Vlaamse Ardennen

De Vlaamse Ardennen zijn een heuvelachtige streek in het zuiden van de Belgische provincie Oost-Vlaanderen variërend in hoogte tussen 88 en 145 meter. De streek is niet duidelijk omlijnd, maar meestal bedoelt men hiermee het arrondissement Oudenaarde en de steden Zottegem en Geraardsbergen. De streek is een officieel erkend Regionaal Landschap en vormt een bekende toeristische regio (waar ook nog Herzele, Sint-Lievens-Houtem, Oosterzele en Gavere toe worden gerekend). De heuvelrij loopt over de taalgrens over in de Henegouwse streek Pays des Collines, die geografisch een geheel vormt met de Vlaamse Ardennen.

Vlaamse Ardennen
Gemeenten in de Vlaamse Ardennen
Hoogste puntHotondberg (145 m)
LocatieOost-Vlaanderen, België
Typeheuvelland
Foto's
Vlaamse Ardennenlandschap in Maarkedal
Portaal    Aardwetenschappen

Naam
De Vlaamsche Ardennen, Omer Wattez, 1914.

De streek heeft niets te maken met de Ardennen in Wallonië, maar is slechts zo genoemd vanwege haar heuvelachtige karakter. Toen flamingant Pol de Mont samen met zijn vriend Omer Wattez op de Geuzentoren in het Muziekbos in Ronse voor de eerste maal over het heuvelachtige landschap keek [1] riep hij verwonderd: "Maar dat zijn hier de Vlaamse Ardennen". Pol de Mont is dus de uitvinder van de naam 'Vlaamse Ardennen'.[2] maar het was wel Omer Wattez die de benaming op de toeristische kaart zette. Hij schreef in 1889 in Een hoekje van Zuid-Vlaanderen: Oudenaarde, Ronse en omstreken (Uitgeverij Willemsfonds): O, mijn schoon land, met uw wijde horizonten; land van heuvels en dalen, waar ge tien, twaalf dorpen in één dag te voet kunt bezoeken, van het ene naar het andere gaan langs veldwegeltjes die klimmen en dalen; waar ge vanop een hoogte wel twintig dorpen ziet liggen, met hun kerktorens en huizen en hofsteden en boomgaarden. O, mijn schoon land met uw wijde en brede vergezichten, ... machtig veel groen, bossen, lange bomenrijen die men op de hoogten van verre ziet staan ... In 1914 publiceerde Wattez De Vlaamsche Ardennen. Wandelingen en uitstapjes in het land van Oudenaarde en Ronse (Uitgeverij Vanderpoorten).

Heuvels

Structuur
Hoogtemodel van de Vlaamse Ardennen

De zuidelijke grens van de Vlaamse Ardennen wordt gevormd door een heuvelrij tussen de Kluisberg in het westen en de Pottelberg in het oosten met een lengte van meer dan vijftien kilometer. De Kluisberg, Hotondberg, Muziekberg en Oudenberg zijn gekend als getuigenheuvels. De heuvelrug is bedekt met verschillende bossen en vormt een natuurlijke grens tussen noord en zuid. Van west naar oost volgen volgende top(jes) elkaar op: Kluisberg, Knokteberg, Hotond, Kruisberg, Muziekberg, Hoppeberg, Pottelberg en Parikeberg. Na de Pottelberg wordt de heuvelkam minder uitgesproken bij de Parikeberg en bij Geraardsbergen is deze volledig geërodeerd door de Dender, waardoor de Oudenberg, Bosberg en Congoberg enigszins geïsoleerd liggen aan de oostzijde van de Dender. Doordat de grens tussen Vlaanderen en Wallonië op verschillende plaatsen op deze heuvelrug loopt, valt de natuurlijke grens van de Vlaamse Ardennen voor een deel in de provincie Henegouwen. Zo ligt de Pottelberg niet in Vlaanderen, maar kan hij als onderdeel van de heuvelrij wel gezien worden als een deel van het natuurlijk geheel van de Vlaamse Ardennen en het Pays des Collines.

De N36 steekt de zuidelijke heuvelrij over tussen de Knokteberg en de Hotond. De N60, die Gent met Ronse verbindt, doet dit bij de Kruisberg en de N48 bij de Hoppeberg.

Tussen Brakel en Oudenaarde loopt een gelijkaardig maar korter interfluvium. De hoogste punten zijn van west naar oost de Kerselareberg (86 m), Varent (102 m) en Berg ten Stene (106 m). Dit interfluvium vormt eerder een afgerond plateau zonder uitgesproken heuveltoppen zoals voor de zuidelijke heuvelrij het geval is. Over het plateau loopt de N8 tussen Brakel en Oudenaarde. Het plateau wordt aan de noord- en vooral de zuidzijde begrensd wordt door steile hellingen. Aan de zuidzijde liggen verschillende hellingen met specifieke namen: Edelareberg, Achterberg, Ladeuze, Eikenberg, Kapelleberg, Boigneberg, Varent, Berg ten Stene en Steenberg. Deze hellingen verbinden de Maarkebeekvallei met de N8 bovenaan. Aan de noordzijde zijn de hellingen minder steil. Tot de steilste hellingen aan deze zijde behoren de Volkegemberg, Wolvenberg en Kattenberg.

Beide heuvelruggen worden verbonden door een langere heuvelrug die zich in noord-zuidrichting uitstrekt over meer dan achttien kilometer. Deze rug start in het hart van het Henegouwse Pays des Collines nabij La Croisette (Ellignies-lez-Frasnes) (134 m) en loopt via de Hoppeberg tot de Pottenberg en Vissegem. Tussen de Hoppeberg en de N8 liggen enkele steile hellingen die vanuit de Maarkebeekvallei omhoog klimmen (Steenbeekberg en Ganzenberg). Aan het noordelijke einde sluit deze heuvelrug aan op de heuvelrug Berg ten Stene - Varent - Kerselareberg. In noordoostelijke richting loopt een zijtak van deze heuvelrug nog verder via de Valkenberg en Berendries tot Sint-Maria-Oudenhove. Verder naar Zottegem in het noorden en Wijnhuize en Sint-Lievens-Esse in het oosten toe wordt de heuvelrug minder hoog en steil.

Bergen
Koppenberg in Melden
Eikenberg in Maarke-Kerkem
Naamhoogte (meter
boven zeespiegel)		gemeente
Pottelberg157Vloesberg (Pays des Collines)
Hotondberg150Ronse — Kluisbergen
Kluisberg142Kluisbergen — Mont-de-l'Enclus (Pays des Collines)
Muziekberg148Ronse — Maarkedal
Knokteberg123Kluisbergen
Oudenberg110Geraardsbergen
Moerbekeheuvel110Moerbeke - Galmaarden (Pajottenland)
Edelareberg86Oudenaarde
Balei83Sint-Lievens-Houtem
Koppenberg79Oudenaarde

Wielrennen

De Vlaamse Ardennen zijn bekend bij wielrenners voor de kasseistroken (onder andere Paddestraat, Lippenhovestraat, Kerkgate, Haaghoek, Lange Munte, Mariaborrestraat, Huisepontweg) en de hellingen. De hellingen in de Vlaamse Ardennen worden in verschillende wielerwedstrijden regelmatig beklommen. Als dezelfde heuvel wordt beklommen via verschillende routes wordt vaak een andere naam gegeven aan specifieke hellingen:

Hellingen
Vlaamse Ardennenlandschap in Maarkedal
Vlaamse Ardennenlandschap in Zottegem
Vlaamse Ardennenlandschap in Oudenaarde
Vlaamse Ardennenlandschap in Lierde
Naamhoogte (meter
boven zeespiegel)		Hoogteverschilgemeente
Pottelberg15763Vloesberg (Pays des Collines)
Hotondberg (vanaf Kwaremont)145110Ronse - Kluisbergen
Kluisberg (Ruien-Boskouter) 140112Kluisbergen
Kluisberg (Ruien-Bergstraat) 9366Kluisbergen
Muziekberg13333Ronse - Maarkedal
Knokteberg12388Kluisbergen
Kwaremont118106Kluisbergen
Oude Kwaremont11193Kluisbergen
Muur van Geraardsbergen11092Geraardsbergen
Bosberg10557Geraardsbergen - Galmaarden (Pajottenland)
Ganzenberg10570Maarkedal
Leberg9945Brakel
Berendries9866Brakel
Valkenberg9853Brakel
Kapelleberg9768Maarkedal
Grotenberge8833Zottegem
Volkegemberg8454Oudenaarde
Boigneberg8353Maarkedal
Eikenberg8268Maarkedal
Edelareberg8064Oudenaarde
Koppenberg7864Oudenaarde
Kattenberg6040Oudenaarde
Wolvenberg5145Oudenaarde

Gemeenten en steden in de Vlaamse Ardennen
Vlaamse Ardennenlandschap in Brakel
Vlaamse Ardennenlandschap in Kluisbergen
Vlaamse Ardennenlandschap in Maarkedal
Vlaamse Ardennenlandschap in Zottegem
Vlaamse Ardennenlandschap bij de 'Wereldboom' in Horebeke

Geraardsbergen, Oosterzele, Sint-Lievens-Houtem, Zottegem, Haaltert, Herzele en Brakel worden zowel tot de Vlaamse Ardennen als de Denderstreek of de Bloemenstreek (in het geval van Oosterzele) gerekend.

Water- en windmolens in de Vlaamse Ardennen

Door het reliëf van de Vlaamse Ardennen was deze streek erg geschikt voor windmolens op de heuveltoppen en watermolens op de vervalrijke beken, met name in de Zwalmvallei. Er komen op de heuvels van de streek bovendien nog verschillende historische (bedevaart)kapellen voor, zoals Kapel Lorette, Sint-Vincentiuskapel, Sint-Margarethakapel, Toepkapel, Kapel op de Oudenberg,...

Watermolens


Windmolens


Kastelen in de Vlaamse Ardennen

In het heuvelachtige landschap werden verschillende kastelen en landhuizen gebouwd:


Natuurgebieden in de Vlaamse Ardennen

Meerdere gebieden zijn Europees beschermd als Natura 2000-habitatrichtlijngebied Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuid-Vlaamse bossen.


Toerisme

De Vlaamse Ardennen zijn een bekende toeristische regio met vooral plattelandstoerisme, wandel- en fietstoerisme. Er zijn in de streek drie wandelknooppuntennetwerken uitgebouwd ('Vlaamse Ardennen - Getuigenheuvels', 'Vlaamse Ardennen - Bronbossen' en 'Vlaamse Ardennen - Zwalmvallei'), een fietsknooppuntennetwerk 'Vlaamse Ardennen' en bewegwijzerde wandel-, fiets- en autoroutes (onder andere Ronde van Vlaanderenroute, Vlaamse Ardennenroute, Streek-GR Vlaamse Ardennen).

Afbeeldingen

Bronnen
  • Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen
  • Toerisme Vlaamse Ardennen
  • Herberigs, Harold. Esthetische spiegel van Zuid-Oost-Vlaanderen, Kamer voor Handel en Nijverheid in Zuid-Oost-Vlaanderen.
  • Peirs, Marc. De Vlaamse Ardennen zien proeven beleven, 2012, Davidsfonds Uitgeverij.
  • Peirs, Marc. De Vlaamse Ardennen, 2005, Uitgeverij Beatrijs.
  • Moeraert, Rudi. De Vlaamse Ardennen. Bekende inwoners gidsen je door hun streek, 2015, Davidsfonds Uitgeverij.
  • Wattez, Omer. De Vlaamsche Ardennen, 1914, Uitgeversfirma Vanderpoorten.
  • Vanmaercke-Gottigny, Marie-Christine. Levend landschap in de Vlaamse Ardennen.
  • Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen-Natuurpunt Schelde-Leie. Flora van de Vlaamse Ardennen.
Zie de categorie Flemish Ardennes van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.