Veldbies-beukenbos

• Synoniem: Luzulo-Fagetum, Luzulo luzuloides-Fagetum sylvaticae
• Frans: Hëtraie acidophile à luzule
• Duits: Hainsimsen-Rotbuchenwald
• Engels: Broad-buckler-fern-fir-beech forest
• Syntaxoncode (Nederland): 42Ab1
• Natura 2000-code: 9110 - Beukenbossen van het type Luzulo-Fagetum
• Corine-code: 41.11 - Medio-European acidophilous beech forests
• BWK-karteringseenheid: Eikenbos met witte veldbies (ql) en Beukenbos met witte veldbies (fl)

De naam Luzulo luzuloides-Fagetum is afgeleid van de wetenschappelijke namen van twee belangrijke soorten binnen deze klasse, de kensoort witte veldbies (Luzula luzuloides) en de beuk (Fagus sylvatica).

Het veldbies-beukenbos is een voor Nederland en Vlaanderen zeer zeldzaam bostype, kenmerkend voor zeer zure (pH 3,0 of lager), voedselarme, zandige, lemige of vaak stenige bodems. Het kan zich enkel ontwikkelen op plaatsen met een koel en vochtig subklimaat, wat meestal in de bergen is.

Deze vegetatie vormt in dergelijke omstandigheden de climaxvegetatie.

Soortensamenstelling

Ruwe berk

Wintereik

Mispel

Wilde lijsterbes

Witte veldbies

Kranssalomonszegel

Gewoon pluisjesmos

Het veldbies-beukenbos is een soortenarme associatie. Voor België en Nederland zijn enkel de witte veldbies, de mispel en de zeer zeldzame kranssalomonszegel als kensoorten aanwezig. De zomereik en de naamgevende beuk zijn de meest algemene boomsoorten; de beuk kan in deze bossen zelfs dominant optreden. De belangrijkste begeleidende soorten zijn de blauwe bosbes, bochtige smele en adelaarsvaren en in de moslaag het gewoon pluisjesmos en het gewoon sterrenmos.

De voor België en Nederland belangrijkste soorten zijn:

Boomlaag

Kensoort	Diff.soort	Presentie	Nederlandse naam	Wetenschappelijke naam	Opmerking
kK		>50%	Ruwe berk	Betula pendula
kK		>40%	Wintereik	Quercus petraea
		>70%	Zomereik	Quercus robur
		>60%	Beuk	Fagus sylvatica
		>40%	Haagbeuk	Carpinus betulus
		>30%	Zachte berk	Betula pubescens
		>30%	Gewone esdoorn	Acer pseudoplatanus
		>20%	Ratelpopulier	Populus tremula

Struiklaag

Kensoort	Diff.soort	Presentie	Nederlandse naam	Wetenschappelijke naam	Opmerking
kA		>30%	Mispel	Mespilus germanica
kK		>90%	Wilde lijsterbes	Sorbus aucuparia
		>50%	Hulst	Ilex aquifolium
		>40%	Sporkehout	Rhamnus frangula
		>30%	Hazelaar	Corylus avellana
		>20%	Trosvlier	Sambucus racemosa

Kruidlaag

Kensoort	Diff.soort	Presentie	Nederlandse naam	Wetenschappelijke naam	Opmerking
kA		>90%	Witte veldbies	Luzula luzuloides
kA		<10%	Kranssalomonszegel	Polygonatum verticillatum
		>90%	Wilde kamperfoelie	Lonicera periclymenum
		>80%	Blauwe bosbes	Vaccinium myrtillus
		>80%	Bochtige smele	Deschampsia flexuosa
		>80%	Adelaarsvaren	Pteridium aquilinum
		>60%	Gewone braam	Rubus fruticosus
		>40%	Valse salie	Teucrium scorodonia
		>40%	Bosgierstgras	Milium effusum
		>40%	Klimop	Hedera helix
		>40%	Gewone salomonzegel	Polygonatum multiflorum
		>30%	Ruige veldbies	Luzula pilosa
			Grote veldbies	Luzula sylvatica
			Dalkruid	Maianthemum bifolium
			Schaduwkruiskruid	Senecio ovatus

Moslaag

Kensoort	Diff.soort	Presentie	Nederlandse naam	Wetenschappelijke naam	Opmerking
kK		>50%	Gewoon pluisjesmos	Dicranella heteromalla
		>50%	Gewoon sterrenmos	Mnium hornum
		>30%	Fraai haarmos	Polytrichum formosum

In de Biologische Waarderingskaart (BWK) van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is deze associatie opgedeeld in twee karteringseenheden, het eikenbos met witte veldbies (ql) en het beukenbos met witte veldbies (fa).

Beide vegetatietypes staan gewaardeerd als 'Biologisch zeer waardevol'.

Het veldbies-beukenbos heeft een breed verspreidingsgebied over continentaal en subcontinentale delen van Midden-Europa, vooral in berggebieden.

In Nederland wordt ze enkel aangetroffen op vuursteeneluvium in het uiterste zuiden van Nederlands Limburg op meer dan 150 m hoogte, in Vlaanderen op de podzolbodems van de zandige plateaus in de Voerstreek zoals in het Veursbos en het Vrouwenbos. In Wallonië, Duitsland en Frankrijk is de associatie veel algemener.

Net als de meeste voedselarme bossen worden veldbies-beukenbos bedreigd door verruiging, en dat vooral door inspoeling van nutriënten uit hoger gelegen landbouwgebieden.

Andere bedreigingen zijn bodemerosie of -compactering door overmatige recreatie, en intensief of grootschalig kapbeheer, overexploitatie en aanplanting met naaldhout.