Sint-Maria-Oudenhove

Sint-Maria-Oudenhove is een dorp in de Vlaamse Ardennen in het zuiden van de Belgische provincie Oost-Vlaanderen en een deelgemeente van de stad Zottegem en deels van de gemeente Brakel. De deelgemeente telt meer dan 2200 inwoners. De dorpskern rond het Sint-Hubertusplein is gelegen op een heuvelrug. Sinds 2018 heeft het dorp een tweede plein, het Wantenplein, vernoemd naar de handschoennijverheid die hier ontstond [1].

Sint-Maria-Oudenhove
Deelgemeente in België

Situering
Gewest Vlaanderen
Provincie Oost-Vlaanderen
Gemeente Zottegem
Brakel
Coördinaten50° 50′ NB, 3° 48′ OL
Algemeen
Oppervlakte5,06 km²
Inwoners (31/12/2010)2.293
(453 inw./km²)
Mannen49%
Vrouwen51%
Overig
Postcode9620
Detailkaart

Foto's
De Onze-Lieve-Vrouw-Ten-Hemelopnemingskerk en de pastorie
Portaal    België

Geschiedenis

Uit 1428 dateren vermeldingen van het dorp als Sente-Marien-Oudenhove. In de volksmond wordt nog regelmatig gesproken van Enovne. De naam heeft eenzelfde oorsprong als Sint-Goriks-Oudenhove en zou liggen bij het ontstaan van een gemeenschap rond een hof dat er altijd (van ouds) heeft gestaan. Oudenhove kan dan geïnterpreteerd worden als "het oude hof".

In de middeleeuwen behoorde het gebied tot het land van Aalst, in leen gehouden door de heren van Zottegem. Een aantal gronden was in bezit van de Sint-Adriaansabdij van Geraardsbergen en de Kartuizers.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd een korenwindmolen in de Boterhoek in 1914 door het oprukkende Duitse leger vernield. Prentkaarten tonen de neergevallen molen met enkele Duitse Uhlanen ervoor. Tijdens de oorlog was in de kerktoren een Duitse waarnemingspost gevestigd. Prentkaarten uit die dagen tonen duidelijk een opening in de klokkentoren, terwijl op het dorpsplein Duitse infanteristen die bij burgers ingekwartierd waren, aan het praten zijn. Tijdens deze bezetting stond Sint-Maria-Oudenhove onder de controle van de Duitse Kommandatur te Geraardsbergen, waar de leveringen gebeurden. In 1918, bij de terugtocht van de Duitse troepen, bracht de Duitse Keizer Wilhelm II een kortstondig bezoek aan Sint-Maria-Oudenhove om de troepen te aanschouwen. Op die dag was het de bevolking ten strengste verboden op straat te komen en moesten bovendien alle luiken gesloten en alle ramen afgedicht zijn. 25 jonge mannen uit de dorpsgemeenschap sneuvelden in de strijd, 5 stierven aan hun opgelopen verwondingen tussen het einde van de oorlog en 1919. Vier opgeëisten bleven achter. In de Kruiskapel en de Gedenksteen op het marktplein staan hun namen gebeiteld. Bij het vredesfeest in 1918 werd naast de kerk een vredesboom gepland; rond 1950 werd deze verwijderd.

De Tweede Wereldoorlog eiste één gesneuvelde. Vele jongens van hier bleven echter maanden in krijgsgevangenschap, terwijl net zoals in 1914-1918 talrijke mannen door de Duitsers weggevoerd werden om in Duitsland te gaan werken voor de bezetter. Jongens die dit weigerden moesten zich meerdere jaren in het geheim verstoppen en werden dikwijls door de bezetter opgejaagd. Tevens werden vele burgers verplicht om "Boerenwacht" te doen. Op 31 augustus 1943 werden de twee grote klokken uit de kerktoren gehaald door de Duitsers en later niet meer teruggevonden. Waarschijnlijk werden ze gesmolten en herbruikt in de oorlogsindustrie waar een tekort aan metalen was. Na de bevrijding in 1945 werd door de bevolking een vredestoet gehouden. Ook de klok Maria, die in 1945 werd gegoten, draagt in haar opschrift de boodschap van vrede "MARIAE EXQUISITO VOCABULO PIIS INCOLIS GAUDIA PACIS NUNTIABO. 1945", vertaald "Door de uitverkoren naam van Maria, zal ik de vreugde van de vrede verkondigen aan de vrome inwoners. 1945".

Bij de gemeentelijke herindeling van 1977 ging een groot deel van de voormalige gemeente naar Zottegem, een deel werd bij Brakel gevoegd.

Vandaag is het dorp een geliefde uitvalsbasis en/of rustpunt voor wandelaars, fietsers en motorrijders die de Vlaamse Ardennen bezoeken. In het dorp zijn meerdere wijnbouwers actief. Op zondagochtend bruist het pleintje, ondanks 'de kleinste markt van Vlaanderen'.

Bezienswaardigheden
  • De Onze-Lieve-Vrouw-Ten-Hemelopnemingskerk gebouwd in 1219 is grotendeels gotisch; in de kerk bevindt zich een doopvont van Romaanse komaf. Het front van de kerk is gebouwd in basiliekstijl. De kerk staat op de rand van weiden en velden, te midden de natuur.
  • Sint-Antoniuskapel. In de 16e eeuw is er al sprake van een kapel in het dorp. Vooral in de 17e en 18e eeuw trok deze bedevaarders aan. De huidige neogotische kapel uit 1901 is toegewijd aan St-Antonius Abt en naar het ontwerp van G. d'Haeyer. Na de inwijding op 8 september 1908 werd een dubbele stenen toegangstrap in neogotische stijl opgericht. Het smeedijzerwerk is het werk van 3 smeden (A. Ceuterick, E. De Vleeschauwer, J. Van der Linden). In de periode 1989-1995 werd de kapel volledig gerestaureerd. In 2018 kreeg ze een nieuwe dakbedekking.
  • De voormalige neogotische kapel van de zusters van de Congregatie Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën en de Goddelijke Voorzienigheid, waar tot 2015 ook een boerderij, internaat en kloostergebouwen in Art deco stijl stond. Vandaag is de kapel ontwijd en omgebouwd tot een restaurant, geïntegreerd in een woon-, zorg- en leefcentrum. Verschillende originele artefacten (terracotta, biechtstoel,...) zijn er bewaard. Op de site werden tijdens de afbraak twee pottenbakkersovens uit de Gallo-Romeinse tijd ontdekt. Een artikel hierover werd gepubliceerd in het archeologische blad Ex-Situ.
  • De koffiebranderij Hoorens op het Sint-Hubertusplein, ook de thuis van de beroemde kunstenaar Panamarenko.
  • De 'ketses', zijn de oude kerkwegels die ook vandaag nog kriskras doorheen het dorp lopen.
  • Herdenkingsmonument WO I op Sint-Hubertusplein.

Bekende inwoners
  • Léonce Reypens (Mortsel, 24.02.1884 - Sint-Maria-Oudenhove, 30.06.1972), Nederlandstalig schrijver en literatuurhistoricus
  • Panamarenko (Antwerpen, 05.02.1940 - Sint-Maria-Oudenhove, 14.12.2019), beeldend kunstenaar

Afbeeldingen

Referenties
  1. Persoons, B., Laat ons machieneken maar rusten. Over de handschoennijverheid in Sint-Maria-Oudenhove, Handelingen XIX, Zottegems Genootschap voor Geschiedenis en Oudheidkunde, 2019.

2. Schollaert J.-M. Families te Sint-Maria-Oudenhove gedurende het Ancien Regime (1795), 1998 , 2e editie 2006, eigen uitgave. 3. Schollaert J.-M. Geschiedenis van Sint-Maria-Oudenhove tot 1795, 2 delen, 1140 p, Kortenberg, 2017, eigen uitgave

Plaatsen in de gemeente Brakel

Deelgemeenten: Elst · Everbeek · Michelbeke · Nederbrakel · Opbrakel · Parike · Zegelsem
Overige dorpen en gehuchten: Sint-Maria-Oudenhove (deels)
Belgische gemeenten · Arrondissement Oudenaarde · Oost-Vlaanderen · Vlaanderen

Zie de categorie Sint-Maria-Oudenhove van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.