Klasse van de kalkgraslanden
De klasse van de kalkgraslanden (Festuco-Brometea), ook wel kortweg kalkgraslanden, is een klasse van plantengemeenschappen die typisch is voor kalkrijke, droge gronden.
| Klasse van de kalkgraslanden |
|---|
 |
| Kalkgrasland met Anemone sylvestris |
| Syntaxonomische indeling |
|
|
| Klasse |
| Festuco-Brometea Braun-Blanq. & Tüxen, 1943 |
Kalkgraslanden zijn de meest soortenrijke plantengemeenschappen in Europa.
Naamgeving en etymologie
- Synoniemen: Brometea
- Nederlands: Klasse der kalkgraslanden
- Frans: Pelouses calcicoles
- Duits: Kalk-Magerrasen
- Engels: Calcareous grasslands
- Syntaxoncode (Nederland): 15
De naam Festuco-Brometea is afkomstig van twee kenmerkende grassengeslachten: Festuca of zwenkgras en Bromus of dravik.
Kenmerken
Algemeen
Kalkgraslanden zijn plantengemeenschappen van droge, relatief voedselarme en kalkrijke gronden, op zonnige standplaatsen en met weinig invloed van het grondwater. Ondanks de soms schrale aanblik zijn het zeer soortenrijke gemeenschappen, waar heel wat zeldzaamheden kunnen gevonden worden. Het zijn de gemeenschappen bij uitstek waar orchideeën, gentianen en zeldzame gespecialiseerde mossen in voorkomen.
Voor een verder beschrijving van dit landschapstype, zie kalkgrasland (biotoop).
Structuur
In de vegetatie van een kalkgrasland zijn meestal twee lagen te vinden, een kruidlaag en een moslaag. De moslaag is duidelijk aanwezig, maar verschilt in samenstelling naargelang van de vochtigheidsgraad en de lichtinval. De mossen zorgen ervoor dat jonge kiemplantjes van hogere planten voldoende vocht vinden om te ontkiemen.
De kruidlaag is meestal slechts enkele decimeters hoog, zeer gesloten, en bestaat overwegend uit twee-of meerjarige overblijvende, niet-verhoute planten (hemikryptofyten). Soms zijn ook dwergstruiken aanwezig.
De jaarlijkse biomassaproductie is steeds zeer beperkt.
Kensoorten
Kalkgraslanden worden over heel de wereld gekenmerkt door het voorkomen van een aantal kensoorten, soorten die kenmerkend zijn voor de plantengemeenschap.
Onderverdeling
De klasse van de kalkgraslanden of Festuco Brometea kunnen volgens hun soortensamenstelling nog verder worden onderverdeeld in twee Ordes, de Festucetalia valesiacae en de Brometalia.
Deze laatste worden op basis van de vochtophoudende capaciteit van de bodem nog eens onderverdeeld in twee types of verbonden, een Mesobromion-verbond, dat op een wat voedselrijkere, vochtige bodem voorkomt, en een Xerobromion-verbond, op een zeer droge en schrale bodem. Deze laatste zijn enkel te vinden in Zuid-Europa waar ze het meest algemene type zijn. Het zijn de typische warme rotsige graslanden die op het eerste gezicht een dorre indruk geven, maar waar heel wat kleine juweeltjes te vinden zijn. Het zijn ook vrijwel natuurlijke graslanden, waar de mens nauwelijks invloed op heeft gehad.
De Mesobromion-gemeenschappen zijn ook in Vlaanderen en Nederland te vinden, zoals op de Sint-Pietersberg en in de Voerstreek. In Wallonië zijn vooral de Maasstreek en de Viroin bekende vindplaatsen. Het zijn halfnatuurlijke landschappen, die ooit door de mens zijn omgevormd van bos. Ze zijn zeer soorten- en bloemenrijk, en zeer belangrijk voor orchideeën.
- Orde: Brometalia erecti
- Verbond: Verbond van de matig droge kalkgraslanden (Mesobromion erecti)
- Associatie: Kalkgrasland (Gentiano-Koelerietum)
- Verbond: Verbond van de matig droge kalkgraslanden (Mesobromion erecti)
Kensoorten voor België en Nederland
Specifiek voor de Belgische en Nederlandse kalkgraslanden vinden we de volgende kensoorten:
- Boomlaag
- Geen kensoorten
- Struiklaag
- Geen kensoorten.
- Kruidlaag
| Kensoort | Diff.soort | Abundantie | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam | Opmerking |
|---|---|---|---|---|---|
| kK | D | Grote centaurie | Centaurea scabiosa | ||
| kK | A | Duifkruid | Scabiosa columbaria | ||
| kK | A | Zachte haver | Helictotrichon pubescens | ||
| kK | O | Breed fakkelgras | Koeleria pyramidata | ||
| kK | Z | Geel zonneroosje | Helianthemum nummularium | ||
| kK | Z | Echte gamander | Teucrium chamaedrys |
- Moslaag
| Kensoort | Diff.soort | Abundantie | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam | Opmerking |
|---|---|---|---|---|---|
| kK | Z | Sparrenmos | Thuidium abietinum |
Bedreiging en bescherming
Zie ook
| Indeling van de vegetatieklasse Festuco-Brometea (klasse van de kalkgraslanden) |
|---|
|
Orde: Brometalia erecti |
| Overzicht van klassen van plantengemeenschappen of fytocoena | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|