Rijksweg 1
Rijksweg 1 is een Nederlandse rijksweg en autosnelweg (A1), die begint bij Watergraafsmeer aan de oostkant van Amsterdam en eindigt ter hoogte van De Lutte aan de Duitse grens, waar deze snelweg doorgaat als Bundesautobahn 30 richting Osnabrück. De weg is 157 kilometer lang.
Route
Rijksweg 1 begint bij knooppunt Watergraafsmeer op de A10, de ring om Amsterdam en loopt in oostelijke richting tot aan de grensovergang Oldenzaal Autoweg met Duitsland. De weg loopt via het Gooi, Amersfoort, Apeldoorn, Deventer, Hengelo en Oldenzaal. De A1 heeft aansluitingen met de A9 bij knooppunt Diemen, de A6 bij knooppunt Muiderberg, de A27 bij knooppunt Eemnes, de A28 bij knooppunt Hoevelaken, de A30 bij Barneveld, de A50 bij knooppunt Beekbergen en de A35 bij de knooppunten Azelo en Buren.
Wegnummering
De weg draagt over de gehele lengte een Europees wegnummer. Tussen knooppunt Watergraafsmeer en knooppunt Hoevelaken E231 en vanaf Hoevelaken tot de grens E30. Verder is de weg tussen knooppunt Azelo en knooppunt Buren dubbel genummerd met de A35. Dit stuk is administratief Rijksweg 35.
Wegindeling
Aantal rijstroken en maximumsnelheid
| Traject | Aantal rijstroken | Maximumsnelheid |
|---|---|---|
| knooppunt Watergraafsmeer – afrit Diemen-Noord | 2×5 | 100 km/h |
| afrit Diemen-Noord – afrit Diemen | 2×4 | 100 km/h |
| afrit Diemen – knooppunt Diemen | 4+1+3+1 | 100 km/h |
| Muiderbrug | 4+1+4 | 100 km/h |
| knooppunt Diemen - afrit Muiden | 1+6+2+6+1 | 100 km/h |
| afrit Muiden - verzorgingsplaatsen | 5+2+5 | 100 km/h |
| verzorgingsplaatsen - knooppunt Muiderberg | 6+2+6 | 100 km/h |
| knooppunt Muiderberg – afrit Naarden | 2×3 | richting Amsterdam: 100 km/h richting Hengelo: 120 km/h |
| afrit Naarden – afrit Hilversum-Noord | 2×2 (bij drukte 2×3) | 100 km/h |
| afrit Hilversum-Noord – afrit Soest | 4×2 | 100 km/h |
| afrit Soest – afrit Amersfoort-West | 2×4 | 130 km/h |
| afrit Amersfoort-West – knooppunt Hoevelaken | 3+2 | 130 km/h |
| knooppunt Hoevelaken | 4×2 | 120 km/h |
| knooppunt Hoevelaken – afrit Barneveld | 2×2 (bij drukte 3+2) | 120 km/h (spitstrook open 100 km/h) |
| afrit Barneveld – knooppunt Beekbergen | 2×2 | 130 km/h |
| knooppunt Beekbergen | 4×2 | 120 km/h |
| knooppunt Beekbergen – afrit Voorst | 2×4 | 120 km/h |
| afrit Voorst – Deventer-oost | 2×2 (bij drukte 2×3) | 130 km/h (tussen 6-19h 120 km/h; spitstrook open: 100 km/h) |
| Deventer-oost – afrit Lochem | 2×2 | 130 km/h |
| afrit Lochem – afrit Rijssen | 2+3 | 130 km/h |
| afrit Rijssen – knooppunt Azelo | 2×2 | 130 km/h |
| knooppunt Azelo – knooppunt Buren | 2×3 | 120 km/h |
| knooppunt Buren – Duitse grens | 2×2 | 130 km/h |
Wisselstrook Diemen-Muiderberg
Op 27 oktober 1993 werd op het stuk weg tussen knooppunt Diemen en knooppunt Muiderberg de eerste carpoolstrook (juister: carpoolbaan) van Europa geopend. Alleen auto's met drie of meer inzittenden mochten van deze uit één rijstrook bestaande rijbaan gebruikmaken. De rijbaan was geen succes, files bleven en de carpoolstrook werd niet intensief gebruikt. Tevens bleek het juridisch niet houdbaar. In september 1994 werd de strook, na een rechtszaak, gewijzigd in een 'normale' wisselstrook, door de afscheiding te verwijderen. In 2010 is de wisselstrook tussen knooppunt Muiderberg en de Muiderbrug uitgebreid en tot afrit Diemen verlengd tijdens de werkzaamheden van de A1. Tussen knooppunt Muiderberg en de Muiderbrug is de wisselstrook 2 stroken breed. Tussen de Muiderbrug en afrit Diemen is de wisselstrook 1 strook breed.
Wegverbreding Amsterdam-Muiderberg
In oktober 2006 besloot het kabinet om de fileproblematiek tussen Het Gooi/ Amsterdam en Almere/ Schiphol op te lossen door te kiezen voor het stroomlijnalternatief. Dit houdt in dat de Rijksweg A1 rond Muiden/ Weesp op diverse punten in aantal rijbanen zal gaan verdubbelen van 3 naar mogelijk 6 stroken per rijbaan. Dit om de groei van het woon-werkverkeer in dit drukke gebied te kunnen blijven faciliteren.
De A1 kruist bij Muiden de rivier de Vecht. In het najaar van 2016 werd het breedste aquaduct van Europa in gebruik genomen: 65 meter breed. Hiermee wordt de autosnelweg onder de rivier door geleid en is het tracé tussen de knooppunten Diemen en Muiderberg in zuidelijke richting verplaatst.
De A1 kruist bij Muiderberg een spoorbrug met een lengte van 255 meter die deel uitmaakt van de Spoorlijn Weesp - Lelystad.
Dynamische maximumsnelheid Naarden-Muiderberg
Per 2009 gold een dynamische maximumsnelheid op de A1 van Hengelo naar Amsterdam, tussen afrit 7 en knooppunt Muiderberg. Dit houdt in dat de maximumsnelheid kan worden aangepast aan de verkeersdrukte en dus niet steeds hetzelfde is. De dynamische maximumsnelheid is echter alleen van kracht in de richting van Hengelo naar Amsterdam, de andere kant op is de maximumsnelheid 120 km/h en niet variabel. Na de werkzaamheden op de A1 is de proef gestaakt. De borden die aangeven dat er een dynamische maximumsnelheid geldt zijn weggehaald, alleen de wisselborden zijn blijven staan.
Wegverbreding Eemnes - Amersfoort
In 2017 en 2018 werd de A1 tussen knooppunt Eemnes en aansluiting Bunschoten-Spakenburg (later Amersfoort-West) verbreed van 2x2 rijstroken naar 2x4 rijstroken. Door deze verbreding wordt een hardnekkig fileknelpunt opgelost. In juli 2017 werd gestart met de werkzaamheden en in de zomer van 2018 werden de eerste rijstroken in fases geopend, zodat vanaf september 2018 alle rijstroken beschikbaar waren. Naast de verbreding van de A1 maakte ook de verbreding van de A27 tussen knooppunt Eemnes en Utrecht-Noord onderdeel uit van dit project. Door de wegverbreding werd verzorgingsplaats De Haar tussen Amersfoort en Baarn gesloten. De kosten van het gehele project was €220 miljoen inclusief een onderhoudscontract van 25 jaar door de aannemerscombinatie 3Angle (Heijmans, Fluor en 3i Infrastructure).[2]
Spitsstrook Hoevelaken-Barneveld
Op het gedeelte tussen knooppunt Hoevelaken en afrit Barneveld is in 2008 een spitsstrook geopend. De strook had er drie jaar ongebruikt bijgelegen. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat had een uitspraak van de Raad van State over ingebruikname van de strook verkeerd geïnterpreteerd, en de strook dichtgelaten ter bescherming van de luchtkwaliteit. De Raad had echter alleen willen zeggen dat er een maximumsnelheid van 80 km/h zou moeten gelden op de strook. De andere kant op richting Amersfoort is geen spitsstrook aangelegd, omdat ten tijde van de procedure de A30 nog niet afgebouwd was.
Plusstroken Beekbergen-Deventer
Het gedeelte tussen knooppunt Beekbergen (bij Apeldoorn) en afrit Deventer-Oost is in 2006 in beide richtingen voorzien van een plusstrook. Het gedeelte is daarbij voorzien van een dynamisch verkeersdoorstroomsysteem en vele tientallen camera's. Bij groot verkeersaanbod kan in beide richtingen een derde rijstrook worden geopend. Op dit moment worden studies verricht naar een permanente 3e rijstrook en zelfs een 4e of een doelgroepen strook voor vrachtwagens. Aan de opening van de plusstrook zitten eisen, en aangezien het vaker druk is op dit traject moet er een andere oplossing komen.
"Golfbreker" bij Markelo
Op het gedeelte tussen de aansluitingen Markelo en Lochem is op 3 juli 2010 bij wijze van proef een zogenaamde golfbreker geopend. Dit is een plaatselijke verbreding van 2 naar 3 rijstroken over een lengte van 3 km. Deze golfbreker moet voorkomen dat filegolven die zijn ontstaan bij Bathmen zich verder naar achteren verplaatsen.[3] [4]
Toekomst
De A1 is berucht om de files bij onder andere Muiden, knooppunt Hoevelaken, Twello en Deventer-Oost. Hierdoor zijn er verschillende projecten in planning of uitvoering om de doorstroming te verbeteren.
Apeldoorn-Azelo
Door de sterke toename van het verkeer tussen knooppunt Beekbergen en Twente ontstaat er vrijwel elke dag congestie en is de doorstroming verre van optimaal. De politiek in het oosten heeft zich daarom sterk gemaakt om de A1 vanaf Apeldoorn tot aan Twente verbreed te krijgen naar permanent 3 rijstroken. Nu de snelwegen naar het zuiden (onder andere A16 en A2) en de A12 naar Duitsland zijn verbreed of worden verbreed, wordt deze belangrijke verbinding naar Oost-Europa en Scandinavië het volgende knelpunt dat opgelost moet worden, vindt de lokale politiek.
De regering wilde aanvankelijk pas in 2021 beginnen met de verbreding, maar dat vonden de gemeenten te laat. In oktober 2012 werd bekend dat de Twentse gemeenten geld op tafel leggen om de A1 eerder te verbreden. Nu kan de snelweg al in 2019 worden verbreed. De verbreding tussen Apeldoorn en knooppunt Beekbergen zal in 2022 gereed zijn[5] het gedeelte tussen Twello en Rijssen in 2020.[6] De kosten zullen 400 miljoen euro bedragen.
Het project omvat uiteindelijk de aanleg van weefvakken tussen Apeldoorn-Zuid en knooppunt Beekbergen, de verbreding naar 2×4 rijstroken tussen Twello en Deventer en naar 2×3 rijstroken tussen Deventer Oost en Rijssen. Verder is in 2017 bij knooppunt Beekbergen de verbindingslus van de A1 uit de richting Deventer naar de A50 richting Arnhem aangepast.
Toekomstige indeling A1
In onderstaande tabel is de toekomstige indeling te zien.[7]
| Traject | Aantal toekomstige rijstroken | Gereed |
|---|---|---|
| Knooppunt Beekbergen - afrit Twello | 2x4 | 2025 |
| afrit Twello – Deventer | 2×4 | 2020 |
| afrit Deventer Oost – Rijssen | 2×3 | 2020 |
| afrit Rijssen - Knooppunt Azelo | 2x3 | 2021 |
Vooruitlopend op een verbreding naar 4 rijstroken is de spitsstrook tussen afrit Twello en afrit Deventer-Oost in mei 2019 vrijgegeven als 3e rijstrook. De maximumsnelheid is direct naar 100 km/h gebracht.
Natuur
Over de A1 liggen zes ecoducten en één in aanbouw:
- Ecoduct Laarderhoogt tussen Bussum en Laren.
- Ecoduct Kootwijkerzand tussen Stroe en Kootwijk.[8]
- Dr. Harm van de Veen-ecoduct bij Kootwijk.
- Ecoduct Hoog Buurlo bij Hoog Buurlo.[9]
- Ecoduct Oxersteeg bij Deventer (in aanbouw).[10]
- Ecoduct De Borkeld bij Rijssen.
- ir. H.J.W. Snijders-ecoduct bij Oldenzaal.
Tussen afrit 27 en 28 ligt ten zuiden van de A1 het natuurgebied Borkeld; hier groeit de jeneverbes, een zeldzame en beschermde struik die door de aanleg van de weg goeddeels vernietigd zou worden. Naar aanleiding van protesten daarover is, voor het eerst in de geschiedenis, de planning van een rijksweg gedurende de aanlegfase aangepast vanwege aanwezige natuurwaarden. Het tracé van de A1 is hier iets noordelijker komen te liggen dan oorspronkelijk de bedoeling was. Er zitten hierdoor twee flauwe bochten in de weg, namelijk ten westen van afrit 27 en ten oosten van afrit 28.
Kunstobjecten langs de A1
- "Gouden ei" (noordzijde, hm-paal 53,9) nabij de afrit Barneveld.
- "Scheur in viaduct" (bij aansluiting met A6). Gesloopt in 2015 voor de aanleg van de nieuwe spoorbrug Almere - Weesp.
- "Steelhenge" nabij Hengelo. Niet zichtbaar vanaf de weg, doordat de weg uiteindelijk verdiept aangelegd is.
Trivia
- Tussen knooppunt Eemnes en afrit 9 Hilversum-Noord bevond zich voor lange tijd een afrit zonder nummer. Deze afrit leidt naar Hotel De Witte Bergen. Afritten zonder nummer zijn zeer uitzonderlijk, een andere afrit zonder nummer is er langs de A2.[11][12] In 2018 heeft deze afrit uiteindelijk het nummer 9a gekregen.
- Bij Deventer bevindt zich een hectometersprong van 5 km, in de richting Apeldoorn -> Deventer is dit vlak voor afrit 23. De hectometerpaaltjes gaan van 98,9 naar 104,0.[13][14]
- Ten noorden van Hengelo maakt de weg drie flauwe bochten, eerst naar het noorden, dan naar het zuiden en dan weer naar het noorden. Vanwege deze vorm werd dit deel van de weg 'de hoed van Hengelo' genoemd. De gedeputeerde Jan Niers maakte er 'Kardinaalshoed' van. Omdat de weg op een schets paars was ingekleurd droegen bij de opening alle gasten,[15] inclusief minister Smit-Kroes,[16] een paarse kardinaalshoed.[17]De reden dat de 'Kardinaalshoed' is ontstaan vindt zijn oorsprong in de acties die zijn gevoerd door het daarvoor speciaal opgerichte 'Wijkcomité Groot-Driene', die zich tot doel gesteld samen met de bewoners van de wijk 'Groot Driene' in Hengelo het natuurgebied Lonnekermeer te behouden en de A1 (E8) om dit gebied heen te leiden. Hiertoe werden door het comité petities aangeboden bij de provincie Overijssel.
Afbeeldingen
De Muiderbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal (2010)
A1 ter hoogte van Hoog Buurlo, Veluwe
Opening A1 bij Hengelo in 1988 (Kardinaalshoed).
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Verzorgingsplaatsen langs Rijksweg 1 (A1) | A1 |
|---|---|
|
Honswijck · Hackelaar · Ronduit · Bastion · De Slaag · Neerduist · De Middelaar · Uilengoor · Palmpol · Aanschoten · Tolnegen · De Strubben · Lucasgat · De Hucht · Bruggelen · De Paal · Vundelaar · Boermark · De Hop · Bolder · Struik · Het Lonnekermeer · Het Veelsveld · De Poppe | |
| Rijkswegen in Nederland |  | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Hoofdwegen en knooppunten in Amsterdam |  |
|---|---|
|
Ringweg A10 (Ringweg-West, -Noord / -Oost / -Zuid) | |