Jalhay
Jalhay (Nederlands: Gelhaag, Waals: Djalhé) is een plaats en gemeente in de provincie Luik in België. De gemeente telt ruim 8.000 inwoners. De Gileppestuwdam ligt in deze gemeente. In het oosten ligt de Baraque Michel.
.JPG)
Gemeente in België .svg.png){kind=small} | |||
| |||
  | |||
Geografie | |||
| Gewest |  | ||
| Provincie |  | ||
| Arrondissement | Verviers | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere | 107.75 km² (2017) 88,79% 4% 7,21% | ||
| Coördinaten | 50° 34' NB, 5° 58' OL | ||
Bevolking (bron: AD Statistiek) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid | 8.585 (01/01/2019) 50,01% 49,99% 79,67 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder | (01/01/2019) 19,71% 61,49% 18,8% | ||
| Buitenlanders | 2,13% (01/01/2019) | ||
Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Michel Fransolet (MR-IC-EJS) | ||
| Bestuur | MR-IC-EJS | ||
| Zetels MR-IC-EJS CH.-Ensemble OSER | 19 13 4 2 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 19.571 euro/inw. (2016) | ||
| Werkloosheidsgraad | 6,06% (jan. 2019) | ||
Overige informatie | |||
| Postcode 4845 4845 | Deelgemeente Jalhay Sart | ||
| Zonenummer | 087 | ||
| NIS-code | 63038 | ||
| Politiezone | Des Fagnes | ||
| Hulpverleningszone | Vesdre - Hoëgne & Plateau | ||
| Website | www.jalhay.be | ||
| Detailkaart | |||
 | |||
| ligging binnen het arrondissement Verviers in de provincie Luik | |||
| Foto's | |||
.JPG) | |||
| |||
Op oude Nederlandstalige kaarten wordt deze plaats soms 'Gelhaag' of 'Gellet' genoemd. Geen van beide namen is nu nog gebruikelijk. Ook in het Duits is er de verouderde term 'Galbach'. Drie à vier eeuwen geleden werd in Jalhay nog het platdietse (Limburgse) dialect gesproken. Inwoners van het Nederlandse Valkenburg konden het dialect van het tegenwoordig Franstalige dorp verstaan. Net zoals het stadje Limburg verfranste dit gebied 200 jaar eerder dan het Land van Herve.
Kernen
Naast Jalhay zelf ligt in de gemeente nog de deelgemeente Sart (ook wel Sart-lez-Spa). Het riviertje de Hoëgne vormt een stuk van de grens tussen de twee deelgemeenten. In de deelgemeenten liggen nog diverse kleine dorpjes en gehuchtjes verspreid.
In deelgemeente Jalhay liggen rond het centrum de gehuchten Foyr, Herbiester, Surister en Charneux. In Sart liggen naast het centrum zelf nog onder meer de dorpjes en gehuchten zoals Solwaster, Tiège, Wayai, Royompré en Nivezé. Nivezé is een vrije grote kern in het zuiden van de gemeente, vlak bij het centrum van het naburige Spa.
Demografische ontwikkeling
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Politiek
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
| Partij | 10-10-1976[1] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[2] | 14-10-2012[3] | 14-10-2018 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 15 | % | 17 | % | 17 | % | 17 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 19 |
| PS | - | 10,76 | 1 | - | - | - | - | - | - | |||||||
| ECOLO | - | - | - | - | 10,66 | 1 | 7,22 | 0 | - | - | ||||||
| MR-IC | - | - | - | - | - | 29,38 | 7 | - | - | |||||||
| MR-IC-EJS | - | - | - | - | - | - | 46,96 | 10 | 55,16 | 13 | ||||||
| IC | 67,6 | 11 | 77,04 | 15 | 83,4 | 15 | 66,73 | 13 | 36,45 | 8 | - | - | - | |||
| VIC | 32,4 | 4 | - | - | - | - | - | - | - | |||||||
| AC | - | 12,19 | 1 | - | - | - | - | - | - | |||||||
| Ren.J.S. | - | - | 16,6 | 2 | 10,69 | 1 | - | - | - | - | ||||||
| P.A.R.I. | - | - | - | 21,07 | 3 | 30,33 | 6 | - | - | - | ||||||
| NIC | - | - | - | 1,51 | - | - | - | - | ||||||||
| PIC | - | - | - | - | 1,92 | 2,32 | 0 | 1,63 | 0 | - | ||||||
| EJS | - | - | - | - | 20,64 | 4 | 9,39 | 1 | - | - | ||||||
| Ensemble | - | - | - | - | - | 39,35 | 9 | - | - | |||||||
| IC Choisir | - | - | - | - | - | 12,34 | 2 | - | - | |||||||
| CH.-Ensemble | - | - | - | - | - | - | 35,35 | 8 | 22,64 | 4 | ||||||
| JSD | - | - | - | - | - | - | 3,81 | 0 | 7,52 | 0 | ||||||
| Jean Pirnay | - | - | - | - | - | - | 1,34 | 0 | - | |||||||
| OSER | - | - | - | - | - | - | 10,9 | 1 | 14,69 | 2 | ||||||
| Totaal stemmen | 3087 | 3709 | 4037 | 4494 | 5039 | 5523 | 5796 | 6147 | ||||||||
| Opkomst % | 94,68 | 93,7 | 92,41 | 93,09 | 89,89 | 90,57 | ||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 3,01 | 4,04 | 4,06 | 4,23 | 5,97 | 4,16 | 5,02 | 5,21 | ||||||||
Natuur
Een deel van het grote bos Hertogenwoud valt in het oostelijk deel van deze gemeente.
.jpg)
De dikke eik "Les Sept Frères de Gospinal" van Solwaster.
De kerk van Solwaster_(2).jpg)
Zonsondergang in Royompré
Bezienswaardigheden
Externe link
| Bronnen, noten en/of referenties |
 |
Zie de categorie Jalhay van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
| Gemeenten in de provincie Luik |  |
|---|---|
|
Amay · Amel · Ans · Anthisnes · Aubel · Awans · Aywaille · Baelen · Berloz · Beyne-Heusay · Bitsingen · Blieberg · Blegny · Borgworm · Braives · Büllingen · Burdinne · Burg-Reuland · Bütgenbach · Chaudfontaine · Clavier · Comblain-au-Pont · Crisnée · Dalhem · Dison · Donceel · Engis · Esneux · Eupen · Faimes · Ferrières · Fexhe-le-Haut-Clocher · Flémalle · Fléron · Geer · Grâce-Hollogne · Hamoir · Hannuit · Héron · Herstal · Herve · Hoei · Jalhay · Juprelle · Kelmis · Lierneux · Lijsem · Limburg · Lontzen · Luik · Malmedy · Marchin · Modave · Nandrin · Neupré · Oerle · Olne · Ouffet · Oupeye · Pepinster · Raeren · Remicourt · Saint-Georges-sur-Meuse · Saint-Nicolas · Sankt Vith · Seraing · Soumagne · Spa · Sprimont · Stavelot · Stoumont · Theux · Thimister-Clermont · Tinlot · Trois-Ponts · Trooz · Verlaine · Verviers · Villers-le-Bouillet · Wanze · Wasseiges · Weismes · Welkenraedt · Wezet |