Lijst van tijdperken
Deze lijst van tijdperken bevat officiële en inofficiële tijdperken uit de geochronologie en eenheden uit de chronostratigrafie. Veel van de lagere eenheden uit de stratigrafie zijn regionaal gedefinieerd, waarbij de tijdperken overlappen met tijdperken uit andere regio's. Het orgaan dat zich bezighoudt met de standaardisering van namen van tijdperken is de International Commission on Stratigraphy (ICS). Ondanks dat in sommige gevallen een naam is vastgesteld door de ICS, wordt vaak lokaal een oude, regionale naam gebruikt.
Lijst
| Naam (Nederlands)[1] | Naam (Engels) | basis/begin (Ma)[2] | top/einde (Ma)[2] | status | gebruik | vernoemd naar | auteur en jaar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| A | |||||||
| Aalenien | Aalenian | 175,6 ± 2,0 | 171,6 ± 3,0 | tijdsnede (Jura) | ICS | Aalen (Duitsland) | |
| Aegean | 245 | 243 | tijdsnede (Trias) | ??? regionaal (Alpen i.i.g.) | Egeïsche Zee | ||
| Aeronien | Aeronian | 439,0 ± 1,8 | 436,0 ± 1,9 | tijdsnede (Siluur) | ICS | Cwm-coed-aeron (Wales) | Cocks et al, 1971 |
| Alaunian | 216 | 211 | tijdsnede (Trias) | ??? | |||
| Albien | Albian | 112,0 ± 1,0 | 99,6 ± 0,9 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Albia, Latijn voor de Aube | d'Orbigny, 1842 |
| Aldingian | 36 | 33 | tijdsnede (Eoceen) | Australië | |||
| Allerød | Allerød | 13.350 BP | 12.700 BP | chron (Weichselien) | onder andere Noord-Europa | Allerød (Denemarken) | |
| Alluvium: synoniem voor Holoceen | |||||||
| Altonian | 17,5 | 16,5 | tijdsnede (Mioceen) | Nieuw-Zeeland | |||
| Amazonian | ~1.800 | heden | Martiaans tijdvak | Mars | Amazonis Planitia | ||
| Amstelien | 2,588 | 2,40 | super-tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland | de Amstel | Harmer, 1896 | |
| Anisien | Anisian | 245,0 ± 1,5 | 237,0 ± 2,0 | tijdsnede (Trias) | ICS | Anisus, Latijn voor de Enns (Oostenrijk) | |
| Antwerpiaan | Antwerpian | ± 21 | ± 12 | tijdsnede (Mioceen) | België (verouderd) | Antwerpen | Gogels, 1879 |
| Aptien | Aptian | 125,0 ± 1,0 | 112,0 ± 1,0 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Apt (Frankrijk) | d'Orbigny, 1840 |
| Aquitanien | Aquitanian | 23,03 | 20,43 | tijdsnede (Mioceen) | ICS | Aquitanië | |
| Archeïcum | Archean | geen | 2.500 | eonotheem | ICS | ||
| Arenig(-ien) | Arenig(-ian) | tijdvak (Ordovicium) | Europa | ||||
| Arikareean | 30,5 | 19 | tijdsnede (Oligo-Mioceen) | Noord-Amerika | |||
| Artinskien | Artinskian | 284,4 ± 0,7 | 275,6 ± 0,7 | tijdsnede (Perm) | ICS | Arti (Rusland) | Karpinski, 1874 |
| Ashgill(-ien) | Ashgill(-ian) | tijdvak (Ordovicium) | Europa | Ashgill (Schotland) | |||
| Asselien | Asselian | 299,0 ± 0,8 | 294,6 ± 0,8 | tijdsnede (Perm) | ICS | de Assel (Kazachstan) | Roezjentsjev, 1954 |
| Atlanticum | Atlantic | 5.660 BP | 9.220 BP | chron (Holoceen) | onder andere Noord-Europa | de Atlantische Oceaan | Blytt, 1876 |
| Autunien | Autunian | ~300 | ~275 | tijdsnede (Carboon, Perm) | Europa (verouderd) | Autun (Frankrijk) | |
| Azoïcum zie Archeïcum | |||||||
| B | |||||||
| Badenien | Badenian | 16,0 | 13,3 | tijdsnede (Mioceen) | Paratethys | Baden (Oostenrijk) | Papp & Cicha, 1968 |
| Bajocien | Bajocian | 171,6 ± 3,0 | 167,7 ± 3,5 | tijdsnede (Jura) | ICS | Bayeux (Frankrijk) | d'Orbigny |
| Barremien | Barremian | 130,0 ± 1,5 | 125,0 ± 1,0 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Barrême (Frankrijk) | Coquand, 1873 |
| Bartonien | Bartonian | 37,2 ± 0,1 | 40,4 ± 0,2 | tijdsnede (Eoceen) | ICS | Barton-on-Sea (Zuid-Engeland) | Mayer-Eymar, 1857 |
| Bashkirien | Bashkirian | 318,1 ± 1,3 | 311,7 ± 1,1 | tijdsnede (Carboon) | ICS | Basjkirostan | |
| Bathonien | Bathonian | 167,7 ± 3,5 | 164,7 ± 4,0 | tijdsnede (Jura) | ICS | Bath (Engeland) | |
| Bavel Interglaciaal | 1,03 | 0,96 | tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland | Bavel | Zagwijn & de Jong, 1984.[3] | |
| Bavelien | 1,03 | 0,85 | super-tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland | Bavel | W.H. Zagwijn, J. de Jong, 1984.[3] | |
| Bekken Groepen 1-9 | Basin Groups 1-9 | 4.150 | 3.850 | tijdvak (Prenectarium) | Maan (inofficieel) | groepen inslagbekkens | |
| Bedoulien | Bedoulian | sub-tijdsnede (Krijt) | regionaal | ||||
| Belvédère Interglaciaal | 0,338 | 0,324 | tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland | groeve Belvédère (Maastricht) | ||
| Berriasien | Berriasian | 145,5 ± 4,0 | 140,2 ± 3,0 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Berrias (Frankrijk) | |
| Biber Glaciaal | ~2,35 | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | de Biber (Duitsland) | |||
| Biber-Donau | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | |||||
| Bolderiaan | Bolderian | <21 | >16 | tijdsnede (Mioceen) | België (verouderd) | Bolderberg | Dumont, 1850 |
| Boreaal | Boreal | 10.640 BP | 9.220 BP | chron (Holoceen) | Noord-Europa | Engels: boreal forest = taiga | Blytt, 1876 |
| Buntsandstein[4] | Buntsandstein | 251,0 ± 0,4 | 246,6[5] | tijdvak/subperiode (Trias) | Europa | Duits: bunte Sandstein = gekleurde zandsteen | Von Alberti, 1834 |
| Burdigalien | Burdigalian | 20,43 | 15,97 | tijdsnede (Mioceen) | ICS | Latijn: Burdigala = Bordeaux | Depéret, 1892 |
| Bølling | Bølling | 13.730 BP | 13.480 BP | chron (Weichselien) | Noord-Europa | Bølling Sø (Denemarken) | |
| C | |||||||
| Calabrien | Calabrian | 1,806 | 0,781 | tijdsnede (Pleistoceen) | Zuid-Europa | Calabrië | |
| Callovien | Callovian | 164,7 ± 4,0 | 161,2 ± 4,0 | tijdsnede (Jura) | ICS | Kellaway (Engeland) | d'Orbigny |
| Calymmium | Calymmian | 1.600 | 1.400 | periode (Proterozoïcum) | ICS | ||
| Cambrium | Cambrian | 542,0 ± 1,0 | 488,3 ± 1,7 | periode (Paleozoïcum) | ICS | Cambria (Latijns voor Wales) | Sedgwick, 1835 |
| Campanien | Campanian | 83,5 ± 0,7 | 70,6 ± 0,6 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Champagne (Frankrijk) | Coquand, 1857 |
| Capitanien | Capitanian | 265,8 ± 0,7 | 260,4 ± 0,7 | tijdsnede (Perm) | ICS | Capitan Reef (Texas, V.S.) | |
| Caradoc(-ien) | Caradoc(-ian) | tijdvak (Ordovicium) | Europa | ||||
| Carboon | Carboniferous | 359,2 ± 2,5 | 299,0 ± 0,8 | periode (Paleozoïcum) | ICS | steenkool | Conybeare & Phillips, 1822 |
| Carixien | Carixian | 189,6 ± 1,5 | sub-tijdsnede (Jura) | regionaal | |||
| Carnien | Carnian | 228,0 ± 2,0 | 216,5 ± 2,0 | tijdsnede (Trias) | ICS | Karnische Alpen (Oostenrijk) | Mojsisovics, 1869 |
| Cenomanien | Cenomanian | 99,6 ± 0,9 | 93,5 ± 0,8 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Latijn: Cenomanium = Le Mans | d'Orbigny, 1847 |
| Cenozoïcum | Cenozoic | 65,5 ± 0,3 | heden | era | ICS | nieuwe leven | Phillips, 1847 |
| Cincinnatian | ~450 | ~440 | tijdsnede (Ordovicium) | Noord-Amerika | Cincinnati | ||
| Cisuralien | Cisuralian | 299,0 ± 0,8 | 270,6 ± 0,7 | tijdvak (Perm) | ICS | ||
| Changhsingien | Changhsingian | 253,8 ±0,7 | 251,0 ± 0,4 | tijdsnede (Perm) | ICS | Changxing (China) | |
| Chattien | Chattian | 28,4 ± 0,1 | 23,03 | tijdsnede (Oligoceen) | ICS | Chatte (Frankrijk) | Fuchs, 1894 |
| Coniacien | Coniacian | 89,3 ± 1,0 | 85,8 ± 0,7 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Cognac (Frankrijk) | Coquand, 1857 |
| Copernicum | Copernican | 1.100 | heden | periode | Maan | Copernicus | |
| Couvinien: synoniem voor Eifelien | |||||||
| Cromerien | Cromerian | 0,85 | 0,465 | super-tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland | ||
| Cryogenium | Cryogenian | 850 | 635,5 ± 1,2[6] | periode (Proterozoïcum) | ICS | bevroren oorsprong | |
| Crypticum | Cryptic | 4.567 | 4.150 | tijdvak (Prenectarium) | Maan (inofficieel) | verborgen | |
| D | |||||||
| Dacien | Dacian | 5,332 ± 0,005 | 3,600 ± 0,005 | tijdsnede (Plioceen) | Paratethys | Dacië (Romeinse provincie) | |
| Danien | Danian | 65,5 ± 0,3 | 61,7 ± 0,2 | tijdsnede (Paleoceen) | ICS | Denemarken | Desor, 1847 |
| Dapingien | Dapingian | 471,8 ± 1,6 | 468,1 ± 1,6 | tijdsnede (Ordovicium) | ICS | Daping (China) | |
| Darriwilien | Darriwilian | 468,1 ± 1,6 | 460,9 ± 1,6 | tijdsnede (Ordovicium) | ICS | Darriwil (Australië) | Hall, 1899 |
| Deerparkian | tijdsnede (Devoon) | Noord-Amerika | |||||
| Delamaran | tijdsnede (Cambrium) | ||||||
| Deurniaan | Deurnian | tijdsnede (Mioceen) | België (verouderd) | Deurne | de Heinzelin (1955) | ||
| Devoon | Devonian | 416,0 ± 2,8 | 359,2 ± 2,5 | periode (Paleozoïcum) | ICS | Devon | Murchison & Sedgwick, 1839 |
| Dinantien | Dinantian | 359,2 ± 2,5 | 326,4 ± 1,6 | tijdvak/sub-periode (Carboon) | Noord-Europa | Dinant | |
| Dogger[4] | Dogger | 175,6 ± 2,0 | 161,2 ± 4,0 | tijdvak (Jura) | Noord-Europa | Engels: dogger=ijzerrijk sediment | |
| Domerien | Domerian | 183,0 ± 1,5 | sub-tijdsnede (Jura) | regionaal | |||
| Donau Glaciaal | >2,35 | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | de Donau | |||
| Donau-Günz | >2,35 | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | ||||
| Drenthien: synoniem voor Saalien | |||||||
| Drumien | Drumian | 506,5 | 503 | tijdsnede (Cambrium) | ICS | Drum Mountains (Utah, V.S.) | |
| Dyeran | tijdsnede (Cambrium) | regionaal | |||||
| E | |||||||
| Eburonien | 1,80 | 1,45 | super-tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland | Eburonen, Germaanse stam | W.H. Zagwijn, 1957.[7] | |
| Ectasium | Ectasian | 1.400 | 1.200 | periode (Proterozoïcum) | ICS | ||
| Ediacarium | Ediacaran | 635,5 ± 1,2[6] | 542,0 ± 1,0 | periode (Proterozoïcum) | ICS | Ediacara Hills (Australië) | |
| Eemien | Eemian | 0,128 | 0,116 | tijdsnede (Pleistoceen) | Noord-Europa | de Eem (Nederland) | Harting, 1875[8] |
| Eifelien | Eifelian | 397,5 ± 2,7 | 391,8 ± 2,7 | tijdsnede (Devoon) | ICS | de Eifel | Beyrich, 1837 |
| Egerien | Egerian | 25,8 | 20,3 | tijdsnede (Oligoceen, Mioceen) | Paratethys | Eger (Hongarije) | Báldi & Seneš, 1968 |
| Eggenburgien | Eggenburgian | 20,8 | 18,3 | tijdsnede (Mioceen) | Paratethys | Eggenburg (Oostenrijk) | Steininger & Seneš, 1968 |
| Elsterien | 0,465 | 0,418 | tijdsnede (Pleistoceen) | Noord-Europa | de Weißen Elster (Duitsland) | ||
| Emsien | Emsian | 407,0 ± 2,8 | 397,5 ± 2,7 | tijdsnede (Devoon) | ICS | Bad Ems (Duitsland) | de Dorlodot, 1900 |
| Eoarcheïcum | Eoarchean | geen | 3.600 | era | ICS | ||
| Eoceen | Eocene | 55,8 ± 0,2 | 33,9 ± 0,1 | tijdvak (Paleogeen) | ICS | "vroege recent" | Lyell, 1847 |
| Eratosthenium | Eratosthenian | 3.200 | 1.100 | periode | Maan | Eratosthenes | |
| F | |||||||
| Famennien | Famennian | 374,5 ± 2,6 | 359,2 ± 2,5 | tijdsnede (Devoon) | ICS | Famenne (België) | Dumont, 1855 |
| Fanerozoïcum | Phanerozoic | 542,0 ± 1,0 | heden | eon | ICS | zichtbare leven | |
| Flandrien | Flandrian | 0,01 | heden | tijdsnede (Holoceen) | West-Europa (verouderd) | Vlaanderen | Rutot & Van den Broeck, 1885 |
| Floien | Floian | 478,6 ± 1,7 | 471,8 ± 1,6 | tijdsnede (Ordovicium) | ICS | Flo, Zweden | |
| Fortunien | Fortunian | 542,0 ± 1,0 | 528 | tijdsnede (Cambrium) | ICS | Fortune Head (Canada) | |
| Frasnien | Frasnian | 385,3 ± 2,6 | 374,5 ± 2,6 | tijdsnede (Devoon) | ICS | Frasne (België) | d'Omalius d'Halloy, 1862 |
| Furongien | Furongian | 501,0 ± 2,0 | 488,3 ± 1,7 | tijdvak (Cambrium) | ICS | Furong (China) | |
| G | |||||||
| Gallic | Gallic | 130,0 ± 1,5 | 89,3 ± 1,0 | tijdvak (Krijt) | inofficieel | ||
| Gargasien | Gargasian | sub-tijdsnede (Krijt) | regionaal | ||||
| Gaultien | Gaultian | sub-tijdsnede (Krijt) | regionaal | ||||
| Gedinien: synoniem voor Lochkovien | |||||||
| Gelasien | Gelasian | 2,588 | 1,806 | tijdsnede | ICS | Gela (Italië) | Rio et al, 1998 |
| Givetien | Givetian | 391,8 ± 2,7 | 385,3 ± 2,6 | tijdsnede (Devoon) | ICS | Givet (Frankrijk) | d'Omalius d'Halloy, 1839 |
| Gorstien | Gorstian | 422,9 ± 2,5 | 421,3 ± 2,6 | tijdsnede (Siluur) | ICS | Gorsty (boerderij bij Ludlow, Engeland) | Holland et al, 1980 |
| Guadalupien | Guadalupian | 270,6 ± 0,7 | 260,4 ± 0,7 | tijdvak (Perm) | ICS | Guadalupe Mountains (Texas, V.S.) | |
| Günz Glaciaal | Günz | 2,35 | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | de Günz (Duitsland) | ||
| Günz-Mindel | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | |||||
| Guzhangien | Guzhangian | 499 | 503 | tijdsnede (Cambrium) | ICS | Guzhang (China) | |
| Gzhelien | Gzhelian | 303,9 ± 0,9 | 299,0 ± 0,8 | tijdsnede (Carboon) | ICS | Gzjel (Rusland) | |
| H | |||||||
| Hadeïcum | Hadean | geen | 3.800 | eon | inofficieel | Hades, hel | Cloud, 1972 |
| Hauterivien | Hauterivian | 136,4 ± 2,0 | 130,0 ± 1,5 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Hauterive (Zwitserland) | Renevier, 1873 |
| Hesperian | ~3.500 | ~1.800 | Martiaans tijdvak | Mars | Hesperia Planum | ||
| Hettangien | Hettangian | 199,6 ± 0,6 | 196,5 ± 1,0 | tijdsnede (Jura) | ICS | Hettange-Grande (Frankrijk) | Renevier, 1864 |
| Hirnantien | Hirnantian | 445,6 ± 1,5 | 443,7 ± 1,5 | tijdsnede (Ordovicium) | ICS | Cwm Hirnant (Wales) | Bancroft, 1933 |
| Holoceen | Holocene | 11.800 BP | heden | tijdvak (Kwartair) | ICS | Grieks: helemaal nieuw | Gervais, 1867 |
| Holsteinien | 0,418 | 0,386 | tijdsnede (Pleistoceen) | Noord-Europa | Holstein (Duitsland) | ||
| Homerien | Homerian | 426,2 ± 2,4 | 422,9 ± 2,5 | tijdsnede (Siluur) | ICS | Homer (Wales) | Bassett et al, 1975 |
| Houthaleniaan | Houthalenian | <21 | >16 | tijdsnede (Mioceen) | België (verouderd) | Houthalen | Hirsch, 1952 |
| J | |||||||
| Ibexian | ~505 | ~480 | tijdsnede (Ordovicium) | Noord-Amerika | |||
| Icenien | Icenian | 2,4 | ~2 | tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland, Engeland (verouderd) | Pannekoek, 1956 | |
| Imbrium | Imbrian | 3.850 | 3.200 | periode | Maan | Mare Imbrium | |
| Indien | Induan | 251,0 ± 0,4 | 249,7 ± 0,7 | tijdsnede (Trias) | ICS | de Indus | Kiparisova & Popov, 1956 |
| Ionien | Ionian | 0,781 | 0,126 | tijdsnede (Pleistoceen) | Zuid-Europa | Ionië | |
| J | |||||||
| Jonge Dryas | Younger Dryas | 12.700 BP | 11.560 BP | chron (Weichselien) | Noord-Europa | Dryas octopetala (plantje) | |
| Jura | Jurassic | 199,6 ± 0,6 | 145,5 ± 4,0 | periode (Mesozoïcum) | ICS | Jura (gebergte) | Brongniart |
| K | |||||||
| Karoo | Karoo | ±350 | ±300 | ijstijd | wereldwijd | Karoo (Zuid-Afrika) | |
| Karpatien | Karpatian | 17,0 | 16,0 | tijdsnede (Mioceen) | Paratethys | de Karpaten | Cicha et al, 1967 |
| Kasimovien | Kasimovian | 306,5 ± 1,0 | 303,9 ± 0,9 | tijdsnede (Carboon) | ICS | Kasimov (Rusland) | |
| Kasterliaan | Kasterlian | ~4,7 | ~3,6 | tijdsnede (Plioceen) | België (verouderd) | Kasterlee | Dumont, 1882 |
| Katien | Katian | 455,8 ± 1,6 | 445,6 ± 1,5 | tijdsnede (Ordovicium) | ICS | Lake Katy (Oklahoma, V.S.) | |
| Kattendijkiaan | Kattendijkian | ~5 | ~3,6 | tijdsnede (Plioceen) | België (verouderd) | Kattendijke | Glibert & de Heinzelin, 1957 |
| Kazanian | tijdsnede (Perm) | Rusland | |||||
| Kenozoïcum zie Cenozoïcum | |||||||
| Keuper[4] | Keuper | ±230 | 199,6 | tijdvak (Trias) | Europa | Von Alberti, 1834 | |
| Kimmeridgien | Kimmeridgian | 155,7 ± 4,0 | 150,8 ± 4,0 | tijdsnede (Jura) | ICS | d'Orbigny | |
| Kiscellien | Kiscellian | 25,8 | tijdsnede (Oligoceen) | Paratethys | |||
| Krijt | Cretaceous | 145,5 ± 4,0 | 65,5 ± 0,3 | periode (Mesozoïcum) | ICS | Kreta (eiland); Latijn creta=krijtgesteente | d'Omalius d'Halloy, 1822 |
| Kungurien | Kungurian | 275,6 ± 0,7 | 270,6 ± 0,7 | tijdsnede (Perm) | ICS | Kungur (Rusland) | |
| Kwartair | Quarternary | 2,588 | heden | periode (Cenozoïcum) | wereldwijd[9] | vierde deel | Arduino, 1760 |
| L | |||||||
| Ladinien | Ladinian | 237,0 ± 2,0 | 228,0 ± 2,0 | tijdsnede (Trias) | ICS | Ladinen, volk in Noord-Italië | Bittner, 1892 |
| Landenien | Landenian | <60 | >55 | tijdsnede (Paleoceen) | West-Europa (verouderd) | Landen | Dumont, 1839 |
| Langhien | Langhian | 15,97 | 13,65 | tijdsnede (Mioceen) | ICS | Serravalle Langhe (Italië) | Pareto, 1864 |
| Lias[4] | Lias | 199,6 ± 0,6 | 175,6 ± 2,0 | tijdvak (Jura) | Noord-Europa | onduidelijk | |
| Liviaan | Livian | 335 | 331 | tijdsnede (Carboon) | België (verouderd) | Lives | |
| Llandeilo (Llandeilean) | Llandeilo | tijdvak/tijdsnede (Ordovicium) | Europa | ||||
| Llandovery | Llandovery | 443,7 ± 1,5 | 428,2 ± 2,3 | tijdvak (Siluur) | ICS | Llandovery (Wales) | Murchison, 1859 |
| Llanvirn(-ien) | Llanvirn(-ian) | tijdvak (Ordovicium) | Europa | ||||
| Lochkovien | Lochkovian | 416,0 ± 2,8 | 411,2 ± 2,8 | tijdsnede (Devoon) | ICS | Lochkov (Tsjechië) | |
| Lopingien | Lopingian | 260,4 ± 0,7 | 251,0 ± 0,4 | tijdvak (Perm) | ICS | Loping (China) | |
| Ludfordien | Ludfordian | 421,3 ± 2,6 | 418,7 ± 2,7 | tijdsnede (Siluur) | ICS | Ludford (Engeland) | Holland et al, 1980 |
| Ludlow | Ludlovian | 422,9 ± 2,5 | 418,7 ± 2,7 | tijdsnede (Siluur) | ICS | Ludlow | |
| Lutetien | Lutetian | 48,6 ± 0,2 | 40,4 ± 0,2 | tijdsnede (Eoceen) | ICS | Latijn: Lutetia=Parijs | de Lapparent, 1883 |
| M | |||||||
| Maastrichtien | Maastrichtian | 70,6 ± 0,6 | 65,5 ± 0,3 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Maastricht | Dumont, 1849 |
| Malm[4] | Malm | 161,2 ± 4,0 | 145,5 ± 4,0 | tijdvak (Jura) | Europa | Oudengels: malm = kalkbodem | |
| Marjuman | tijdsnede (Cambrium) | Noord-Amerika | |||||
| Menapien | 1,03 | super-tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland | Menapii, Germaans stam | W.H. Zagwijn, 1957.[7] | ||
| Merksemiaan | Merksemian | ~2,5 | ~2 | tijdsnede (Pleistoceen) | België (verouderd) | Merksem | de Heinzelin, 1958 |
| Mesoarcheïcum | Mesoarchean | 3.200 | 2.800 | era | ICS | ||
| Mesoproterozoïcum | Mesoproterozoic | 1.600 | 1.000 | era | ICS | ||
| Mesozoïcum | Mesozoic | 251,0 ± 0,7 | 65,5 ± 0,3 | era | ICS | midden-leven | |
| Messinien | Messinian | 7,246 | 5,332 | tijdsnede (Mioceen) | ICS | Messina (Italië) | Mayer-Eymar, 1867 |
| Mindel | Mindel | 0,85 | 0,465 | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | de Mindel (Duitsland) | |
| Mindel-Riss | Mindel-Riss | 0,465 | 0,238 | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | ||
| Mioceen | Miocene | 23,03 | 5,332 | tijdvak (Neogeen) | ICS | Grieks: minder nieuw | Lyell, 1847 |
| Mississippien | Mississippian | 359,2 ± 2,5 | 318,1 ± 1,3 | tijdvak (Carboon) | ICS | Mississippi (V.S.) | |
| Mohawkian | ~455 | ~450 | tijdsnede (Ordovicium) | Noord-Amerika | |||
| Montezuman | tijdsnede (Cambrium) | regionaal | |||||
| Montien | Montian | ~65 | ~61 | tijdsnede (Paleoceen) | Europa (verouderd) | Mons, Frans voor Bergen | Dewalque, 1868 |
| Moscovien | Moscovian | 311,7 ± 1,1 | 306,5 ± 1,0 | tijdsnede (Carboon) | ICS | Moskou (Rusland) | |
| Muschelkalk[4] | Muschelkalk | 243 ± 2 | 235 ± 2 | tijdvak (Trias) | Europa | Duits: kalksteen met mosselen | Füchsel, 1761 |
| N | |||||||
| Namurien | Namurian | 326,4 | 313,0 | tijdsnede (Carboon) | Europa | Namur, Frans voor Namen | |
| Nectarium | Nectarian | 3920 | 3850 | periode | Maan | Mare Nectaris | |
| Needien | Needian | 0,42 | 0,38 | etage (Pleistoceen) | Nederland (verouderd) | Neede | |
| Neoarcheïcum | Neoarchaen | 2.800 | 2.500 | era | ICS | ||
| Neocomien | Neocomian | 145,5 | 125,0/130,0 | tijdvak | inofficieel | Neocomium, Latijn voor Neuchâtel | |
| Neogeen | Neogene | 23,0 | 2,588 | periode (Cenozoïcum) | ICS | Hörnes, 1856 | |
| Neoproterozoïcum | Neoproterozoic | 1.000 | 542,0 ± 1,0 | era | ICS | ||
| Noachian | geen | ~3.500 | Martiaans tijdvak | Mars | Noachis Terra | ||
| Norien | Norian | 216,5 ± 2,0 | 203,6 ± 1,5 | tijdsnede (Trias) | ICS | Norische Alpen (Oostenrijk) | |
| O | |||||||
| Olenekien | Olenekian | 249,5 | 245,9 | tijdsnede (Trias) | ICS | de Olenyok (Siberië) | |
| Oligoceen | Oligocene | 33,9 ± 0,1 | 23,03 | tijdvak (Paleogeen) | ICS | "minder recent" | Beyrich, 1857 |
| Oostermeer Interglaciaal | 0,243 | 0,238 | tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland | Oostermeer | ||
| Ordovicium | Ordovician | 488,3 ± 1,7 | 443,7 ± 1,5 | periode (Paleozoïcum) | ICS | Ordovices, Keltische stam | Lapworth, 1879 |
| Orosirium | Orosirian | 2.050 | 1.800 | periode (Proterozoïcum) | ICS | ||
| Oude Dryas | Older Dryas | 13.480 BP | 13.350 BP | chron (Weichselien) | Europa | Dryas octopetala (plantje) | |
| Oudste Dryas | Oldest Dryas | 13.860 | 13.780 | chron (Weichselien) | Europa | Dryas octopetala (plantje) | |
| Ottnangien | Ottnangian | 18,3 | 17,0 | tijdsnede (Mioceen) | Paratethys | Ottnang am Hausruck (Oostenrijk) | Papp & Rögl, 1967 |
| Oxfordien | Oxfordian | 161,2 ± 4,0 | 155,0 ± 4,0 | tijdsnede (Jura) | ICS | Oxford | d'Orbigny |
| P | |||||||
| Paibien | Paibian | 501,0 ± 2,0 | 496 | tijdsnede (Cambrium) | ICS | Paibi (China) | |
| Paleoarcheïcum | Paleoarchean | 3.600 | 3.200 | era | ICS | ||
| Paleoceen | Paleocene | 65,5 ± 0,3 | 55,8 ± 0,2 | tijdvak (Paleogeen) | ICS | "oudste recent" | Schimper, 1847 |
| Paleofyticum | Paleophytic | ~450 | ~270 | era | paleobotanie | "oude flora" | |
| Paleogeen | Paleogene | 65,5 ± 0,3 | 23,0 | periode (Cenozoïcum) | ICS | Hörnes, 1856 | |
| Paleoproterozoïcum | Paleoproterozoic | 2.500 | 1.600 | era | ICS | ||
| Paleozoïcum | Paleozoic | 542,0 ± 1,0 | 251,0 ± 0,7 | era | ICS | oude leven | |
| Pannonien | Pannonian | 11,608 ± 0,005 | 7,246 ± 0,005 | tijdsnede (Mioceen) | Paratethys | Pannonië | Roth von Telegd, 1879 |
| Pennsylvanien | Pennsylvanian | 318,1 ± 1,3 | 299,0 ± 0,8 | tijdvak (Carboon) | ICS | Pennsylvania | |
| Perm | Permian | 299,0 ± 0,8 | 251,0 ± 0,4 | periode (Paleozoïcum) | ICS | Perm (Rusland) | Murchison, 1849 |
| Phanerozoïcum zie Fanerozoïcum | |||||||
| Piacenzien | Piacenzian | 3,600 | 2,588 | tijdsnede (Plioceen) | ICS | Piacenza | Mayer-Eymar, 1858 |
| Pleistoceen | Pleistocene | 2,588 | 0,0117 | tijdvak (Kwartair) | ICS | "jongste recent" | |
| Pleniglaciaal | 73.000 BP | 14.500 BP | sub-tijdsnede (Pleistoceen) | Noord-Europa | |||
| Pliensbachien | Pliensbachian | 189,6 ± 1,5 | 183,0 ± 1,5 | tijdsnede (Jura) | ICS | Pliensbach (Duitsland) | Oppel, 1858 |
| Plioceen | Pliocene | 5,332 | 2,588 | tijdvak (Neogeen) | ICS | "nieuwer recent" | Lyell, 1847 |
| Poederliaan | Poederlian | ~3,5 | ~2,5 | tijdsnede (Plioceen) | België (verouderd) | Poederlee | Vincent, 1889 |
| Pontien | Pontian | 7,246 ± 0,005 | 5,332 ± 0,005 | tijdvak (Mioceen) | Paratethys | Pontus Euxinus, Latijn voor de Zwarte Zee | Le Play, 1842 |
| Portlandian | tijdsnede (Jura) | Britse Eilanden | |||||
| Pragien | Pragian | 411,2 ± 2,8 | 407,0 ± 2,8 | tijdsnede (Devoon) | ICS | Praag | |
| Preboreaal | Preboreal | 11.560 BP | 10.640 BP | chron | Noord-Europa | "voor het Boreaal" | |
| Precambrium | Precambrian | geen | 542,0 ± 1,0 | geen (vroeger: eon) | wereldwijd | voor het Cambrium | |
| Preglaciaal | geen | 0,386 | geen | Nederland | voor het glaciaal (Saalien) | ||
| Prenectarium | Prenectarian | 4567 | 3850 | periode | Maan | "voor het Nectarium" | |
| Pretiglien | Pretiglian | 2,588 | 2,40 | super-tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland | "voor het Tiglien" | Van der Vlerk, 1948 |
| Priabonien | Priabonian | 37,2 ± 0,1 | 33,9 ± 0,1 | tijdsnede (Eoceen) | ICS | Priabona (Italië) | Munier-Chalmas & De Lapparent, 1893 |
| Pridoli(en) | Pridoli(an) | 418,7 ± 2,7 | 416,0 ± 2,8 | tijdvak (Siluur) | ICS | Přidoli (Tsjechië) | |
| Priscoan zie Hadeicum | |||||||
| Proterozoïcum | Proterozoic | 2.500 | 542,0 ± 1,0 | eon | ICS | ||
| R | |||||||
| Rhaetien | Rhaetian | 203,6 ± 1,5 | 199,6 ± 0,6 | tijdsnede (Trias) | ICS | Rhetische Alpen | |
| Rhuddanien | Rhuddanian | 443,7 ± 1,5 | 439,0 ± 1,8 | tijdsnede (Siluur) | ICS | Cwm-Rhuddian (Wales) | |
| Rhyacium | Rhyacian | 2.300 | 2.050 | periode (Proterozoïcum) | ICS | ||
| Riphean | 1650 | 650 | tijdsnede (Proterozoïcum) | wereldwijd (verouderd) | |||
| Rissglaciaal | Riss | 0,238 | 0,128 | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | Riss | |
| Riss-Würm Interglaciaal | Riss-Würm | 0,128 | 0,116 | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | ||
| Roadien | Roadian | 270,6 ± 0,7 | 268,0 ± 0,7 | tijdsnede (Perm) | ICS | ||
| Romanien | Romanian | 3,6 | 1,8 | tijdsnede (Plioceen, Pleistoceen) | Paratethys | ||
| Rotliegend(-es)[4] | Rotliegend(-es) | 299 | 270,6 | sub-periode (Perm) | inofficieel | ||
| Rupelien | Rupelian | 33,9 ± 0,1 | 28,4 ± 0,1 | tijdsnede (Oligoceen) | ICS | de Rupel (België) | Dumont, 1850 |
| S | |||||||
| Saalien | Saalian | 0,238 | 0,128 | tijdsnede (Pleistoceen) | Noord-Europa | de Saale (Duitsland) | |
| Sakmarien | Sakmarian | 294,6 ± 0,8 | 284,4 ± 0,7 | tijdsnede (Perm) | ICS | de Sakmara (Rusland) | Karpinski, 1874 |
| Sandbien | Sandbian | 460,9 ± 1,6 | 455,8 ± 1,6 | tijdsnede (Ordovicium) | ICS | Södra Sandby, Zweden | |
| Santonien | Santonian | 85,8 ± 0,7 | 83,5 ± 0,7 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Saintes (Frankrijk) | Coquand, 1873 |
| Sarmatien | Sarmatian | 12,7 | 11,6 | tijdsnede (Mioceen) | Paratethys | de Sarmaten | Suess, 1866 |
| Saxonien | Saxonian | ~290 | ~255 | tijdsnede (Perm) | Europa (verouderd) | Saksen | |
| Scaldisiaan | Scaldisian | ~4 | ~2,5 | tijdsnede (Plioceen) | België (verouderd) | Scaldus, Latijn voor de Schelde | Dumont, 1850 |
| Selandien | Selandian | 61,7 ± 0,2 | 58,7 ± 0,2 | tijdsnede (Paleoceen) | ICS | Seeland (Denemarken) | Rosenkrantz, 1924 |
| Senonien | Senonian | 89,3 | 65,5 | tijdvak (Krijt) | inofficieel | Sens (Frankrijk) | d'Orbigny |
| Serpukhovien | Serpukhovian | 326,4 ± 1,6 | 318,1 ± 1,3 | tijdsnede (Carboon) | ICS | Serpoechov (Rusland) | |
| Serravallien | Serravallian | 13,65 | 11,608 | tijdsnede (Mioceen) | ICS | Serravalle Scrivia (Italië) | Pareto, 1864 |
| Sheinwoodien | Sheinwoodian | 428,2 ± 2,3 | 426,2 ± 2,4 | tijdsnede (Siluur) | ICS | Sheinwood (Engeland) | Basset et al, 1975 |
| Siderium | Siderian | 2.500 | 2.300 | periode (Proterozoïcum) | ICS | ||
| Silesien | Silesian | 326,4 | 299,0 | subperiode (Carboon) | Europa | Silezië | |
| Siegenien | Siegenian | tijdsnede (Devoon) | Noord-Amerika, Europa | ||||
| Siluur | Silurian | 443,7 ± 1,5 | 416,0 ± 2,8 | periode (Paleozoïcum) | ICS | Silures, Keltische stam | Murchison, 1835 |
| Sinemurien | Sinemurian | 196,5 ± 1,0 | 189,6 ± 1,5 | tijdsnede (Jura) | ICS | Semur-en-Auxois (Frankrijk) | d'Orbigny, 1842 |
| Statherium | Statherian | 1.800 | 1.600 | periode (Proterozoïcum) | ICS | ||
| Stenium | Stenian | 1.200 | 1.000 | periode (Proterozoïcum) | ICS | ||
| Stephanien | Stephanian | 303,9 | 299,0 | tijdsnede (Carboon) | Europa | Saint-Étienne (Frankrijk) | |
| Steptoan | tijdsnede (Cambrium) | regionaal | |||||
| Subatlanticum | Subatlantic | 2400 BP | 0 | chron (Holoceen) | onder andere Noord-Europa | ||
| Subboreaal | Subboreal | 5660 BP | 2400 BP | chron (Holoceen) | onder andere Noord-Europa | ||
| Sunwaptan | tijdsnede (Cambrium) | regionaal | |||||
| T | |||||||
| Tarantien | Tarantian | 0,15 | 0,0115 | tijdsnede (Pleistoceen) | Zuid-Europa | Tarante (Italië) | |
| Tatarian | tijdsnede (Perm) | Rusland | Tatarstan | ||||
| Taxandrien | Taxandrian | 1,80 | 0,418 | super-tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland (verouderd) | ||
| Telychien | Telychian | 436,0 ± 1,9 | 428,2 ± 2,3 | tijdsnede (Siluur) | ICS | Pen-lan-Telych (Wales) | Cocks et al 1973 |
| Terreneuvien | Terreneuvian | 542,0 ± 1,0 | 521 | tijdvak (Cambrium) | ICS | Terre-Neuve, Frans voor Newfoundland | |
| Tertiair | Tertiary | 65,5 ± 0,3 | 2,588 | sub-era (Cenozoïcum) | inofficieel | derde deel | Arduino, 1760 |
| Thanetien | Thanetian | 58,7 ± 0,2 | 55,8 ± 0,2 | tijdsnede (Paleoceen) | ICS | Isle of Thanet (Engeland) | Renevier, 1874 |
| Thuringien | Thugingian | ~280 | 251 | tijdsnede (Perm) | Europa (verouderd) | Thüringen | |
| Tiglien | Tiglian | 2,40 | 1,80 | super-tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland | Tegelen | |
| Tithonien | Tithonian | 150,8 ± 4,0 | 145,5 ± 4,0 | tijdsnede (Jura) | ICS | Tithonos (Griekse mythologie) | Oppel, 1865 |
| Toarcien | Toarcian | 183,0 ± 1,5 | 175,6 ± 2,0 | tijdsnede (Jura) | ICS | Thouars (Frankrijk) | d'Orbigny, 1849 |
| Tonium | Tonian | 1.000 | 850 | periode (Proterozoïcum) | ICS | ||
| Tortonien | Tortonian | 11,608 | 7,246 | tijdsnede (Mioceen) | ICS | Tortona (Italië) | Mayer-Eymar, 1858 |
| Tournaisien | Tournaisian | 359,2 ± 2,5 | 345,3 ± 2,1 | tijdsnede (Carboon) | ICS | Tournai, Frans voor Doornik (België) | Dumont, 1832 |
| Tremadoc(-ien) | Tremodoc(-ian) | 488,3 ± 1,7 | 478,6 ± 1,7 | tijdvak (Ordovicium) | ICS | Tremadoc Bay, Wales | Sedgwick, 1846 |
| Trias | Triassic | 251,0 ± 0,4 | 199,6 ± 0,6 | periode (Mesozoïcum) | ICS | driedeling | Von Alberti, 1834 |
| Tubantien | Tubantian | 0,116 | 0,0115 | tijdsnede (Pleistoceen) | Nederland (verouderd) | Van der Vlerk & Florschütz, 1950 | |
| Turonien | Turonian | 93,5 ± 0,8 | 89,3 ± 1,0 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Tours (Frankrijk) | d'Orbigny, 1842 |
| U | |||||||
| Ufimien | Ufimian | 268 | 270,6 | tijdsnede (Perm) | verouderd | ||
| V | |||||||
| Valanginien | Valanginian | 140,2 ± 3,0 | 136,4 ± 2,0 | tijdsnede (Krijt) | ICS | Valangin (Zwitserland) | Desor, 1853 |
| Vendien | Vendian | ~610 | 542,0 ± 1,0 | subera (Proterozoïcum) | wereldwijd (verouderd) | ||
| Viséen | Visean | 345,3 ± 2,1 | 326,4 ± 1,6 | tijdsnede (Carboon) | ICS | Visé, Frans voor Wezet (België) | Dumont, 1832 |
| Vraconien | Vraconian | sub-tijdsnede (Krijt) | regionaal | ||||
| Vroeg Imbrium | Early Imbrian | 3850 | 3800 | periode | Maan | Mare Imbrium | |
| W | |||||||
| Waalien | Waalian | 1,45 | 1,20 | super-tijdsnede | Nederland | de Waal | W.H. Zagwijn, 1957.[7] |
| Weichselien | Weichselian | 0,116 | 0,0115 | tijdsnede | Noord-Europa | de Weichsel (Wisła) | |
| Wenlock(-ien) | Wenlock(-ian) | 428,2 ± 2,3 | 422,9 ± 2,5 | tijdvak (Siluur) | ICS | Much Wenlock (Engeland) | Murchison, 1833 |
| Westfalien | Westfalian | 313,0 | 303,9 | tijdsnede (Carboon) | Europa | Westfalen | |
| Whiterockian | ~480 | ~455 | tijdsnede (Ordovicium) | Noord-Amerika | |||
| Wolstonian | 0,238 | 0,128 | tijdsnede (Pleistoceen) | Groot-Brittannië | Wolston (Engeland) | ||
| Wordien | Wordian | 268,0 ± 0,7 | 265,8 ± 0,7 | tijdsnede (Perm) | ICS | ||
| Wuchiapingien | Wuchiapingian | 260,4 ± 0,7 | 253,8 ± 0,7 | tijdsnede (Perm) | ICS | ||
| Würm Glaciaal | Würm | 0,116 | 0,0115 | tijdsnede (Pleistoceen) | Alpen | de Würm (Duitsland) | |
| Y | |||||||
| Ypresien | Ypresian | 55,8 ± 0,2 | 48,6 ± 0,2 | tijdsnede (Eoceen) | ICS | Ypres, Frans voor Ieper (België) | Dumont, 1849 |
| Z | |||||||
| Zanclien | Zanclean | 5,332 | 3,60 | tijdsnede (Plioceen) | ICS | Zancla, oude naam voor Messina (Italië) | Sequenza, 1868 |
| Zechstein[4] | Zechstein | ±270 | ±250 | sub-periode (Perm) | Europa (inofficieel) | ||
Zie ook
- geologisch tijdperk
- geologische tijdschaal
- geschiedenis van de Aarde
- chronostratigrafie
- geochronologie
- North American Stage Classification
Bronnen, noten en/of referenties
Voetnoten
Literatuur
|
This article is issued from
Wikipedia.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.