Door Israël bezette gebieden

• Het Sinaï-schiereiland en de Gazastrook - Bij de Suezcrisis eind oktober 1956 veroverde Israël in samenwerking met Frankrijk en Groot-Brittannië het Sinaï- schiereiland en de Gazastrook op Egypte. Door interventie van de VN moest Israël zich weer uit de gebieden terugtrekken en werd er een VN-troepenmacht (UNEF) gestationeerd langs de oude grenzen. De Gazastrook kwam in maart 1957 daarmee weer onder Egyptisch bestuur.

• Het Sinaï-schiereiland - In de Zesdaagse Oorlog van 1967 veroverde en bezette Israël opnieuw het Sinaï-schiereiland. In 1982 werd het door Israël ontruimd in het kader van het Egyptisch-Israëlische vredesverdrag van 1979, met uitzondering van het Taba-schiereiland, dat na een beslissing van een arbitragecommissie pas in 1989 werd ontruimd. De Gazastrook bleef onder Israëlische bezetting.

• Zuid-Libanon - Nadat in maart 1978 Israëlische troepen het zuiden van Libanon waren binnengevallen met Operatie Litani werd Israël op 19 maart met resolutie 425 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties opgeroepen zich terug te trekken uit Libanon. Op diezelfde dag werd met resolutie 426 de vredesmacht UNIFIL ingesteld.[1][2] In juni 1982 viel Israël tijdens de Libanese Burgeroorlog Libanon opnieuw binnen. Ondanks de internationale aanwezigheid van UNIFIL en de druk op Israël om zich terug te trekken duurde de Israëlische bezetting tot juli 2000, nadat de Veiligheidsraad met Resolutie 1288 (januari 2000) Israël nogmaals had opgeroepen zich uit het Libanese grondgebied terug te trekken. Spanningen en conflicten ontstonden rond de Shebaa-boerderijen, op de grens met Syrië, waar Israël een hek bouwde. Rapporten van de VN-Veiligheidsraad vermelden dat er langs de Blauwe Grenslijn conflicten plaatsvonden en de Israëlische luchtmacht bijna dagelijks de grens schond tot diep in het Libanees luchtruim.

Op 12 juli 2006 brak een tweede oorlog uit (de Israëlisch-Libanese Oorlog (2006)) nadat, na diverse incidenten bij de grens, de Libanese verzetsbeweging van Hezbollah een Israëlische grenspost had aangevallen en raketten had afgevuurd op Israëlisch grondgebied. Na de uitvaardiging van Resolutie 1701[3] in augustus 2006 trokken de Israëlische troepen zich terug. Tijdens de oorlog vluchtten aan beide zijden honderdduizenden burgers voor het oorlogsgeweld. Het Israëlische defensieleger (IDF) had grote verwoestingen gericht aan de infrastructuur van Zuidelijk Libanon.(kaartje)[4] Israël dropte miljoenen fosfor- en clusterbommen op Zuid-Libanon; van de laatste de meeste nog in de laatste drie dagen van de oorlog kort voor de officiële aanname van Resolutie 1701 in de VN-Veiligheidsraad om de vijandigheden te staken. Minstens 40 procent ervan kwam niet meteen tot ontploffing en vormt een blijvend gevaar.[5] De VN riep Israël dringend op om meer informatie te geven en kaarten ervan te overhandigen.[6][7] Bij de terugtrekking uit Libanon hield Israël de in 1967 geannexeerde Shebaa-boerderijen in handen. Ook na 2006 zijn er spanningen en incidenten langs de grens tussen Israël en Hezbollah.

In de Zesdaagse Oorlog van 1967 veroverde en bezette Israël de volgende gebieden:

• de Westelijke Jordaanoever - dit gebied zou volgens VN-verdelingsplan van Palestina van 1947 deel van een Palestijnse staat moeten worden. In de oorlog van 1948, nadat zionistische leiders de staat Israël hadden uitgeroepen, bezette Transjordanië dit gebied, om het in 1950 te annexeren (de naam "Transjordanië" werd vervolgens veranderd in "Jordanië"). In 1967 veroverde en bezette Israël dit gebied. Sindsdien zijn er, in strijd met de Geneefse Conventies, Israëlische nederzettingen gesticht. Met de Akkoorden van Oslo van 1993 zouden stappen worden genomen om onder de Palestijnse Autoriteit binnen vijf jaar tot de vorming van een onafhankelijke Palestijnse staat te komen. Sinds die tijd echter heeft Israël de bezette Westelijke Jordaanoever voor een steeds groter deel onder zijn eigen administratief en militair bestuur gebracht en is van een zelfstandige Palestijnse staat nog niets verwezenlijkt.
• Oost-Jeruzalem - in de Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948 had Israël West-Jeruzalem veroverd en bij zijn gebied gevoegd, hoewel VN-verdelingsplan van Palestina van november 1947 voorzag in een internationale status voor geheel Jeruzalem. Het oostelijk deel, Oost-Jeruzalem, met daarin de Oude Stad werd door Jordanië veroverd, die het in 1950 annexeerde (het werd onder de naam Al-Quds een Jordaanse gemeente). In de Zesdaagse Oorlog van 1967 werd ook dit deel van Jeruzalem door Israël veroverd en geannexeerd. Deze annexatie werd niet erkend en internationaal veroordeeld. In de Oslo-akkoorden van 1993-1994 werd de beslissing over de status van Jeruzalem nog vijf jaar vooruitgeschoven. Maar daar is geen gevolg aan gegeven.
• de Gazastrook - in 1948 was deze door Egypte veroverd, maar nooit geannexeerd. Israël veroverde het gebied in 1967. In 2005 ontruimde Israël de nederzettingen en droeg het de controle over aan de Palestijnse Autoriteit. Na de machtsovername door Hamas in 2007 werd de Gazastrook door Israël met een algehele militaire blokkade geïsoleerd. De Verenigde Naties nemen het standpunt in dat deze blokkade een schending is van het internationaal humanitair recht aangezien de burgerbevolking er zeer onder te lijden heeft, en in feite gestraft wordt voor zaken waaraan ze geen schuld heeft.[8]
• de Golanhoogten - Syrisch gebied. Dit gebied werd in de oorlog van 1967 door Israël bezet en met de daarop vervolgens gestichte (Israëlische nederzettingen) deels geannexeerd, evenals de Shebaa-boerderijen op de grens van Zuidelijk Libanon en Syrië. De annexaties door Israël zijn op grond van onder meer de Geneefse Conventies internationaal veroordeeld en door geen enkele staat erkend. In dit grensgebied werden gedurende de Israëlisch-Libanese Oorlog (2006) voortdurende vuurgevechten tussen Israëlische soldaten en Hezbollah gemeld, welke zich ook uitstrekten tot de Bekavallei.[9]

Sinds de bezetting van deze gebieden is Israël herhaaldelijk gewezen op schendingen van Internationaal recht, mensenrechten en internationale verdragen of bepalingen daarin. Hieronder vallen ook de voorwaarden die waren gesteld aan de toetreding van Israël tot de VN: Nakomen van de verplichtingen in het Handvest van de Verenigde Naties.

Israël wordt ook regelmatig gewezen op bepalingen in de Conventies van Genève over de bezette gebieden.

Door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties zijn sinds de bezetting van deze gebieden talrijke Resoluties uitgevaardigd, zoals Resolutie 476 Veiligheidsraad Verenigde Naties ten aanzien van de bezette gebieden, die ook weer teruggrijpt op de Resoluties 242 (1967), 252, 267, 271, 338(1973) en 465.

Ten aanzien van Zuid-Libanon heeft de Veiligheidsraad al sinds 1978 vele resoluties uitgebracht, zoals 425, 426, 501, 508, 509, 520 en resolutie 1288 in 2000.

Ten aanzien van de Syrische Golanhoogten wordt Israël opgeroepen om zich te houden aan Resolutie 497, overeenkomstig het Handvest van de Verenigde Naties, de beginselen van internationaal recht en de belangrijke resoluties van de Veiligheidsraad.[10]

Vrijwel alle resoluties van de Verenigde Naties ten aanzien van Israël worden door de Verenigde Staten met zijn veto geblokkeerd.

Op 25 maart 2019, kort voor nieuwe verkiezingen van april in Israël, tekende president Donald Trump van de Verenigde Staten, in aanwezigheid van premier Benjamin Netanyahu van Israël, een verklaring waarbij de VS de soevereiniteit van Israël over de Golanhoogten erkende. Dit is echter in strijd met het oordeel van de Verenigde Naties die de annexaties van bezet gebied door Israël niet erkennen.[11] De VN, Europese en Arabische landen verklaarden dat de Golanhoogten Syrisch staatsgebied zijn, ongeacht wat de VS daarover hadden besloten.[12].

Op de Conferentie van Madrid in oktober 1991 werd op bilateraal niveau onderhandeld. Vanwege bezwaren door Israël waren hiervoor geen vertegenwoordigers van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) uitgenodigd[13][14][15] Tussen Israël en de PLO werden deze onderhandelingen voortgezet in 1993 nadat beide partijen bevestigd hadden elkaar te zullen erkennen. Dit resulteerde in de Oslo-akkoorden in 1993 en 1994. Hiermee werd uitzicht geboden op een onafhankelijke Palestijnse staat binnen vijf jaar na dato. Binnen die gestelde termijn van vijf jaar is die staat nog steeds niet tot stand gebracht. Israël is sindsdien doorgegaan met zijn nederzettingenpolitiek en annexaties in de bezette Palestijnse Gebieden.

Geschillen tussen Israël en Jordanië met betrekking tot de aanwezigheid van Palestijnse verzetsstrijders in Jordanië werden opgelost met een Vredesverdrag op 26 oktober 1994.[16]

De nederzettingenpolitiek van Israël en de oorlogen in de Gazastrook staan akkoorden en vredesverdragen in de weg en zet ze onder spanning. De mogelijkheden om tot oplossingen te komen worden grotendeels in de Verenigde Naties door de Verenigde Staten met een veto geblokkeerd.[17]

• Militaire wetten. In de bezette Palestijnse gebieden zijn de inwoners sinds 1967 onderworpen aan de militaire wetten van Israël. Dit in tegenstelling tot de Israëlische kolonisten in de Israëlische nederzettingen, op wie het civiele recht van Israël van toepassing is

• Onderwijs. Op landkaarten in klaslokalen van Israëlische scholen blijkt de grenslijn tussen de staat Israël en de in 1967 door Israël bezette gebieden niet te zijn aangegeven.[18]

• Olie en Gas. In 2013, onder de regering van premier Benjamin Netanyahu gaf Israël aan het Amerikaanse bedrijf Genie Energy (Oil and Gas) een licentie af met exclusieve rechten op het boren naar petroleum in dat gebied. Het betrof een gebied met een omtrek van 153 vierkante mijl gelegen in de door de Verenigde Naties in 1973 ingestelde bufferzone tussen de twee landen (de UN Disengagement Observer Force Zone). [19] Op 25 maart 2019 erkenden de Verenigde Staten de Golanhoogten als een deel van Israël.[20]

Op 12 november 2019 stelde het Europese Hof van Justitie dat de Europese landen bij producten uit de Israëlische nederzettingen duidelijk de herkomst ervan op de etiketten moeten vermelden. Consumenten krijgen daarmee informatie over de herkomst zodat ze een bewuste keuze kunnen maken. Het Europese Hof onderstreepte dat de nederzettingen concrete uitingen zijn van een politiek van een staat om de eigen bevolking over te brengen buiten zijn territorium, wat in strijd is met de regels van algemeen internationaal mensenrecht.[21][22] Op 11 november 2015 had de Europese Commissie al formeel besloten dat op de etiketten van producten die in de Israëlische nederzettingen in de door Israël bezette gebieden zijn vervaardigd vermeld moest staan dat ze afkomstig waren uit land dat sinds 1967 door Israël is bezet. Tot dan toe stond bij die producten altijd vermeld dat ze 'uit Israël' kwamen, waarbij het voornamelijk ging om fruit, groenten, wijn en cosmetica.[23]

• Arabisch-Israëlisch conflict
• Lijst van resoluties van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties
• Lijst van resoluties van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties
• BDS-beweging

• Atlas en Key Facts bezette Palestijns grondbied OCHAOPT, december 2011
• UN rights group concludes evaluation of Palestinians living under occupation, un.org, 17 juli 2017
• Children in Israeli Military Detentionunicef.org, 2 februari 2015]