Welkenraedt

Het achtervoegsel "raedt" in de plaatsnaam is een spellingsvariant op het Middelnederlandse woord rode of rade (vergelijk Kerkrade). Het verwijst naar gerooid land, land dat door het rooien van bomen geschikt is gemaakt voor bebouwing.

Tot de opheffing van het hertogdom Limburg hoorde Welkenraedt tot de Limburgse hoogbank Baelen. Net als de rest van het hertogdom werd Welkenraedt bij de annexatie van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse Republiek in 1795 opgenomen in het toen gevormde Ourthedepartement.

Na de val van Napoleon werd bij een grensverdrag van 26 juni 1816 tussen de Nederlanden en Pruisen de sectie Herbestal (215 inwoners) afgestaan aan Pruisen. Welkenraedt werd zo een grensdorp.

In 1830 werd Welkenraedt na de Belgische onafhankelijkheid een Belgische grensgemeente en geograaf Philippe Vandermaelen telde er 87 landelijke woningen met strodaken, een kerk, een kapel, een gemeentehuis en een school. Er waren 406 inwoners die "Vlaams" spraken; er was een belangrijke seizoensmigratie uit Luxemburg (dat toen de huidige Belgische Provincie Luxemburg en het Groothertogdom Luxemburg omvatte – ze kwamen vooral werken in het oogstseizoen. Het inventaris omvat verder details over de natuurlijke omgeving, bodems, landbouwproductie en veestapel. Er was geen nijverheid. Ook het wegennetwerk van toen is beschreven. De omschrijving door Vandermaelen geeft een interessante inkijk in het dagelijkse leven rond 1830. [2]In 1843 werd de spoorlijn Luik - Aken ingehuldigd en het station van Welkenraedt werd geopend als grensstation, voor de Pruisische grens. Het station helpt mee aan de industriële en demografische ontwikkeling van de gemeente.

Na de Eerste Wereldoorlog en het Verdrag van Versailles kwam het voormalig Pruisische gebied ten oosten van Welkenraedt bij België, waardoor Welkenraedt niet langer een grensgemeente was.

De gemeente telt naast Welkenraedt zelf nog uit de deelgemeente Hendrik-Kapelle (Henri-Chapelle). Daarnaast liggen in de gemeente verschillende kleine gehuchten, waaronder Lançaumont (Lantzenberg) en La Bruyère (Heide) ten zuiden en westen van het dorpscentrum van Welkenraedt.

Het dorpscentrum van de (Waalse) plaats Welkenraedt sluit aan op de plaats Herbesthal, op het grondgebied van de (Duitstalige) buurgemeente Lontzen.

• Monument (zuil met fontein) met de namen van de inwoners, die tijdens de twee wereldoorlogen vielen, gedeporteerd werden of als partizanen tegen de Duitsers vochten (kerngemeente Welkenraedt).
• Huis Zimmermann (18de eeuw), gelegen in het centrum van Welkenraedt
• Sint-Jan-de-Doperkerk uit 1880 (met één afbeelding van Het Laatste Avondmaal in het hoogkoor) te Welkenraedt

• 
  Welkenraedt, het gemeentehuis
• 
  Welkenraedt, het centrum
• 
  Welkenraedt, Sint-Jan-de-Doperkerk

Welkenraedt ligt in het Land van Herve, op een hoogte van ongeveer 260 meter. Het dorp ligt in het stroomgebied van de Ruyff (een beek die uitmondt in de Vesder), nabij de waterscheiding met de Geul. De omgeving is gekenmerkt door landbouw. In het zuiden is er een bedrijventerrein (Lançaumont) en de autoweg A3 met parallel daaraan de spoorlijn HSL 3. Ook kent Welkenraedt een belangrijk spoorwegstation met emplacement, voor spoorlijn 37. Zuidwestelijk van Welkenraedt ligt het Staatsbos van Grunhaut.

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Welkenraedt is een klein spoorwegknooppunt aan de spoorlijn 37 (Luik - Aken) en spoorlijn 49 (Welkenraedt - Eupen), en het station Welkenraedt dankt een stuk zijn naambekendheid in Vlaanderen als bestemming van bepaalde treinen op de verbinding van de kust, via Brussel naar het oosten van het land. Ook de hogesnelheidslijn HSL 3 doorkruist Welkenraedt.

Voetbalclub FC Welkenraedt is aangesloten bij de KBVB en actief in de provinciale reeksen. De club ontstond uit de fusie van R. Alliance Welkenraedt-Bruyère en RCS Welkenraedt.

• De groep Yevgueni bracht in 2011 een cd uit getiteld 'Welkenraedt'.

Het dialect van Welkenraedt behoort tot de Nederlandstalige dialecten en is een overgangsgebied tussen het Limburgs en het Ripuarisch. Het is vooral na de Tweede Wereldoorlog bergafwaarts gegaan met het dialect; het werd ten onrechte gezien als een Duits dialect. De laatste jaren komt er wat meer aandacht voor het zogenaamde Platdiets.

Herbesthal, Henri-Chapelle, Limbourg, Baelen

• Website van de gemeente
• (fr) Welkenraedt Online
• (nl) (de) (fr) Website van de VVV

Zie de categorie Welkenraedt van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Gemeenten in de provincie Luik

Amay · Amel · Ans · Anthisnes · Aubel · Awans · Aywaille · Baelen · Berloz · Beyne-Heusay · Bitsingen · Blieberg · Blegny · Borgworm · Braives · Büllingen · Burdinne · Burg-Reuland · Bütgenbach · Chaudfontaine · Clavier · Comblain-au-Pont · Crisnée · Dalhem · Dison · Donceel · Engis · Esneux · Eupen · Faimes · Ferrières · Fexhe-le-Haut-Clocher · Flémalle · Fléron · Geer · Grâce-Hollogne · Hamoir · Hannuit · Héron · Herstal · Herve · Hoei · Jalhay · Juprelle · Kelmis · Lierneux · Lijsem · Limburg · Lontzen · Luik · Malmedy · Marchin · Modave · Nandrin · Neupré · Oerle · Olne · Ouffet · Oupeye · Pepinster · Raeren · Remicourt · Saint-Georges-sur-Meuse · Saint-Nicolas · Sankt Vith · Seraing · Soumagne · Spa · Sprimont · Stavelot · Stoumont · Theux · Thimister-Clermont · Tinlot · Trois-Ponts · Trooz · Verlaine · Verviers · Villers-le-Bouillet · Wanze · Wasseiges · Weismes · Welkenraedt · Wezet België: Provincies · Gemeenten