Colmschate

Colmschate is de naam van een dorp en stadsdeel in het oosten van de stad Deventer, provincie Overijssel met ongeveer 16.000 inwoners.

Colmschate Noord/Zuid
Wijk van Deventer

Colmschate Noord

Colmschate Zuid
Kerngegevens
Provincie Overijssel
Gemeente Deventer
Coördinaten52°14'56"NB, 6°13'5"OL
Oppervlakte11,5 km²  
Inwoners (2017)15.685[1]

Geschiedenis

Germanen

In Colmschate zijn bij archeologisch onderzoek de resten van een Germaanse nederzetting uit de Romeinse tijd gevonden. Er zijn voor Nederland zeldzame Romeinse munten gevonden van Carausius en Allectus, een versierde bronzen beslagstuk van een gesp en een bronzen beslagstuk van een paardentuig. Deze vondsten doen vermoeden dat een of meer mannen die hier aan het einde van de derde eeuw woonden teruggekeerd waren uit het Romeins leger waarin ze jarenlang gediend hadden als beroepssoldaat. Een in Colmschate gevonden messing beeldje van de godin Victoria heeft als bouwoffer gediend.

Schoutambt

In een document uit de 14e eeuw wordt voor het eerst de naam Kolmenschate (Colmschate) vermeld. Er is in 1368 sprake van Willem Douvelt die daar schout is. Het schoutambt Kolmenschate was een veel groter gebied dan wat nu nog als Colmschate bekendstaat. Het werd begrensd door de IJssel, de buurtschap Epse, de kerspelen Bathmen en Holten en de schoutambten Raalte en Olst.

In de 16e eeuw, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, kreeg koning Filips II op een gegeven moment financiële problemen. Om zijn troepen te kunnen betalen liet Filips stukken grond verkopen of verhuren. In 1576 gaf hij het schoutambt "in pandschap ende beleeninge" aan de stad Deventer. Het werd namens hen bestuurd door schout Henrick Jacobsen.

Gemeente

In het jaar 1811 verloor Deventer de zeggenschap over het schoutambt. Bij decreet van keizer Napoleon werd het schoutambt Colmschate een zelfstandige gemeente: la mairie de Diepenveen. Waarschijnlijk kreeg de nieuwe gemeente de naam van Diepenveen omdat in die buurtschap de enige kerk van het schoutambt stond. De eerste burgemeester van de nieuwe gemeente was Daniël Gerhard Hendrik Smijter. Tot 1974 maakte Colmschate deel uit van de gemeente Diepenveen. Daarna kwam Colmschate, als gevolg van een gemeentelijke grenswijziging, weer onder Deventers bestuur.

voordeur met oud en nieuw huisnummers
oud en nieuw huisnummer in detail

Weteringen

In het schoutambt lagen zes marken: de Gooier Marke, de Marke van Oxe, de Marke Borgel, de Marke van Tjoene, de Marke Rande en de Marke Averlo. Zo'n marke was weer onder te verdelen in een aantal buurtschappen. De Gooier Marke was verdeeld in acht buurtschappen: Wechele, Riele, Weteringen, Essen, Ortele, Okkenbroek, Lettele en Linde. Het dorp Colmschate is te vinden in de buurtschap Weteringen. Deze buurtschap bestond ook weer uit twee delen: Hoge Weteringen en Lage Weteringen. Tot begin jaren zestig werden de huisnummers ten noorden van de weg naar Holten (Holterweg) voorafgegaan met een "W". Dit was het gebied Hoge Weteringen. Ten zuiden van deze weg stond er een "C" (van Colmschate) voor het huisnummer. Dit gebied was Lage Weteringen.

Dorp Colmschate

De buurtschap lag aan een doorgaande route, gevolg hiervan was dat allerlei bedrijfjes en bedrijven zich hier vestigden. Naast de boerenbedrijven kwamen er in Colmschate onder andere een vleesfabriek van Linthorst, een klompenfabriek, een melk- of "botterfabriek", verscheidene bakkerijen, een kapper en een schoenmaker.

Topografie

Colmschate wordt aan de westkant begrensd door de spoorlijn Deventer - Zutphen en het Overijssels Kanaal. Aan de noordkant lopen de Oerdijk en de Cröddendijk, die de grens vormen met de Lettelese buurtschap Linde. Het oostelijke gedeelte wordt gevormd door de buurtschap De Bannink, dat een landgoed kent, en grenst aan Oude Molen en Bathmen. In het zuiden ligt de buurtschap Oxe.

Het dorp Colmschate ligt centraal ten opzichte van de woonwijken die sinds 1970 gebouwd zijn, iets ten oosten van het station en winkelcentrum, zowel ten noorden als ten zuiden van de spoorlijn naar Almelo en de Holterweg.

Voor de bewegwijzering en de posterijen draagt alleen het centraal gelegen dorp de naam Colmschate, waardoor het bijvoorbeeld op de Holterweg/N344 mogelijk is Deventer uit te rijden en Colmschate in te rijden, nog geen kilometer verder Colmschate uit te rijden en Deventer weer in te rijden, en ten slotte even verderop de stadsgrenzen van Deventer te passeren en het buitengebied De Bannink in te rijden, dat valt onder het dorpsgebied van Colmschate.

Nieuwbouwbuurten

Onderstaande uitbreidingen zijn bij de posterijen en op de bewegwijzering alleen bekend als 'Deventer'.

Colmschate-Zuid
  • Colmschater Enk
  • 't Bramelt
  • Roessink
  • Essenerveld
  • Swormink
  • Handelspark de Weteringen
  • Winkelcentrum Colmschate

Colmschate-Noord
  • Het Oostrik
  • Blauwenoord
  • Groot Douwel
  • Klein Douwel
  • Brunsvelt & Vlinderpark

Vijfhoek
  • Op den Haar
  • Steinvoorde
  • Jeurlink
  • Graveland
  • 't Fetlaer
  • Spikvoorde
  • De Vijfde Hoek

Vervoer
Station Deventer Colmschate met de spoorwegovergang (2009)

De A1 loopt langs Colmschate terwijl de Holterweg (N344) er dwars doorheen gaat. Het Overijssels Kanaal werd vanuit Colmschate benut voor vervoer per schip. Dit kanaal is sinds 1988 buiten gebruik.

Er was een stopplaats Colmschate aan de spoorlijn tussen Zutphen en Deventer. Deze lijn werd tussen 1882 en 1885 aangelegd. De halte Colmschate werd in de jaren 1930 opgeheven. Sinds 1989 is er een station Deventer Colmschate aan de spoorlijn tussen Deventer en Almelo. Direct naast dit station ligt in de druk bereden Oostriklaan een overweg. De overweg is in 2019 vervangen door een tunnel. Als gevolg daarvan werd de nabijgelegen overweg in de Stationsweg in het dorp Colmschate gesloten.[2][3][4]

Buslijn 1 bedient de in Colmschate gelegen wijken Blauwenoord en Het Bramelt. Buslijn 5 doet Colmschate-Noord en de Vijfhoek sinds eind 2012 viermaal per uur aan. Colmschate-Zuid wordt bediend door lijn 6. Streeklijn 160 gaat via De Scheg naar Bathmen en scholierenlijn 660 gaat via de Scheg en Bathmen naar Holten.

Trekpleisters

Middenin Colmschate ligt sportcentrum De Scheg, met een zwembad, en de schaatsbaan waarop de IJsselcup wordt verreden. Stadsdeelwinkelcentrum 'Winkelcentrum Colmschate' aan de Flora kent twee supermarkten, een veertigtal andere winkels en een openbare bibliotheek. In Colmschate-Noord bevindt zich buurtwinkelcentrum De Zwaluwenburg, op De Vijfhoek winkelcentrum Andriessenplein. Bijzonder in De Vijfhoek is, dat bij de bouw van de nieuwe wijk de oude, met eiken omzoomde boerenweggetjes bewaard zijn gebleven; het zijn nu fietspaden, waarop ook gewandeld en geskeelerd wordt; voor deze sport zijn routes uitgezet.

Naam

De herkomst van de naam Colmschate is onzeker; het kan gaan om Colm-schate, waarbij "schate" duidt op een beboste hoek in het zandgebied, of om Colms-cate, waarbij "cate" op de bewoning door keuterboeren of eventueel kolenbranders (colman) duidt. De afleiding uit "Kollenschoat" (schuur) kan naar het rijk der fabelen worden verwezen.

Van Berkel en Samplonius geven in hun etymologisch woordenboek Nederlandse Plaatsnamen (3e druk, 2006, uitg/ Het Spectrum) als verklaring: bij de cate (keuterboerderij) van een persoon genaamd Colmo.

Bekende inwoners

Geboren in Colmschate

Overleden in Colmschate
  • Rixt, (pseudoniem van Hendrika Akke van Dorssen) (1887 - 1979), dichteres

Zie ook

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.