiste (hij bleef lid tot in 2009) en leerde de toenmalige partijleider François Hollande kennen. Bij de parlementsverkiezingen van 2007 probeerde hij socialistisch kandidaat te worden voor een zetel in zijn geboortestreek Picardië, maar kreeg daarvoor geen steun van de lokale PS. Die tegenslag en de verkiezing van de rechtse kandidaat Nicolas Sarkozy tot president zetten hem er naar eigen zeggen toe aan om de openbare dienst te verlaten en het zakenleven in te gaan.

In 2007 werd hij adjunct-verslaggever van de 'Commission Attali', een door president Nicolas Sarkozy opgerichte groep van deskundigen die voorstellen moest formuleren om de economische groei te bevorderen. Hoewel de voorstellen die hij steunde in liberale richting gingen, bleef Macron zich tot de linkerzijde rekenen. Een aanbod om op het kabinet van eerste minister François Fillon te gaan werken, wees hij af.

In 2008 ging hij bij de Inspectie van Financiën in disponibiliteit (hij zou pas in 2016 formeel ontslag nemen als ambtenaar), om te gaan werken voor de Franse zakenbank Rothschild & Cie. Na een paar jaar werd hij vennoot en vervolgens medezaakvoerder van de bank. Hij adviseerde bij belangrijke zakentransacties. In 2012 leidde hij de overname van een filiaal van Pfizer door Nestlé voor een recordbedrag van 9 miljard euro. Door zijn werk bij Rothschild verdiende hij meer dan 2 miljoen euro bruto aan commissieloon.

Tijdens de campagne voor de linkse voorverkiezingen van 2011 steunde hij de kandidatuur van François Hollande en werd hij een van zijn economische adviseurs.

Toen Hollande in mei 2012 tot president werd verkozen, benoemde hij Macron tot een van zijn topmedewerkers op het Élysée. Als adjunct-secretaris-generaal van het presidentschap van de Republiek was hij belast met economische en financiële kwesties. Een aantal belangrijke economische maatregelen uit het begin van Hollandes presidentschap werd onder invloed van Macron genomen. Het ging om een belastingkrediet voor de bedrijven, met de bedoeling extra banen te scheppen, en een "pact van verantwoordelijkheid en solidariteit" waardoor de arbeidslasten voor ondernemingen zouden verminderen, in ruil voor meer aanwervingen en meer sociaal overleg.

In juni 2014 verliet Macron het Élysée, wellicht omdat hij vond dat de economische hervormingen niet ver genoeg gingen en mogelijk ook omdat hij geen secretaris-generaal van het Elysée was geworden en evenmin lid was kunnen worden van de eerder dat jaar gevormde regering-Valls I.

Hij besliste zich op onderzoek en onderwijs te richten en plande hiervoor, samen met een paar vrienden, een start-up op te richten. Hij vond ook werk als docent aan de universiteit van Berlijn en de London School of Economics, maar dit alles ging niet door omdat hij onverwacht in augustus 2014 toetrad tot de nieuwe regering-Valls II als minister van Economie, Industrie en Digitalisering. Hij volgde hiermee Arnaud Montebourg op, die een veel linkser profiel had dan Macron, en uit ongenoegen met de wijzigende koers van Hollande, samen met Benoît Hamon en Aurélie Filippetti de regering had verlaten.

Eind 2014 stelde Macron een wetsontwerp voor om de Franse economie te ontgrendelen. Deze "Wet-Macron" voorzag een grotere deregulering van het bedrijfsleven, de arbeid en het transport. De maatregelen waren in socialistische rangen omstreden, vooral dan ter linkerzijde. De regering vreesde in de Nationale Vergadering geen meerderheid voor het ontwerp te vinden en paste daarom de speciale procedure (artikel 49.3) toe waardoor het wetsontwerp zonder stemming werd aangenomen.

Begin 2016 stelde Macron een nieuw wetsontwerp voor, met wijzigingen aan de arbeidswetgeving, waardoor bedrijven meer vrijheid en bescherming zouden krijgen, met de bedoeling de tewerkstelling gunstig te beïnvloeden. Premier Manuel Valls wilde niet dat Macron dit ontwerp indiende, met het argument dat veel bepalingen, vooral over arbeidsrelaties, niet tot zijn bevoegdheid behoorden. Die bepalingen werden geregeld door een wetsontwerp van minister van Arbeid Myriam El Khomri, maar daarin werden veel voorstellen van Macron gehandhaafd, onder meer de grotere vrijheid om werknemers te ontslaan. De wet kwam er, ondanks hevig protest en manifestaties vanwege de vakbonden.

Op 6 april 2016 richtte Macron de politieke beweging En Marche op, die volgens hem boven de partijen zou staan en de tegenstelling links-rechts zou overbruggen. Bij die gelegenheid liet hij voor het eerst uitschijnen dat hij ambieerde om presidentskandidaat te zijn, al zei hij toen nog niet dat hij zou opkomen bij de presidentsverkiezingen van 2017.

Dit leidde tot een verslechtering van zijn relaties met president Hollande en premier Valls – beiden waren toen eveneens potentiële presidentskandidaten. Macron had kort daarvoor nog gezegd een herverkiezing van Hollande te zullen steunen.

De jonge minister, die nooit aan verkiezingen had deelgenomen, kreeg meteen een enorme mediabelangstelling, ook in de populaire pers. Belangrijke kranten en tijdschriften gaven hem hun steun. Bladen met grote oplagen zoals Paris-Match en Gala plaatsten regelmatig zijn foto, al dan niet samen met zijn echtgenote, op de cover van hun publicatie. Dit werd aangevuld met uitgebreide reportages binnenin de revue. Ook werd meteen een fondsencampagne gestart.

Macron toonde sindsdien steeds opnieuw zijn politieke onafhankelijkheid, tot ongenoegen van de regerende socialisten. Hij had er al meermalen aan gedacht op te stappen als minister, onder meer eind 2015, toen Hollande voorstelde om de mogelijkheid in te voeren de Franse nationaliteit te ontnemen aan wegens terrorisme veroordeelde personen. Macron was daar tegenstander van en verzette zich ook tegen het verlengen van de noodtoestand in Frankrijk na de aanslagen in Parijs van november 2015.

Op 30 augustus 2016 verliet hij de regering om zich helemaal aan zijn beweging te wijden. Kort daarvoor had hij voor het eerst verklaard geen socialist te zijn. De publieke belangstelling voor Macron nam na zijn ontslag niet af. Zijn in november gepubliceerde boek Révolution, waarin hij zijn gedachten uiteenzette, werd een bestseller in Frankrijk, met 200.000 verkochte exemplaren. In mei 2017 kwam een pocketuitgave op de markt, gedrukt op 100.000 exemplaren. De vertalingsrechten werden verkocht voor de Verenigde Staten, China, Duitsland, Groot-Brittannië, Italië, Japan, Spanje, Australië, Denemarken, Nederland, Roemenië en Bulgarije.

Op 16 november 2016, nadat hij er kennis van had genomen dat François Hollande zich geen kandidaat zou stellen, kondigde hij zijn kandidatuur voor de presidentsverkiezingen aan. Hij weigerde deel te nemen aan de linkse voorverkiezingen die binnen de Parti Socialiste in januari werden gehouden, maar zou als kandidaat van "noch links noch rechts", of zoals hij het liever hoorde "van links en van rechts" opkomen.

Ondanks de grote belangstelling voor zijn kandidatuur twijfelden velen eraan of Macron echt kans maakte, wegens het gebrek aan een voldoende uitgebouwd partijapparaat om hem te steunen. Dat veranderde begin 2017 om een paar belangrijke redenen.

Vooreerst werden de voorverkiezingen van de Parti Socialiste gewonnen door Benoît Hamon, die door veel gematigde socialisten als te links werd beschouwd. Enkele prominente socialisten, zoals Gérard Collomb, de invloedrijke burgemeester van Lyon en enkele socialistische parlementsleden (Richard Ferrand, Christophe Castaner, enz) lieten meteen daarop weten Macron te zullen steunen.

De schandaalsfeer waarin de rechtse presidentskandidaat François Fillon sinds januari 2017 terechtkwam en diens weigering om zijn kandidatuur in te trekken, veroorzaakte een malaise in het centrum-rechtse kamp en versterkte de positie van Macron in de peilingen. Weldra sloot hij ook een alliantie met de centrum-leider François Bayrou en zijn partij MoDem.

Hij kreeg de steun van markante figuren als Jacques Attali, Alain Minc, Bernard Kouchner, Daniel Cohn-Bendit, Bertrand Delanoë, Alain Delon, Corinne Erhel, Pierre Bergé, Erik Orsenna, Henry Hermand en vanuit de Verenigde Staten Michael Bloomberg. Velen beschouwden hem als diegene die gematigde kiezers kon verenigen tegen de extreemrechtse kandidate Marine Le Pen. De eerste stemronde resulteerde in een relatieve overwinning, die hem toeliet tot de tweede beslissende stemronde, samen met de kandidaat van het Front National, Marine Le Pen.

Hij kreeg talrijke steunbetuigingen, hetzij beperkt tot steun voor de tweede stemronde, hetzij voor de langere periode, van o.m.

• ter linkerzijde:
  • voor de tweede stemronde: Bernard Cazeneuve, Jean-Marc Ayrault, Jean-Christophe Cambadelis, Najat Vallaud-Belkacem, Harlem Désir, Benoît Hamon, Pierre Laurent (parti communiste), Robert Hue (parti communiste), Christiane Taubira, Anne Hidalgo,
  • voor de langere termijn: Manuel Valls, Ségolène Royal, François Hollande, Christophe Caresche, Jean-Yves Le Drian, Armand Leroy, Thierry Braillard, Myriam El Khomri.
• bij de groenen: François de Rugy, Jean-Paul Besset, Corinne Lepage, Barbara Pompili.
• ter rechterzijde en in het centrum:
  • voor de tweede stemronde:Alain Juppé, François Fillon, Nicolas Sarkozy, Christian Estrosi, François Baroin, Xavier Bertrand, Hervé Morin, Jean-Louis Borloo, Valérie Pécresse, Jean-Louis Debré,
  • voor de langere termijn: Jean-Pierre Raffarin, Jean-Baptiste Lemoyne, Jean-Marie Cavada, Alain Madelin, Jean Arthuis, Dominique Preben, Dominique de Villepin, Renaud Dutreil, Philippe Douste-Blazy, Frédéric Mitterrand, Sylvie Goulard, Édouard Philippe.
• bekende leden uit de samenleving: Dany Boon, Pierre Bergé, Jean d'Ormesson, economisten Philippe Aghion, Élie Cohen en Jean-Hervé Lorenzi, mathematicus Cédric Villani, Yannick Bolloré, Bernard Arnault, Alexandre Bompard, Pierre Gattaz, Tom Enders, Laurent Bigorgne, Saïd Hammouche, Emmanuel Simonciné, Line Renaud, zanger Renaud, Geneviève de Fontenay, Pierre Arditi, Philippe Besson, Patrick Bruel, Stéphane Bern, Guy Bedos, Françoise Hardy, Bernard-Henri Lévy, Laurence Parisot, Zinédine Zidane, Catherine Laborde, Alexandre Jardin.
• internationaal spraken zich onder meer uit voor Macron: Angela Merkel, Yanis Varoufakis, Barack Obama, Italiaans eerste minister Paolo Gentiloni en zijn voorganger Matteo Renzi, Wolfgang Schäuble, Guy Verhofstadt.
• De pers publiceerde ook collectieve steunbetuigingen, zoals een brief ondertekend door 1700 advocaten, een bericht van vijftig hoge ambtenaren die in ministeriële kabinetten hadden gewerkt, een steun vanwege veertig economisten, enz.

Rond Emmanuel Macron schaarden zich een aantal personen die mee de politieke beweging En Marche gestalte gaven en het programma en de verkiezingscampagne uitwerkten. Bij verkiezing van Macron tot president zouden zij geroepen zijn een meer prominente rol te vervullen. Het waren: Jean Pisani-Ferry, Laurence Haïm, Benjamin Griveaux, Richard Ferrand, Gérard Collomb, Bernard Mourad, Ismaël Emelien, Marc Ferracci, Sophie Ferracci, Catherine Barbaroux, Jean-Paul Delevoye, Alexis Kohler, Stéphane Séjourné, Ludovic Chaker, Sibeth Nicaise, Jean-Marie Girier, Sylvain Fort, Quentin Lafay, Aurélien Lechevallier, Clément Beaune, Julien Denormandie, Mounir Mahjoubi, Christophe Castaner, Patrice Strzoda, Sibeth Ndiaye. Daarnaast steunden hem ook nog anderen, die eerder vanuit de schaduw opereerden, zoals Philippe Grangeon, Hubert Védrine en Pascal Terrasse.[4][5][6][7][8][9][10][11][12]

Na de eerste honderd dagen was de tevredenheidsgraad van de Fransen, zoals weergegeven in peilingen, aanzienlijk gezakt. Aanvankelijk stond die op 64 %, daalde in juni tot 54 % en in augustus tot 36 à 40 %. Hiervoor werden als redenen vermeld:

• de aankondiging van besparingen op de begroting 2017, teneinde de Europese norm van 3 % te halen;
• binnen deze besparingen, vooral de aanzienlijke besparing op de legerbegroting, die tot een openlijk meningsverschil leidde met de legerleiding en het ontslag van de stafchef, luitenant-generaal de Villiers;
• de terughoudendheid van de president om zijn acties te duiden, waarbij hij ervan uitging dat het niet zijn taak was om de dagelijkse gang van zaken te commentariëren.

Daar kwam nog bij dat eerste minister Edouard Philippe ook eerder onwennig was op het publieke forum, dat weinig ministers publieke tussenkomsten deden en dat de grote meerderheidsgroep in het parlement ervaren werd als weinig ervaren en teruggetrokken.

De regering zelf verklaarde zich, bij de aanvang van het zomerreces, tevreden over de op korte tijd uitgevoerde acties, onder meer:

• de goedkeuring door het parlement van het wetsontwerp op de moralisatie van het politieke leven,
• de goedkeuring door het parlement, bij ordonnantie, van het principieel wetsontwerp op de wijziging van de Arbeidswetgeving.