100 meter (atletiek)
De afstandloop van 100 meter is de kortste sprintwedstrijd die door senioren op een outdoor-baan gelopen wordt. Dit onderdeel wordt ook wel het koningsnummer van de atletiek genoemd.
In de 18e en 19e eeuw ontstonden op de Britse universiteiten wedstrijden die de voorlopers van de huidige atletiekwedstrijden waren. Springnummers en loopnummers waren toen al algemeen bekend onder de studenten. Aangezien men in Groot-Brittannië een ander meetsysteem hanteert, was de korte sprint daar geen 100 meter, maar 100 yard (91,4 meter). Toen ook de Fransen zich meer in atletiek gingen interesseren, wilde men een sprintafstand volgens het Europese meetsysteem. De 100 yard werd in 110 yard (100,54 meter) veranderd. Uiteindelijk werd besloten om er op de Olympische Spelen 100 meter van te maken. De Britten hielden nog een poos beide systemen aan, maar kozen uiteindelijk toch voor de 100 meter.
Indeling 100 m
De 100 meter is een zeer korte afstand, wat niet wegneemt dat dit onderdeel een ingewikkelde indeling kent. De wijze waarop een bepaalde fase wordt ingezet, kan bepalend zijn voor winst of verlies.
- Fase 1 'De start'
De start is van essentieel belang bij een korte sprintafstand. De gemiddelde reactietijden zijn hier beduidend korter dan bij een 200 of 400 m en dat is ook psychologisch verklaarbaar. Hoe korter de sprintafstand, des te sneller moet de atleet reageren om goed te lopen. Sommige sprinters reageren sneller dan de vastgestelde 0,100 seconde-grens van een valse start. Mannen reageren in het algemeen sneller dan vrouwen, hoewel onder anderen Florence Griffith-Joyner hierop een uitzondering vormde.
- Fase 2 'De versnelling'
In deze fase wint de sprinter snel aan snelheid, van 0 m/s naar 10 m/s. Hij doet dat door middel van kleine snelle passen. Naarmate de versnelling minder hard toeneemt, zal de atleet zijn pas vergroten. Deze fase eindigt afhankelijk van de sprinter tussen de 40 en 70 meter.
- Fase 3 'De topsnelheid'
In deze fase is de sprinter op zijn topsnelheid. Meestal wordt deze na zo'n 40 à 70 meter bereikt. Mannen halen tot 12 m/s (43,2 km/u), vrouwen halen tot 10,5 m/s (37,8 km/u).
- Fase 4 'De negatieve versnelling of vertraging'
Na enkele seconden topsnelheid houdt de atleet de snelheid niet meer vast en zal na 70-90 meter onvermijdelijk vertragen. Sommige atleten vertragen langzamer dan anderen, waardoor het lijkt of ze een eindsprint maken, maar dat is puur gezichtsbedrog. Om toch snelheid proberen te behouden, vergroot de atleet zijn pas.
- Fase 5 'De finish'
Eén pas voor de finish brengt de sprinter de borst naar voren. De tijd wordt immers gemeten wanneer de torso (dus niet een arm of het hoofd) over de finish komt.
Top tien aller tijden
Snelste mannelijke atleten
Rang | Tijd | Atleet | Land | Datum | Plaats |
---|---|---|---|---|---|
1. | 9,58 | Usain Bolt | 16 augustus 2009 | Berlijn | |
2. | 9,69 | Tyson Gay | 20 september 2009 | Shanghai | |
Yohan Blake | 23 augustus 2012 | Lausanne | |||
4. | 9,72 | Asafa Powell | 2 september 2008 | Lausanne | |
5. | 9,74 | Justin Gatlin | 15 mei 2015 | Doha | |
6. | 9,76 | Christian Coleman | 28 september 2019 | Doha | |
7. | 9,78 | Nesta Carter | 29 augustus 2010 | Rieti | |
8. | 9,79 | Maurice Greene | 16 juni 1999 | Athene | |
9. | 9,80 | Steve Mullings | 4 juni 2011 | Eugene | |
10. | 9,82 | Richard Thompson | 21 juni 2014 | Port of Spain |
Bijgewerkt: 15 oktober 2019
Snelste vrouwelijke atleten
Rang | Tijd | Atleet | Land | Datum | Plaats |
---|---|---|---|---|---|
1. | 10,49 | Florence Griffith-Joyner | 16 juli 1988 | Indianapolis | |
2. | 10,64 | Carmelita Jeter | 20 september 2009 | Shanghai | |
3. | 10,65 | Marion Jones | 12 september 1998 | Johannesburg | |
4. | 10,70 | Shelly-Ann Fraser-Pryce | 29 juni 2012 | Kingston | |
Elaine Thompson | 1 juli 2016 | Kingston | |||
6. | 10,73 | Christine Arron | 19 augustus 1998 | Boedapest | |
7. | 10,74 | Merlene Ottey | 7 september 1996 | Milaan | |
English Gardner | 3 juli 2016 | Eugene | |||
9. | 10,75 | Kerron Stewart | 10 juli 2009 | Rome | |
Sha'Carri Richardson | 8 juni 2019 | Austin |
Bijgewerkt: 5 september 2019
Continentale records
Continent | Geslacht | Prestatie | Atleet | Land | Datum | Plaats |
---|---|---|---|---|---|---|
Afrika | M | 9,85 | Olusoji Fasuba | 12 mei 2006 | Doha | |
V | 10,78 | Murielle Ahouré | 11 juni 2016 | Montverde | ||
Noord- en Midden-Amerika |
M | 9,58 (WR) | Usain Bolt | 16 augustus 2009 | Berlijn | |
V | 10,49 (WR) | Florence Griffith-Joyner | 16 juli 1988 | Indianapolis | ||
Zuid-Amerika | M | 10,00 | Robson da Silva | 22 juli 1988 | Mexico-Stad | |
V | 10,91 | Rosangela Santos | 6 augustus 2017 | Londen | ||
Azië | M | 9,91 | Femi Ogunode | 4 juni 2015 | Wuhan | |
V | 10,79 | Li Xuemei | 18 oktober 1997 | Shanghai | ||
Europa | M | 9,86 | Francis Obikwelu Jimmy Vicaut |
22 augustus 2004 4 juli 2015 |
Athene Parijs | |
V | 10,73 | Christine Arron | 19 augustus 1998 | Boedapest | ||
Oceanië | M | 9,93 | Patrick Johnson | 5 mei 2003 | Mito | |
V | 11,11 | Melissa Breen | 9 februari 2014 | Canberra |
Bijgewerkt tot 29 juli 2018
Ontwikkeling 100 m-wereldrecord
Mannen
Tijd | Atleet | Land | Datum | Plaats |
---|---|---|---|---|
10,6 | Don Lippincott | 6 juli 1912 | Stockholm | |
10,4 | Charles Paddock | 23 april 1921 | Redlands | |
10,31 | Percy Williams | 9 augustus 1930 | Toronto | |
10,2 | Jesse Owens | 20 juni 1936 | Chicago | |
10,1 | Willie Williams | 3 augustus 1956 | Berlijn | |
10,0 | Armin Hary | 21 juni 1960 | Zürich | |
9,952 | Jim Hines | 14 oktober 1968 | Mexico-Stad | |
9,93 | Calvin Smith | 3 juli 1983 | Colorado Springs | |
9,923 | Carl Lewis | 24 september 1988 | Seoel | |
9,90 | Leroy Burrell | 14 juni 1991 | New York | |
9,86 | Carl Lewis | 25 augustus 1991 | Tokio | |
9,85 | Leroy Burrell | 6 juli 1994 | Lausanne | |
9,84 | Donovan Bailey | 27 juli 1996 | Atlanta | |
9,79 | Maurice Greene | 16 juni 1999 | Athene | |
9,774 | Asafa Powell | 14 juni 2005 | Athene | |
9,74 | Asafa Powell | 9 september 2007 | Rieti | |
9,72 | Usain Bolt | 31 mei 2008 | New York | |
9,69 | Usain Bolt | 16 augustus 2008 | Peking | |
9,58 | Usain Bolt | 16 augustus 2009 | Berlijn |
1 Deze tijd werd door een aantal lopers geëvenaard, onder meer door de Nederlander Chris Berger.
2 Sinds 16 oktober 1968 was de gemiddelde snelheid van de wereldrecordhouders op de 100 m (uitgezonderd die van Leroy Burrell in de periode van 6 juli 1994 tot 23 juni 1996) lager geweest dan die van de wereldrecordhouders op de 200 m (Tommie Smith, Pietro Mennea en Michael Johnson). Totdat Usain Bolt er op de WK van 2009 in Berlijn op de 100 m 9,58 s en op de 200 m 19,19 s van maakte.
3 Ben Johnson finishte hier als eerste in 9,79, maar werd positief bevonden in de dopingcontrole.
4 Powell liep deze tijd op 11 juni 2006 in Gateshead (GB) en in augustus 2006 tijdens de Golden League wedstrijd in Zürich (CH) opnieuw. Justin Gatlin evenaarde dit record op 12 mei 2006 in Doha, Qatar. Nadien werd zijn tijd van de tabellen gehaald wegens dopinggebruik.
Vrouwen
Tijd | Atleet | Land | Datum | plaats |
---|---|---|---|---|
Handgeklokte tijden | ||||
12,8 | Mary Lines | 20 augustus 1922 | Parijs | |
12,7 | Emmy Haux | 21 mei 1923 | ||
12,4 | Leni Schmidt | 30 augustus 1925 | ||
12,2 | Leni Junker | 13 september 1925 | ||
12,1 | Gertrud Gladitsch | 3 juli 1927 | Stuttgart | |
12,0 | Betty Robinson | 2 juni 1928 | Chicago | |
12,0 | Myrtle Cook | 2 juli 1928 | Halifax | |
12,0 | Tollien Schuurman | 31 augustus 1930 | Amsterdam | |
12,0 | Leni Junker | 1 augustus 1931 | Maagdenburg | |
11,9 | Tollien Schuurman | 5 juni 1932 | Haarlem | |
11,9 | Stanisława Walasiewicz | 1 augustus 1932 | Los Angeles | |
11,8 | Stanisława Walasiewicz | 17 september 1933 | Poznań | |
11,7 | Stanisława Walasiewicz | 26 augustus 1934 | Warschau | |
11,6 | Helen Stephens | 8 juni 1935 | Kansas City | |
11,6 | Stanisława Walasiewicz | 1 augustus 1937 | Berlijn | |
11,5 | Helen Stephens | 10 augustus 1936 | Dresden | |
11,5 | Fanny Blankers-Koen | 13 juni 1948 | Amsterdam | |
11,4 | Marjorie Jackson | 4 oktober 1952 | Gifu | |
11,3 | Shirley Strickland | 4 augustus 1955 | Warschau | |
11,2 | Wilma Rudolph | 19 juli 1961 | Stuttgart | |
11,1 | Irena Kirszenstein | 9 juli 1965 | Praag | |
11,0 | Wyomia Tyus | 15 oktober 1968 | Mexico-Stad | |
Elektronisch geklokte tijden | ||||
11,08 | Wyomia Tyus | 15 oktober 1968 | Mexico-Stad | |
11,071 | Renate Stecher | 2 september 1972 | München | |
11,04 | Inge Helten | 13 juni 1976 | Fürth | |
11,01 | Annegret Richter | 25 juli 1976 | Montreal | |
10,881 | Marlies Oelsner | 1 juli 1977 | Dresden | |
10,871 | Ljoedmila Kondratjeva | 3 juni 1980 | Leningrad | |
10,811 | Marlies Göhr | 8 juni 1983 | Oost-Berlijn | |
10,79 | Evelyn Ashford | 3 juli 1983 | Colorado Springs | |
10,76 | Evelyn Ashford | 22 augustus 1984 | Zürich | |
10,491 | Florence Griffith-Joyner | 16 juli 1988 | Indianapolis |
1 Over dopinggebruik werd alom gespeculeerd, maar dit is nooit aangetoond.
Ontwikkeling 100 m-Europees Record
Mannen
Tijd | Atleet | Land | Datum | Plaats |
---|---|---|---|---|
10,07 | Valeri Borzov | 31 augustus 1972 | München | |
10,01 | Pietro Mennea | 4 september 1979 | Mexico-Stad | |
10,00 | Marian Woronin | 9 juni 1984 | Warschau | |
9,871 | Linford Christie | 15 augustus 1993 | Stuttgart | |
9,86 | Francis Obikwelu | 22 augustus 2004 | Athene |
1 Dwain Chambers evenaarde het record, maar die tijd werd geschrapt wegens dopinggebruik.
Nederland
Nederlandse 100 m-lopers:
- Patrick van Balkom
- Timothy Beck
- Solomon Bockarie
- Caimin Douglas
- Troy Douglas
- Guus Hoogmoed
- Daniel van Leeuwen
- Patrick van Luijk
- Churandy Martina
- Patrick Snoek
- Virgil Spier
- Dennis Tilburg
- Martijn Ungerer
- Daniel Ward
Nederlandse 100 m-loopsters
België
Belgische 100 m-lopers:
Belgische 100 m-loopsters:
Nederlandse Antillen
Antilliaanse 100 m-lopers
- Jairo Duzant
- Miguel Janssen
- Churandy Martina
Bronnen, noten en/of referenties
Externe link |
Olympisch kampioen | ||
---|---|---|
1928: Betty Robinson · 1932: Stanisława Walasiewicz · 1936: Helen Stephens · 1948: Fanny Blankers-Koen · 1952: Marjorie Jackson · 1956: Betty Cuthbert · 1960: Wilma Rudolph · 1964: Wyomia Tyus · 1968: Wyomia Tyus · 1972: Renate Stecher · 1976: Annegret Richter · 1980: Ljoedmila Kondratjeva · 1984: Evelyn Ashford · 1988: Florence Griffith-Joyner · 1992: Gail Devers · 1996: Gail Devers · 2000: onbepaald · 2004: Joelija Nestsjarenka · 2008: Shelly-Ann Fraser-Pryce · 2012: Shelly-Ann Fraser-Pryce · 2016: Elaine Thompson 1896: Thomas Burke · 1900: Francis Jarvis · 1904: Archie Hahn · 1908: Reggie Walker · 1912: Ralph Craig · 1920: Charley Paddock · 1924: Harold Abrahams · 1928: Percy Williams · 1932: Eddie Tolan · 1936: Jesse Owens · 1948: Harrison Dillard · 1952: Lindy Remigino · 1956: Bobby Morrow · 1960: Armin Hary · 1964: Bob Hayes · 1968: Jim Hines · 1972: Valeri Borzov · 1976: Hasely Crawford · 1980: Allan Wells · 1984: Carl Lewis · 1988: Carl Lewis · 1992: Linford Christie · 1996: Donovan Bailey · 2000: Maurice Green · 2004: Justin Gatlin · 2008: Usain Bolt · 2012: Usain Bolt · 2016: Usain Bolt |
Wereldkampioen |
---|
1983 Marlies Göhr · 1987 Silke Gladisch · 1991 Katrin Krabbe · 1993 Gail Devers · 1995 Gwen Torrence · 1997 Marion Jones · 1999 Marion Jones · 2001 Zjanna Block · 2003 Torri Edwards · 2005 Lauryn Williams · 2007 Veronica Campbell-Brown · 2009 Shelly-Ann Fraser-Pryce · 2011 Carmelita Jeter · 2013 Shelly-Ann Fraser-Pryce · 2015 Shelly-Ann Fraser-Pryce · 2017 Tori Bowie · 2019 Shelly-Ann Fraser-Pryce 1983 Carl Lewis · 1987 Carl Lewis · 1991 Carl Lewis · 1993 Linford Christie · 1995 Donovan Bailey · 1997 Maurice Greene · 1999 Maurice Greene · 2001 Maurice Greene · 2003 Kim Collins · 2005 Justin Gatlin · 2007 Tyson Gay · 2009 Usain Bolt · 2011 Yohan Blake · 2013 Usain Bolt · 2015 Usain Bolt · 2017 Justin Gatlin · 2019 Christian Coleman |
Atletiek | |||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|