Kelmis

**Kelmis**
*La Calamine*
	Gemeente in België
	;
	Geografie
Gewest	Wallonië
Provincie	Luik
Arrondissement	Verviers
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	18.12 km² (2017); 78,72%; 12,51%; 8,76%
Coördinaten	50° 43' NB, 6° 1' OL
	Bevolking (bron: AD Statistiek)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	11.108 (01/01/2019) ; 49,23% ; 50,77% ; 612,96 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2019); 19,43%; 60,96%; 19,62%
Buitenlanders	38,18% (01/01/2019)
	Politiek en bestuur
Burgemeester	Luc Frank (CSP-cdH)
Bestuur	CSP-cdH, SP
Zetels; CSP-cdH; PFF-MR; SP; Ecolo;	21; 8; 5; 5; 3;
	Economie
Gemiddeld inkomen	15.975 euro/inw. (2016)
Werkloosheidsgraad	10,8% (jan. 2019)
	Overige informatie
Postcode; 4720; 4721; 4728	Deelgemeente; Kelmis; Neu-Moresnet; Hergenrath
Zonenummer	087
NIS-code	63040
Politiezone	Weser-Göhl
Hulpverleningszone	DG
Website	Gemeente Kelmis
	Detailkaart
	Ligging binnen het arrondissement Verviers; in de provincie Luik
	Foto's
	Tweetalig plaatsnaambord
Portaal	België

Kelmis (Frans: La Calamine, Platdiets: Kelemis) is een Duitstalige gemeente in de Belgische provincie Luik. De gemeente telt ruim 11.000 inwoners.

Geschiedenis

Tot de opheffing van het hertogdom Limburg in 1795 hoorde het gebied van het huidige Kelmis tot de Limburgse hoogbank Montzen. Net als de rest van het hertogdom werd Kelmis bij de annexatie van de Zuidelijke Nederlanden door de Franse Republiek in 1795 opgenomen in het toen gevormde Ourthedepartement. De huidige deelgemeenten Kelmis en Neu-Moresnet behoorden toen tot de gemeente Moresnet.

De deelgemeente Kelmis vormde, vanwege de aanwezigheid van de belangrijke zinkspaatmijn Vieille Montagne aldaar, onder de naam Neutraal Moresnet tussen 1815 en 1919 een neutrale zone of condominium tussen het Koninkrijk der Nederlanden (later België) en Pruisen. Als gevolg van het verdrag van Versailles werd het gebied een Belgische gemeente onder de nieuwe naam Kelmis/La Calamine (naar kalamijn, een andere naam voor zinkspaat of smithsoniet). (Zie ook artikel Neutraal Moresnet).

De gemeente Kelmis werd in 1977 samengevoegd met Neu-Moresnet en Hergenrath tot de (Duitstalige) fusiegemeente Kelmis.

Geografie

Uitzicht over Kelmis

Kelmis ligt op enkele kilometers afstand van de Duitse stad Aken en eveneens dicht bij de Nederlands-Limburgse plaats Vaals. Het grenst aan het drielandenpunt met Nederland en Duitsland.

De huidige gemeente Kelmis bestaat uit de deelgemeenten Kelmis, Hergenrath en Neu-Moresnet, die sinds 1977 één gemeente vormen.

De aanwezigheid van een zinkmijn heeft voor een verhoogde concentratie zink in de bovengrond gezorgd. Hierdoor kennen Kelmis en Moresnet op enkele plaatsen een opvallende zinkflora. De Geul werd voor de zinkwinning gebruikt, waardoor de bovenloop van de Geul in de Nederlandse provincie Limburg eveneens een bijzondere zinkflora kent.

Tevens ligt een groot gedeelte van het Belgische deel van het Preusbos op het grondgebied van de gemeente Kelmis. Een kleiner deel van dit bos ligt net over de Belgisch-Duitse grens en een nog kleiner deel ligt in Nederland, ten zuiden van Vaals. De naam "Preusbos" betekent overigens "Grensbos" in het lokale Platdietse dialect.

Bezienswaardigheden

Museum Vieille Montagne, over het zinkbedrijf en de geschiedenis van Neutraal Moresnet.
Maria-Hemelvaartkerk

Zie ook

Lijst van beschermd erfgoed in Kelmis

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1920 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Taal

Naast het in het onderwijs en door de plaatselijke overheid gebruikte Duits, spreekt de plaatselijke bevolking het regionale dialect Platdiets, een Limburgs dialect.

Deze gemeente was aanvankelijk officieel Franstalig, hoewel uit talentellingen bleek dat de grote meerderheid van de bevolking Duits sprak. Pas door de taalwetten van 1962 werd het een Duitstalige gemeente, met faciliteiten voor de Franstaligen. In 1977 volgde de samenvoeging met Hergenrath en Neu-Moresnet, die hetzelfde taalstatuut hadden.

Politiek

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij		10-10-1976[1]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006[2]		14-10-2012[3]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	19	%	19	%	19	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21
	ECOLO	-		7,37	0	12,6	2	11,75	2	11,11	2	11,29	2	12,72	2	13,73	3
	SP-PFF^A / KGI-ICC¹ / SP-GI² / SP-PS³ / SP⁴	35,7^A	6	20,81¹	4	23,16²	4	27,71²	6	21,71³	4	20,95⁴	4	16,77⁴	3	21,58⁴	5
	SP-PFF^A / PFF-PRL¹ / PFF-MR²	35,7^A	6	23,23¹	4	13,78¹	2	-		7,78¹	1	16,63²	3	38,19²	9	25,88²	5
	CSP-PSC¹ / PSC-CSP² / CSP³ / CSP-cdH⁴	62,66¹	13	48,59¹	11	50,47²	11	46,93¹	11	50,88¹	13	51,13³	12	32,31⁴	7	38,81³	8
	BNB	1,64		-		-		-		-		-		-		-
	GA-AC	-		-		-		13,61	2	8,51	1	-		-		-
Totaal stemmen		4883		5083		5200		4988		5140		5168		5181		5054
Opkomst %						94,17		92,25		91,57		90,27		86,39		85,81
Blanco en ongeldig %		5,22		11,69		9,15		8,06		9,49		12,62		10,35		8,79

De gevormde meerderheidscoalitie wordt vet aangegeven. De grootste partij is in kleur.

Nabijgelegen kernen

Moresnet, Neu-Moresnet, Lontzen

Literatuur

Philip Dröge: Moresnet, Opkomst en ondergang van een vergeten buurlandje. Houten/Antwerpen: Uitgeverij Unieboek/Het Spectrum, 2016; 271 blz., ISBN 978-9-00034-960-9.

Externe links

Website van de gemeente

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie Kelmis van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen in de gemeente Kelmis
Hergenrath · Kelmis · Neu-Moresnet Belgische gemeenten · Duitstalige Gemeenschap · Arrondissement Verviers · Luik · Wallonië

	Duitstalige Gemeenschap in België
Amel · Büllingen · Burg-Reuland · Bütgenbach · Eupen · Kelmis · Lontzen · Raeren · Sankt Vith

Gemeenten in de provincie Luik

Amay · Amel · Ans · Anthisnes · Aubel · Awans · Aywaille · Baelen · Berloz · Beyne-Heusay · Bitsingen · Blieberg · Blegny · Borgworm · Braives · Büllingen · Burdinne · Burg-Reuland · Bütgenbach · Chaudfontaine · Clavier · Comblain-au-Pont · Crisnée · Dalhem · Dison · Donceel · Engis · Esneux · Eupen · Faimes · Ferrières · Fexhe-le-Haut-Clocher · Flémalle · Fléron · Geer · Grâce-Hollogne · Hamoir · Hannuit · Héron · Herstal · Herve · Hoei · Jalhay · Juprelle · Kelmis · Lierneux · Lijsem · Limburg · Lontzen · Luik · Malmedy · Marchin · Modave · Nandrin · Neupré · Oerle · Olne · Ouffet · Oupeye · Pepinster · Raeren · Remicourt · Saint-Georges-sur-Meuse · Saint-Nicolas · Sankt Vith · Seraing · Soumagne · Spa · Sprimont · Stavelot · Stoumont · Theux · Thimister-Clermont · Tinlot · Trois-Ponts · Trooz · Verlaine · Verviers · Villers-le-Bouillet · Wanze · Wasseiges · Weismes · Welkenraedt · Wezet
België: Provincies · Gemeenten

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[2] Gegevens 2006: elections2006.wallonie.be:

[3] Gegevens 2012: elections2012.wallonie.be