Hoogovens Stoom IJmuiden

Op het terrein van de Koninklijke Hoogovens en Staalfabrieken te IJmuiden is sinds 1920 een uitgebreid spoorwegnet ontstaan, waar vele stoomlocomotieven (tot 1962) en diesellocomotieven (vanaf 1953) hebben dienstgedaan voor het goederenverkeer. Ook tegenwoordig wordt er nog een intensief vervoer uitgevoerd met moderne diesellocomotieven.

Tussen 1948 en 1957 vond er vanaf de halte Velsen Hoogovens personeelsvervoer plaats met een eigen Hoogovenstrein, bestaande uit een stoomloc, een koppelwagen en zeven tramrijtuigen, overgenomen van de Nederlandsche Tramweg Maatschappij in Friesland (waarvan zes ex-Gooische Tram). Bij de ingebruikname van de Velsertunnel kwam de halte Velsen Hoogovens per 28 september 1957 te vervallen en daarmee eindigde het personenvervoer.

Tien jaar na de buitendienststelling van de laatste stoomloc in IJmuiden kon van het Duitse collega-staalbedrijf Gutehoffnungshütte te Oberhausen een afgedankte, nog in goede staat verkerende, stoomlocomotief worden overgenomen. Dit was de in 1943 te Esslingen am Neckar gebouwde loc 57, die in 1971 nog een revisie had ondergaan.

Bij de Hoogovens werd een 'stoomclub' opgericht die tot doel had om met deze locomotief ritten voor publiek te gaan uitvoeren. Van de Nederlandse Spoorwegen konden vijf 'Blokkendoos' rijtuigen Mat '24 worden overgenomen die de nummers 76101-76105 kregen. Ook kwam er een goederenwagen die tot verwarmingswagen werd verbouwd. Vanaf het voorjaar van 1973 werden met deze Hoogovens Excursietrein regelmatig rondritten voor publiek gereden over het terrein van de Hoogovens en daarbuiten.

Om over een reserve stoomloc te kunnen beschikken werd in 1974 van de Duitse Bergbau AG in Herne een door Krupp in 1949 gebouwde loc overgenomen, die sinds 1973 een revisie onderging, maar nog niet voltooid was. Tussen 1974 en 1980 werd deze door de Hoogovens Stoomclub afgerond, waarna men met deze loc 22 nu over twee locomotieven kon beschikken. Loc 57 kreeg in 1975 de naam 'Bonne' en werd vernoemd naar de toenmalige directeur Bonne de Jong. Hij heeft het groene licht gegeven voor het rijden met een stoomtrein. Loc 22 draagt sinds 1980 de naam 'Tom', en is vernoemd naar Tom Ensink, de toenmalige chef van Railvervoer. Door zijn initiatief is loc 57 in IJmuiden terecht gekomen.

Loc 57 was van 2002 tot 2013 in restauratie en is op 17 mei 2013 weer in dienst gesteld. De loc heeft een nieuwe ketel gekregen, gebouwd door het Dampflocwerk Meiningen.[1] Sinds 2013 is loc 'Tom' buiten dienst voor revisie.

In 1987 kwamen er zeven vierassige Umbaurijtuigen (bouwjaar 1959) van de Deutsche Bundesbahn in dienst als vervanging van de Blokkendoos-rijtuigen, die vervolgens naar museumlijnen elders in Nederland werden verkocht of naar de sloop gingen.

Voorts beschikt men over nog vijf diesellocomotieven en een aantal goederenwagens en bijzondere voertuigen.

• C.A. van Lieshout: Stoom in de Breesaap. De Alk, Alkmaar, 1980. ISBN 90-6013-746-9.

• Hoogovens Stoom IJmuiden
• Railmusea in Nederland
• Nederlandse Museummaterieel Database