Klasse van de kapvlaktengemeenschappen

De gemeenschap van de kapvlaktes omvatten open, kruidachtige begroeiingen van tijdelijke aard in bosgebieden op voedselarme tot matig voedselrijke, droge tot vochtige bodems. Ze ontstaan door plotse, ingrijpende gebeurtenissen met een sterke toename van de lichtinval en de temperatuur tot gevolg, waardoor de humus sneller mineraliseert en de voedselrijkdom plaatselijk stijgt.

Buiten bosgebieden kunnen we deze gemeenschappen ook terugvinden op plaatsen waar door het inwaaien van meststoffen de voedselrijkdom plaatselijk toeneemt, zoals op de overgang van akkers naar heide of van akkers naar duinvalleien.

In België en Nederland omvat deze klasse slechts één verbond met één associatie van plantengemeenschappen.

Kapvlaktegemeenschappen ontstaan door bijvoorbeeld het kappen van een bos, bosbranden of windworp. Deze gemeenschappen ontwikkelen zich zeer snel, en evolueren binnen enkele jaren spontaan verder in gemeenschappen gedomineerd door grassen, door bramen (struwelen van de brummel-klasse) of doornstruwelen (klasse van de doornstruwelen).

Op termijn zullen deze verder evolueren naar het oorspronkelijke bostype.

Niet overal zullen dergelijke gebeurtenissen leiden tot de vorming kapvlaktegemeenschappen; op plaatsen waar reeds een hoge voedselrijkdom aanwezig is, zullen eerder vegetaties van de klasse van de nitrofiele zomen ontstaan, terwijl op zeer natte standplaatsen waarschijnlijk gemeenschappen uit de klasse van de natte strooiselruigten gaan optreden.

Deze klasse wordt gekenmerkt door de afwezigheid van een boomlaag, met uitzondering van een enkele overblijver. Ook een struiklaag is meestal afwezig, tenzij in de vorm van braamstruiken en jonge loof- of naaldbomen.

De kruidlaag is dominant en bepaalt het beeld. Ze bestaat dikwijls uit hoog opschietende, licht- en warmteminnende pioniersoorten, meestal met opvallende roze of gele bloemen; wilgenroosje, boskruiskruid en vingerhoedskruid zijn karakteristieke soorten. Het zijn meestal planten die zich door lichte, pluizige zaden zeer ver kunnen verspreiden, of die reeds voordien in bermen en bosranden aanwezig waren.