Kasteel van Leeuwergem

Het huidige kasteel werd tussen september 1762 en eind 1764 gebouwd. De bouwheer was de Gentse edelman Pieter Emmanuel d'Hane (1726-1786) en de belangrijkste aannemer was de Gentse bouwmeester Jean Baptist Simoens (1715-1779), alhoewel ook heel wat andere Gentse en lokale ambachtslui er hun steen toe bijdroegen.

Voordat het huidige kasteel tot stand kwam werd er reeds op dezelfde locatie een kasteel opgetrokken in de eerste helft van de 15de eeuw; dit kasteel werd in het begin van de 17e eeuw herbouwd en in 1762 vervangen. Een architect van het kasteel van Leeuwergem is niet bekend. Er wordt beweerd dat het (sinds de Franse Revolutie verdwenen) kasteel van Bellevue, gelegen in de Parijse voorstad Meudon, model stond, maar dat is niet bewezen. Bellevue werd in 1748-50 opgetrokken door Madame de Pompadour en was een creatie van architect Jean Cailleteau bijgenaamd Lassurance (1690-1755).

De benedenverdieping bestaat uit verschillende ruimtes, waaronder de inkomhal, het roze salon, het grijze salon, het gele salon en de eetkamer. De vertrekken zijn uitgevoerd in Lodewijk XIV-stijl, Lodewijk XV-stijl en Lodewijk XVI-stijl. De rechthoekige inkomhal met decoratief stucwerk (pilasters, sierrand) heeft twee nissen met terracotta saters die musiceren. De vloer bestaat uit witte tegels op zwarte marmeren ondergrond van de Gentse ambachtsman Judocus Spillebaut. Het roze salon ligt in het verlengde van de inkomhal. Het heeft een strakke Lodewijk XVI-aankleding met fijn stucwerk (arabesken) en een Schotse witmarmeren schouw uit het atelier van de gebroeders Adam. Op de dekplaat staan spelende kinderen met een geit in bas-reliëf afgebeeld. Er bevinden zich ook drie panelen met op maat gemaakt Chinees behangpapier uit moerbeibladeren. Het grijze salon heeft verfijnd stucwerk (bloemmotieven, rocaillemotief), een parketvloer à la Versailles met geometrische vierkanten en een marmeren Lodewijk XVI-schouw. Boven de vleugeldeuren zijn drie genrestukken geschilderd, waarschijnlijk door de 18de-eeuwse landschapsschilder Robert Hubert. Het gele salon is het kleinste salon van het kasteel en is uitgevoerd in okergele en donkergroene kleuren (Vernis Martin-techniek). Het heeft een Lodewijk XV-schouw met spiegel en liefdestafereel en twee druk beschilderde hoeknissen uit China. De eetkamer heeft een parketvloer in visgraatmotief en Lodewijk XVI-lijstwerk met weelderig uitgewerkte rocailles, schelpmotieven en bloemenslingers. Er staat een witgeaderde donkergrijs marmeren schouw met grote spiegel. Op de muren hangen toiles faintes of geschilderde doeken die wandtapijten imiteren met warme tinten, nadrukkelijke mimiek en krachtig afgelijnde landschappen. Twee doeken bleven volledig bewaard; de overige stukken werden verknipt en geïntegreerd tussen de vensters en de vleugeldeuren. Er staat in de eetkamer ook een zilveren soepterrine van Lodewijk XVIII.

Vanuit de trappenhal leidt een in 1770 door timmerman Delcourt uit Zottegem vervaardigde houten rococotrap naar de verdieping, waar een vestibule ligt met twee imitatiemarmeren Toscaanse zuilen. Op de verdieping ligt de kapel die in 1764 nieuw opgetrokken werd in rococostijl. In de hoeken bevinden zich vier bustes in medaillons met afbeeldingen van de evangelisten in stucwerk. De lambrisering is met rocailles versierd en heeft imitatiemarmerschilderingen met een vergulde omlijsting.

De klassieke Franse rococotuin werd aangelegd tussen 1763 en 1775, eveneens op last van Pieter Emmanuel d'Hane. De tuinarchitect was hier aanvankelijk een zekere Carpentier (mogelijks de Fransman Antoine Mathieu Le Carpentier, 1709-1773), wiens oorspronkelijk ontwerp in 1914 bij een brand op een Parijse tentoonstelling verloren ging. In de tuinrealisatie vinden we invloeden van de tuinen van Belœil en van de tuintheoreticus Dezallier d'Argenville. Uniek voor België is de aanwezigheid van het looftheater in haagbeuk (Carpinus betulus)[2], dat plaats biedt aan 800 toeschouwers.

Kort voor 1785 begint men met de aanleg van een romantische (Engelse) landschapstuin, ten koste van een deel van de rococotuin en dit op initiatief van beide zonen van P.E. d'Hane. Met de bouw door de Gentse architect Jacques-Jean Dutry van een (nu vervallen) uitkijktoren op het hoogste punt van de tuin in 1807 kwam er een einde aan de ontwikkeling van de tuin. Een invloed van de theorieën over "Le paysage idéal" van Jean-Jacques Rousseau, van wiens graftombe in de tuin een replica aanwezig is, is hier aannemelijk.

In 2015 werden in en rond het kasteel opnames gemaakt voor het oorlogsdrama 'The Exception' van David Leveaux.[3]

Een lange rechte dreef (Kasteeldreef) leidt van de Europaweg (N42) naar het kasteel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd toenmalig burgemeester van Elene baron Idès della Faille d'Huysse in de nacht van 11 op 12 augustus 1944 uit bed gelicht en zonder proces geëxecuteerd in de Kasteeldreef door Vlaamse SS'ers en plaatselijke leden van de Dietsche Militie - Zwarte Brigade (waarschijnlijk als vergelding voor de moord op lokaal VNV-afdelingsleider Lodewijk Cousy door het verzet en omdat de baron geweigerd had het Elense bevolkingsregister aan de Duitsers te overhandigen).[4] Op de plek van de executie staat nu een herdenkingskruis.[5]

• 
  Kasteel van Leeuwergem op de Ferrariskaart
• 
  Zicht op het kasteel en de kasteelvijver vanaf de sfinxenvijver
• 
  Kasteeldreef
• 
  Lovertheater
• 
  Vooraanzicht
• 
  Lovertheater
• 
  Zijaanzicht

• Lijst van kastelen in België
• Lijst van kastelen in Oost-Vlaanderen

Zie de categorie Leeuwergem castle van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.