Walthère Frère-Orban
Hubert Joseph Walthère Frère-Orban (Luik, 24 april 1812 – Brussel, 2 januari 1896) was een Belgisch liberaal politicus die zijn stempel heeft gedrukt op de eerste halve eeuw onafhankelijkheid van België.
Walthère Frère-Orban
| ||||
Geboren | 24 april 1812 Luik | |||
Overleden | 2 januari 1896 Brussel | |||
Aangetreden | 3 januari 1868 | |||
Einde termijn | 2 juli 1870 | |||
Voorganger | Charles Rogier | |||
Opvolger | Jules Joseph d'Anethan | |||
Aangetreden | 19 juni 1878 | |||
Einde termijn | 16 juni 1884 | |||
Voorganger | Jules Malou | |||
Opvolger | Jules Malou | |||
|
Levensloop
Frère-Orban groeide op in een kleinburgerlijk milieu. Na zijn middelbare studies in Luik studeerde hij aan de Sorbonne in Parijs. In 1832 promoveerde hij tot doctor in de rechten aan de Rijksuniversiteit Leuven, waarna hij zich in Luik vestigde als advocaat. Hij huwde met een dochter van de grote Luikse industrieel Henri Orban-Rossius.
In 1840 werd hij voor de liberalen verkozen tot gemeenteraadslid van Luik. In 1846 was hij medeoprichter van de Liberale Partij, waar hij behoorde tot de doctrinaire strekking waarvan hij tijdens de jaren 1870 de onbetwiste leider was.
Bij de verkiezingen van 8 juni 1847 werd Frère-Orban verkozen tot lid van de Kamer van volksvertegenwoordigers voor het arrondissement Luik, waar hij bleef zetelen tot in 1894. Van augustus 1847 tot juli 1848 was hij in de Regering-Rogier I minister van Openbare Werken, waarna van juli 1848 tot september 1852 in deze regering minister van Financiën was. In deze functie was hij in 1850 verantwoordelijk voor de oprichting van de Nationale Bank van België.
Van november 1857 tot juni 1870 was Frère-Orban opnieuw minister van Financiën. Hij voerde in deze functie een politiek van vrijhandel en economische expansie, waarbij hij geen oog had voor sociale maatregelen. In 1860 schafte Frère-Orban het octrooirecht definitief af. Voortaan moesten burgers geen tol meer betalen bij het betreden van de stad en aldus werden de meeste stadsvesten en stadspoorten neergehaald. De beslissing van Frère-Orban is van groot belang geweest voor de ruimtelijke structuur van veel Belgische steden die bevrijd waren van de nauwe stadsomwallingen en voortaan vrij konden expanderen. Ook schafte hij de exporttaksen af en richtte hij nieuwe banken op, zoals het Gemeentekrediet van België en de Algemene Spaar- en Lijfrentekas.
In januari 1868 volgde hij Charles Rogier op als premier van België. Hij bleef dit tot in juni 1870, toen de liberalen in de oppositie belandden. Vervolgens was Frère-Orban acht jaar lang oppositieleider. In juni 1878 kwamen de liberalen opnieuw in de regering en werd Frère-Orban opnieuw premier, tot aan de verkiezingsnederlaag van de liberalen in juni 1884. Als premier voerde Frère-Orban een antiklerikaal beleid. Tijdens zijn tweede premierschap voerde hij de secularisering in van het onderwijs, wat leidde tot de verbreking van de diplomatieke betrekkingen tussen België en het Vaticaan. Ook vond tijdens zijn tweede premierschap de Schoolstrijd plaats. In 1861 werd Walthère Frère-Orban benoemd tot minister van Staat.
Gedurende zijn hele lidschap van de Kamer en tot aan zijn overlijden bleef hij zich verzetten tegen de 'radicale' liberalen (later sociaaldemocraten genoemd) die ijverden voor het universeel stemrecht. Ook verzette hij zich samen met Jules Bara tegen de taalwetten, omdat het volgens Frère-Orban voor de Walen praktisch onmogelijk was om Nederlands te leren. De verfransing van Vlaanderen verdedigde hij door te verwijzen naar de persoonlijke taalvrijheid die in de grondwet was opgenomen en volgens hem mocht er op de ambtenaren geen taaldwang uitgeoefend worden. Wel stemde hij in 1883 in met een gedeeltelijke vernederlandsing van het officieel middelbaar onderwijs.[1] In 1894 werd hij niet meer herkozen als parlementslid.
Eerbetoon
In Luik staat er op de boulevard d'Avroy een standbeeld van Walthère Frère-Orban, gemaakt door de Koekelbergse kunstenaar Eugène Simonis.
Er zijn verschillende straten en pleinen naar hem genoemd:
- in Brussel is de Frère-Orbansquare in de Leopoldswijk en de Frère-Orbanstraat in de Noordwijk
- in Luik de boulevard Frère-Orban
- in Mons de avenue Frère-Orban
- in Namen de boulevard Frère-Orban
- in Gent de Hubert Frere-Orbanlaan
- in Oostende de Frère-Orbanstraat
Bronnen, noten en/of referenties |
Voorganger: Charles Rogier Jules Malou |
Belgische premier Regering-Frère-Orban 1868-1870 Regering-Frère-Orban-Van Humbeeck 1878-1884 |
Opvolger: Jules Joseph d'Anethan Jules Malou |
Voorganger: Georges de Bavay |
Minister van Openbare Werken 1847-1848 |
Opvolger: Hippolyte Rolin |
Voorganger: Laurent Veydt |
Minister van Financiën 1848-1852 |
Opvolger: Charles Liedts |
Voorganger: Edouard Mercier |
Minister van Financiën 1857-1870 |
Opvolger: Pierre Tack |
Voorganger: Guillaume d'Aspremont Lynden |
Minister van Buitenlandse Zaken 1878-1884 |
Opvolger: Alphonse de Moreau |
de Gerlache · Lebeau · de Mûelenaere · Goblet d'Alviella · de Theux de Meylandt · Lebeau · Nothomb · Van de Weyer · de Theux de Meylandt · Rogier · Henri de Brouckère · de Decker · Rogier · Frère-Orban · d'Anethan · de Theux de Meylandt · Malou · Frère-Orban · Malou · Beernaert · de Burlet · de Smet de Naeyer · Vandenpeereboom · de Smet de Naeyer · de Trooz · Schollaert · de Broqueville · Cooreman · Delacroix · Carton de Wiart · Theunis · Van de Vyvere · Poullet · Jaspar · Renkin · de Broqueville · Theunis · van Zeeland · Janson · Spaak · Pierlot · Van Acker · Spaak · Van Acker · Huysmans · Spaak · Eyskens · Duvieusart · Pholien · Van Houtte · Van Acker · Eyskens · Lefèvre · Harmel · Vanden Boeynants · Eyskens · Leburton · Tindemans · Vanden Boeynants · Martens · Eyskens · Martens · Dehaene · Verhofstadt · Leterme · Van Rompuy · Leterme · Di Rupo · Michel · Wilmès |
Zie de categorie Walthère Frère-Orban van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |