IJmuiden

IJmuiden is een havenstad in de gemeente Velsen, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Het Noordzeekanaal is daar via de sluizen met de Noordzee verbonden. In de havenmond ligt het Forteiland, onderdeel van de Stelling van Amsterdam.

IJmuiden
Stad in Nederland
Satellietfoto IJmuiden

Situering
Provincie Noord-Holland
Gemeente Velsen
Coördinaten52° 28 NB, 4° 37 OL
Algemeen
Inwoners (BAG, 2019)31.925[1]
Overig
Postcode1971-1976
Woonplaatscode2835
Detailkaart
Locatie in de gemeente Velsen
Foto's
Sluizencomplex met IJmuiden rechts
Hoge vuurtoren van IJmuiden
Portaal    Nederland
Straatzicht met Raadhuis van Velsen op de achtergrond
Het Raadhuis van Velsen te IJmuiden, ontworpen door Willem Dudok
Hoogovens aan de noordkant van het kanaal

IJmuiden heeft vier havens, de Vissershaven (lettercode van de schepen IJM) en een visafslag, de haringhaven, de IJmondhaven en Seaport Marina IJmuiden, een haven voor de recreatievaart. IJmuiden is naar overslag gemeten een van de grootste zeehavens van Nederland. Alleen de havens van Rotterdam en Amsterdam zijn groter. IJmuiden is tevens de grootste vissershaven van Nederland. Vanuit de vissershaven van IJmuiden vaart ook een veerboot op Newcastle.

De naam IJmuiden

Al in 1848, lang voor het graven van het Noordzeekanaal, publiceerde de journalist Simon Vissering (later hoogleraar en minister in het kabinet Van Lynden van Sandenburg) een artikel waarin hij een bootreis van Amsterdam naar "IJ-muiden" (= mond van het IJ) beschreef. Nadat het kanaal in 1876 voltooid was, werd de nieuwe plaats die toen ontstond, als eerbetoon aan hem IJmuiden genoemd.

Tweede Wereldoorlog

Op 12 mei 1940 vertrok het prinselijk paar 's avonds om 23.00 uur met de H.M.S. Codrington vanuit IJmuiden naar Engeland. Tijdens de oorlogsjaren werd IJmuiden als onderdeel van de Atlantikwall uitgebouwd tot een vesting, Festung IJmuiden. Oud-IJmuiden bij de havens en IJmuiden-Noord aan het kanaal werden daarvoor voor een groot deel afgebroken door de Duitsers. Toch wisten leden van een lokale verzetsgroep (RVV) onder wie Hannie Schaft erin door te dringen vanaf de landzijde om er inlichtingen te verzamelen. Op de Hoogovens (onder Duitse controle) werd vroeg gesaboteerd o.a. door Jan Brasser (Witte Ko) en Jan Zeeuw. Enkele andere bekendere verzetsmensen zijn de voormalige Hoogoven-chauffeur Jan Bonekamp die met beide vorigen heeft samengewerkt en de stationschef, De Noo. Politieagenten uit IJmuiden kregen vooral op het einde van de oorlog een kwade naam door dubbelspel en zelfverrijking. Zowel de Hoogovens, een Duitse Schnellbootbunker alsook havengebouwen werden herhaaldelijk gebombardeerd door de geallieerden. Met een Tallboy-bom is op 15 december 1944 nog geprobeerd de Schnellbootbunker te vernielen, deze bom raakte de bunker echter niet.

Wetenswaardigheden

  • Een onderzeekabel voor dataverkeer verbindt Nederland met het Verenigd Koninkrijk. De kabel, Ulysses geheten, loopt van IJmuiden naar het Engelse Lowestoft en is eigendom van het Amerikaanse telecommunicatieconcern Verizon.[2] De kabel heeft een lengte van 250 kilometer.
  • Het gebied van IJmuiden was al in de prehistorie bewoond. Keerploeg-voren op akkers uit de vroege IJzertijd (vanaf ca. 800 v.Chr.) zijn ontdekt in de zandige ondergrond nabij het voormalige station IJmuiden-Oost. Zuidelijk langs het kanaal in IJmuiden op oud heideduinzand werd bodembewerking geconstateerd in de vorm van omgekeerde grasplaggen over stuifzand.
  • In IJmuiden is het postadres van de staalfabriek Tata Steel (voorheen Corus Hoogovens). De fabrieken zelf bevinden zich echter aan de andere (noord)zijde van het Noordzeekanaal, op het grondgebied van de gemeenten Velsen, Beverwijk en Heemskerk. Net buiten het fabrieksterrein ligt het Hoogovensmuseum.
  • Te IJmuiden bevindt zich ook het Gemeentehuis van de gemeente Velsen, een ontwerp van de architect Willem Dudok.
  • Tussen IJmuiden en Velsen ligt sinds 1883 de IJmondlijn, een spoorweg die in 1983 voor reizigersverkeer werd gesloten. Door Lovers Rail is deze lijn in 1996-1997 enige tijd onder de naam Kennemerstrand Expres geëxploiteerd tussen IJmuiden, Haarlem en Amsterdam. Sinds 1999 wordt de lijn niet meer gebruikt. Het voormalige tracé is tot busbaan omgebouwd.
  • De Schnellbootbunker bestaat nog steeds en wordt gebruikt door een offshorebedrijf.
  • Het Bunker Museum IJmuiden bij het IJmuiderstrand heeft een uitgebreide expositie over IJmuiden in de Tweede Wereldoorlog.
  • IJmuiden heeft twee vuurtorens die samen een lichtenlijn vormen voor schepen die over de IJgeul willen varen. De twee vuurtorens zijn de Hoge vuurtoren van IJmuiden en de Lage vuurtoren van IJmuiden. Deze wordt ook wel het Semafoor genoemd in IJmuiden.
  • Sinds ongeveer 1994 dient IJmuiden als afmeerplaats voor de DFDS Seaways ferry naar voorheen Göteborg en Kristiansand en nu Newcastle. Bezoekers uit Newcastle komen voor een bezoek aan Amsterdam, terwijl Nederlanders met de ferry een bezoek aan Engeland kunnen brengen. Voorheen diende de ferry door de sluizen van IJmuiden en het Noordzeekanaal te varen om af te meren in het Amsterdamse Havengebied.
  • Sommige IJmuidenaren spreken het dialect IJmuiens.
  • De pieren van IJmuiden zijn een uitzonderlijke bezienswaardigheid. Het zijn twee zeearmen, die schepen het mogelijk maken om veilig de haven van IJmuiden binnen te varen. Ze beschermen de schepen tegen de zijwaarts rollende golven. De pieren zijn beide ongeveer 4,3 km lang en gewoon bewandelbaar, tenzij de wind harder waait dan 5 Beaufort. Dan worden ze bij de ingang afgesloten.

Veel toeristen bezoeken IJmuiden vanwege het Noordzeekanaal, het aantrekkelijke grote strand en de immense constructies van het sluizencomplex.

Wijken

IJmuiden heeft vier wijken. Het politiebureau bevindt zich in IJmuiden. Dit betreft een extra locatie. De hoofdlocatie van het basisteam IJmond bevindt zich namelijk in Beverwijk. De brandweer heeft in Zee- en Duinwijk een brandweerpost.

Vernieuwing van IJmuiden

In de periode 2005-2008 werd een groot deel van Zee- en Duinwijk vernieuwd. Zo werden er onder meer een paar nieuwe flats neergezet, liften geplaatst in bijna alle flats van drie verdiepingen en werden er veel nieuwe huizen geplaatst tegenover de Keetbergflat. De Keetbergflat ging in het voorjaar van 2010 tegen de vlakte. Ook de weg langs winkelcentrum het Zeewijkplein werd veranderd.

In 2008 werd een flat van veertien verdiepingen met de naam 'De Komeet' gebouwd, en in november van datzelfde jaar werd het oude KPN-gebouw, ook wel 'de bunker' genoemd, gesloopt. Hierin zaten het postkantoor, postsorteercentrum, KPN Telecom en Scheveningen Radio, het vroegere kustwachtcentrum voor de Hollandse kust.

Centrumplan

In april 2009 koos de gemeente Velsen een centrumplan voor het stadscentrum IJmuiden. De Lange Nieuwstraat zou een 'koopgoot' krijgen, vergelijkbaar met de Coolsingel in Rotterdam. Het centrum moest begin 2014 worden opgeleverd. Diverse (grote) winkelketens gaven aan een nieuw filiaal in het nieuwe stadshart te willen openen. In juni 2011 ging het plan in deze vorm echter van tafel en werd het terugverwezen naar de tekentafel.[3]

Openbaar vervoer

IJmuiden heeft diverse busverbindingen naar o.a. Haarlem, Beverwijk, Heemskerk en Amsterdam. Tot 1 januari 2014 was er ook een snelle verbinding met Amsterdam Centraal per draagvleugelboot. Tot 1983 reden er ook treinen naar IJmuiden, maar tegenwoordig zijn er van de rails en de stations alleen maar vervallen restanten overgebleven. Het hoofdstation is in 1995 afgebroken.

Natuur

Bij IJmuiden liggen natuurgebieden en meren in duin en bos. In januari 2006 werd in IJmuiden aan Zee, bij het Binnenmeer, een voor Nederland nog onbekende soort landslak ontdekt. De behaarde grasslak (weekdier) of Xerotricha apicina bewoont een oever aan het Kennemermeer (Binnenmeer). Het van oorsprong mediterrane slakje wordt niet groter dan 8 mm.

Windmolenpark

Op circa 23 kilometer afstand van de kust van IJmuiden ligt het Prinses Amaliawindpark.

Media

  • Lokale omroep RTV Seaport, bestaande uit Seaport TV en Seaport FM
  • IJmuider Courant, een dagblad voor IJmuiden en omstreken
  • De Jutter, een weekblad
  • Huis aan Huis (dit weekblad is in 2018 opgegaan in De Jutter)
  • Nieuwsblad IJmuiden, een weekblad

Sport

  • Zwembad Heerenduinen aan de Heerenduinweg.[4]

Geboren in IJmuiden

Trivia

  • Max van Praag nam ooit een nummer over IJmuiden op: Op de Sluizen van IJmuiden (1949)

Meer afbeeldingen

Zie ook

Zie de categorie IJmuiden van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.