Joods Nationaal Fonds

JNF Nederland werd opgericht in mei 1902 en daarmee een van de oudste fondsenwervende organisaties in Nederland. Doel van het fonds is het ontwikkelen en leefbaar maken van Israël ten behoeve van al zijn bewoners. Het Joods Nationaal Fonds richt zich op de ontwikkeling van duurzame, ecologische projecten ten behoeve van de leefbaarheid van alle mensen in de Israëlische samenleving. De aandacht van het JNF gaat in het bijzonder uit naar bebossing, land- en tuinbouw, innovatief waterbeheer en research.

Vanaf 1905 plaatste het fonds het "blauwe JNF collectebusje" in Joodse huizen en bij instanties, waarin mensen hun bijdrage konden doen, hoe klein ook. Vanaf 1907 begon het JNF met het uitgeven van boom-certificaten voor de aanplant van in eerste instantie olijfbomen, maar vanaf 1912 ook andere bomen.[1] Het eerste woud was het Theodor Herzl Woud (1908) bij Ben Shemen/Lod. In 1920 organiseerde het JNF zijn eerste loterij, waarbij onder andere kunstvoorwerpen werden verloot van Toorop en Mendes da Costa. Daarnaast organiseert het fonds acties rond joodse feestdagen, zoals de amandelactie ter gelegenheid van Toe Bisjwat, de honing- of bloemenactie bij Rosh Hashana.

Gedurende de Eerste Wereldoorlog namen de inkomsten van het JNF gestaag toe, gestimuleerd door de grote oorlogsdreigingen in Europa alsmede door de totstandkoming van de Balfourdeclaratie. Bij het 25-jarig bestaan van het JNF (1927) werd een grote opbrengst bereikt door het uitbrengen van een speciaal herinneringscertificaat en een beker ontworpen door Copier uit Leerdam. Bij het 30-jarig jubileum kon een heel nieuw Nederlands woud worden gerealiseerd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog, in oktober 1941, werd het fonds door de Duitse bezetters opgeheven, maar na de oorlog werd het weer opgericht. De eerste actie van het fonds was het aanplanten van het Joop Westerweel Woud in Gal Ed, ter nagedachtenis aan deze omgebrachte verzetsheld en als eerbetoon aan alle andere verzetsmensen.[1]

Ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van Israël is gekomen tot de oprichting van het Nederlandse Woud, dat reeds in 1960 bij Adullam ingewijd kon worden in aanwezigheid van dr. Willem Drees Sr. Begin jaren zeventig werden de eerste plannen ontwikkeld om bebossing in de uiterst onvruchtbare en droge woestijn van Israel te realiseren (tot op heden 50% van het landoppervlak), wat resulteerde in het ‘onmogelijk’ geachte Yatirwoud in het noorden van de Negev, tussen Beer Sheva en Arad. Bovendien werd een aanvang gemaakt met het realiseren van landbouwprojecten met als hoofddoel de woestijn leefbaar te maken, waaronder Kadesh Barnea in 1977. Dit agrarisch dorp is uitgegroeid tot een volwaardig producerende gemeenschap van groente, fruit- en zoetwatervis! In de omgeving van Paran in het midden van de Arava, het droogste gedeelte van de Negevwoestijn, is een zelfstandig producerende moshav van groente, bloemen, fruit en dadels ontstaan. In 1998 is het Holland Park Eilat gerealiseerd.

Het JNF richtte ook het Koningin Wilhelmina Woud op, ter gelegenheid van de 90ste verjaardag van de voormalige vorstin, en het Koningin Juliana Woud ter gelegenheid van haar 65ste verjaardag.[1] In 2011 werd door het fonds een monument voor Anne Frank geplaatst, ontworpen door Piet Cohen. In 2013 ontwikkelde het JNF het Koning Willem-Alexander Waterproject, in de omgeving van Mitspe Ramon, en bedoeld voor irrigatie en ontwikkeling van groen in de omgeving van dit dorp midden in de Negev woestijn.[2]

Het Joods Nationaal Fonds speelde tijdens het Brits mandaat in Palestina een belangrijke rol bij het aanleggen van de Palestijnse dorpen-dossiers (in het Engels The Village Files). Alle Palestijnse dorpen werden accuraat in kaart gebracht, ook met behulp van luchtfoto's.[4]: toevoerwegen, kwaliteit van de akkers, waterbronnen, bronnen van inkomsten, religies/geestelijkheid, mogelijke joodse oorsprong van het dorp, relatie met nabuurdorpen, leeftijdsopbouw van de mannelijke bevolking, houding ten opzichte van het zionisme, participatie(graad) aan de opstand van 1936-1939, namen van hen die verdacht werden van moorden op Joden. Om tot zulke accurate dossiers te komen werkte men met een netwerk van informanten/collaborateurs, dat gemanaged werd door "Arabisten" (Oriëntalistiek). In 1943 werd het archief opnieuw geordend, vooral door één man, Ezra Danin die een leidende rol zou spelen in de etnische zuivering van Palestina.[5] Tussen mei en oktober 1948 was was een "Transfer Committee" opgericht, waarvan Yosef Weitz namens het JNF aan het hoofd stond, samen met Eliahu Sasson van de Jewish Agency en Ezra Danin van het Israëlische oorlogskabinet. Het comité had nauw contact met David Ben Gurion, het Israëlische kabinet en de plaatselijk opererende Hagana-functionarissen.[6]

In de Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948 werden meer dan 500 Palestijnse dorpen verwoest en werden ruim 711.000 Palestijnen verdreven, of zij moesten vluchten.[7] Na de stichting van de staat Israël werd in 1950 de Absenty Property Law, de Wet betreffende de Eigendommen van Afwezigen (de in 1948 gevluchte of verdreven Palestijnse bewoners) aangenomen, waarop de Israëlische regering een begin maakte met het verkopen van deze gronden en bezittingen aan het JNF. In 1953 werd het JNF gereorganiseerd en kwam het Keren Kajemet LeJisrael (JNF-KKL) tot stand.

In 1960 werden door de Israëlische regering wetten aangenomen en de basis gelegd voor een nieuwe landpolitiek. Alle (in de oorlog van 1948 verworven) landbezit van de staat, het JNF of van de 'Development Autoriteit', waaronder verwoeste Palestijnse dorpen, werd onder de verantwoordelijkheid gebracht van een nieuw staatsbureau: de Israël Land Administration (ILA). Dit had toen 93% van alle land van Israël in eigendom: 80% staatsgronden en 13% van het JNF-KKL. De staat Israël sloot hierbij een akkoord met de Zionistische Wereldorganisatie (Joods Nationaal Fonds). De landpolitiek van de ILA wordt bepaald door de Israel Land Council (ILC) die uit 22 leden bestaat: 12 van de regering en 10 van het JNF.[8]

Het Canadapark ligt ten noorden van route 1 (Tel Aviv - Jeruzalem), tussen de Latroun-afrit en Sha'ar HaGai. Men vindt er een Hasmonese vesting, een Kruisvaardersfort, andere archeologische resten en de ruïnes van 3 Palestijnse dorpen (o.a. Imwas).[9] Dit gebied werd in de oorlog van 1967 door Israël veroverd en de Palestijnse inwoners werden van hun grond verdreven. Het park dat op de gronden van deze dorpen met steun van JNF-Canada werd aangelegd is sindsdien een populaire bestemming voor toeristen en Israëli: naast genoemde historische trekpleisters zijn er picknickplaatsen, bronnen en plekken met een bijzonder mooi uitzicht. Jaarlijks komen er honderdduizenden bezoekers.

Volgens Ilan Pappé werd het park in eerste aanleg met dennenbomen beplant. Een bosaanleg met deze snel groeiende bomen zou elke poging tot hervestiging door verdreven bewoners al spoedig frustreren. Bovendien werden zo sporen van de verdwenen dorpjes aan het oog onttrokken.

De brancheorganisatie Himanuta verwerft namens het JNF-KKL grondgebied op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever van Palestina. Het gaat daarbij om grondgebied in de C-zone waar Israël op grond van de Oslo-akkoorden de bestuurlijke en militaire controle uitoefent. In 2017 was een verzoek van Himanuta om het gehele dorp Arab a-Ramadin in het noorden van de Westelijke Jordaanoever te verwoesten, afgewezen. Op 27 augustus 2019 werd het huis en het restaurant van een Palestijnse familie, gelegen tussen Battir en Beit Jala na een juridische strijd van 15 jaar, door het Israëlische leger verwoest. De belastingpapieren van de familie uit de tijd van de Jordaanse bezetting (voor 1967), waren niet genoeg bewijs onder de Israëlische wet. De Peace Now Settlement Watch betwijfelde de koop door JNF-KKL/Humanita, aangezien er van het gebied tussen Bethlehem en Jeruzalem geen landregistratie bestond.[10] De pro-nederzettingengroep Regavim[11] juichte de overname toe.

Op 2 januari 2011 schreef rabbijn Arik Ascherman (Rabbis for Human Rights) een Open brief aan het Joods Nationaal Fonds om te stoppen met het verwoesten van het Palestijnse dorpje Al-Araqib/El Arakib en de bijgelegen begraafplaats[18] in de Negev, zolang er nog rechtszaken bij het Hof lopen waarin bedoeïenen trachten te bewijzen dat het land hun eigendom is.[19] Op diezelfde dag vonden er ook demonstraties plaats bij de kantoren van het JNF in Jeruzalem. Op 5 oktober 2017 werd Al Araqib voor de 119de keer verwoest[20]

In december 2011 trad Seth Morrison, bestuurslid van het JNF, terug uit protest tegen uitzettingsprocedures en de uitzetting van de Palestijnse familie Sumarin uit hun huis in Oost-Jeruzalem (Silwan), een middel waarmee het JNF land kan verwerven. Dit volgde op een rapport in het dagblad Haaretz over betrokkenheid van het JNF hierbij sinds 1991, evenals de projectontwikkelingsorganisatie ElAd.[21] Morrison noemde huisuitzetting een schending van Rechten van de mens mensenrechten en een onderdeel van systematisch overhevelen van Palestijns eigendom naar Joodse kolonisten wat een duurzame vredesverdrag belemmert.[22]