Hoekse Lijn

Tot de aanleg van de Hoekse Lijn werd in 1875 in de Tweede Kamer besloten. De minister van Binnenlandse Zaken, Heemskerk, wilde de lijn slechts aanleggen tot Maassluis, maar de Tweede Kamer bereikte door een amendement dat de lijn werd doorgetrokken naar Hoek van Holland.

De lijn werd aangelegd als aftakking van de bestaande lijn Rotterdam – Den Haag door de Staat der Nederlanden en in exploitatie gegeven aan de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Het gedeelte station Schiedam (thans Schiedam Centrum) – Vlaardingen – Maassluis werd geopend op 17 augustus 1891. Maassluis – Hoek van Holland Strand volgde officieel op 1 juni 1893, hoewel in mei 1893 de treinen van de lokaaldienst tussen Rotterdam en Maassluis al doorreden naar Hoek van Holland.

De spoorlijn ligt grotendeels op een speciaal hiervoor aangelegde waterkerende dijk, waarin tijdens de aanleg van de lijn enkele keersluizen zijn opgenomen. Tijdens de watersnoodramp van 1953 voorkwam de spoordijk het onderlopen van het land ten noorden ervan. Een deel van de spoordijk is naast het spoor in de jaren 90 verhoogd en loopt samen met de dijk op deltahoogte. Dit project werd in 1995 afgerond met de aanleg van de Delflandse Buitensluis bij Vlaardingen, waar de oude draaibrug werd vervangen door een nieuwe ophaalbrug.

In aansluiting op de Hoekse Lijn was er van 1907 tot 1971 (laatste spoor opgebroken) een werkspoor langs de kust van Hoek van Holland tot Kijkduin (bereikt in 1923). Eigenaar was het Hoogheemraadschap van Delfland, dat de spoorlijn gebruikte voor aanvoer van materialen voor de kustverdediging. De Duitse bezetters gebruikten die spoorlijn vanaf 1942 voor de bouw van de Atlantikwall.[5]

De spoorlijn werd geëlektrificeerd in 1935. Daarvoor werden acht stroomlijn-tweewagentreinstellen Mat '35 aangeschaft. Zij waren een voorloper van de grote serie Mat '36, die werd gebouwd voor de elektrificatie van het Middennet.

Metro tussen Vlaardingen en Hoek van Holland tijdens het proefbedrijf; 15 mei 2019.

Metronet sinds 1 november 2019 met lijn A en lijn B van de Hoekse Lijn.

De Metropoolregio Rotterdam Den Haag besloot de exploitatie te laten uitvoeren als metrolijn door de RET. Nabij Schiedam Centrum is de lijn aangesloten op het Rotterdamse metronetwerk en is er een verbinding tussen Hoek van Holland en Nesselande. De spoorlijn werd daarmee onderdeel van metrolijn B. In 2017-2019 is de lijn aangepast en bij station Schiedam Centrum aangesloten op de Rotterdamse metro. Bij de bouw van metrostation Schiedam Centrum is hiermee rekening gehouden door de aanleg van viaducten richting de Hoekse Lijn. De Hoekse Lijn is daarmee, net als de Hofpleinlijn, een metro/sneltramdienst geworden, waarbij de spanning op de bovenleiding is verlaagd van 1500 naar 750 volt.

Goederenvervoer met diesellocs over de lijn is na de verbouwing mogelijk tot station Maassluis, met de optie om dit in de toekomst verlengen tot Hoek van Holland.[8] Omdat metrotreinstellen smaller zijn dan goederentreinen wordt er strengelspoor bij stations toegepast. De spoorlijn is daarom geen metrobaan. Er worden geen goederentreinen gereden tot het Vopac terrein tot dat dit bedrijf een omgevingsvergunning heeft ontvangen[9].

Doordat metrotreinstellen sneller kunnen optrekken en afremmen dan Sprinters, ontstond ruimte voor nieuwe stations. In het westen van Maassluis is het nieuwe station Steendijkpolder gebouwd. Ook met de mogelijkheid van een station ter hoogte van de Maeslantkering wordt rekening gehouden.

De rechtstreekse treinverbinding tussen de stations van de Hoekse Lijn en Rotterdam Centraal is sinds de verbouwing tot metrolijn vervallen. De twee sporen die tussen Rotterdam Centraal en Schiedam Centrum zijn vrijgekomen, zullen na verbouwing van het spooremplacement in een later stadium deel uitmaken van de deels viersporige lijn Rotterdam – Delft – Den Haag.[10] Doorgaande reizigers op de Hoekse Lijn kunnen na de verbouwing op Schiedam Centrum, Rotterdam Blaak of Rotterdam Alexander overstappen op de trein of op Schiedam Centrum en Beurs op een andere metrolijn.

De verbouwing tot metrolijn kostte meer tijd en werd duurder dan voorzien. Bij de start van de verbouwing in april 2017 werd uitgegaan van een heropening na vijf maanden. Dit bleek niet haalbaar. Vervolgens zou zou de lijn met als voorlopige eindstation Hoek van Holland Haven vanaf februari 2018 in bedrijf gaan.[16][17][18][19] In december 2017 werd bekend dat deze datum niet haalbaar was (het zou eind 2018 moeten worden) en dat de kosten ook hoger zouden worden. In augustus 2018 werd bekendgemaakt dat opening voor het einde van 2018 "hoogst onzeker" zou worden, omdat ook tijd is gemoeid met vergunningverlening en proefrijden en omdat er problemen zijn met de beveiligingssoftware.[20] In september 2018 werd bekend dat de lijn niet eerder dan eind januari 2019 in bedrijf zou komen. Dit was de derde keer dat de opening werd uitgesteld.[21] In november 2018 kwam het vierde uitstel van de opening: deze was nu voorzien voor eind februari 2019,[22] maar in januari 2019 werd aangekondigd dat de opening "op zijn vroegst in mei 2019" zou plaatsvinden door aanhoudende problemen met de software.[23] De prognose van mei 2019 was dat de lijn in september met passagiers zou gaan rijden.[24]

Teleurstelling met het langdurig uitblijven van de metrolijn en blijdschap over de opening vormden inspiratie voor liedjes:

• Op de metro, ach we wachten al zo lang in februari 2019 van Sandy Struijs[32]
• Wachten op de Hoekse Lijn van de Rotterdamse coverband Bahama's[33]
• Is Dit De Lijn Naar Hoek Van Holland? van de Westlandse zanger Gene Travis[34]
• Hé kijk nou wat komt daar aan? van Sandy Struijs op 26 september 2019
• een gedicht van Schiedamse stadsdichter Yvette Neuschwanger-Kars dat op 27 februari 2019 in het Nieuwe Stadsblad werd gepubliceerd.[35]

Door een foutje was de volledige Hoekse lijn in januari 2010 al te zien op het routebord op metrostation Coolhaven (zie foto).

• 
  De Hoekse Lijn buigt hier links af vanaf de spoorlijn van Rotterdam richting Den Haag.
• 
  Routebord op metrostation Coolhaven; januari 2010 (later weer verwijderd). Dit was negen jaar te vroeg!!!
• 
  Vlaardingen Oost.
• 
  Vlaardingen West.
• 
  Spoorwegongeval op de spoorbrug bij Vlaardingen (15 september 1980).
• 
  Spoorbrug over de Delflandse Buitensluis bij Vlaardingen.
• 
  Spoorbrug Vlaardingen met Sprinter; 2017.
• 
  Gezien vanaf het spoor; 2017.
• 
  Een Sprinter rijdt over de draaibrug te Maassluis.
• 
  Sextant te Maassluis West.
• 
  Hoek van Holland Haven in 2017. Rechts nog het oude kopspoor langs het stationsgebouw.
• 
  Het spoor houdt op bij Hoek van Holland Strand.

• Lijst van spoorlijnen in Nederland

• Spoorwegen TV aflevering Hoekse lijn op YouTube
• Reportage Met de trein de hele wereld rond op YouTube (RTV Rijnmond)
• Website van de Stadsregio Rotterdam over het ombouwproject Hoekse Lijn
• De Hoekse Lijn, door Kees van de Meene en Sjoerd Eeftens in NVBS / Op de Rails - 2014 - Nr. 3 (Maart)

Zie de categorie Hoekse Lijn van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.