Onderwijs in Utrecht (stad)
De Nederlandse stad Utrecht neemt binnen de gelijknamige provincie een belangrijke plaats in op het gebied van onderwijs. De Universiteit Utrecht (opgericht in 1636) is de grootste van Nederland, en wordt nationaal en internationaal beschouwd als een van de betere universiteiten.[1][2][3] Daarnaast telt de Domstad drie hogescholen; alle hogeronderwijsinstellingen tezamen bieden plaats aan ongeveer 65.000 studenten.[4] Verder zijn er in Utrecht een twintigtal middelbare scholen gevestigd[5] (afhankelijk van de definitie) en meer dan 80 basisscholen.
Geschiedenis
De eerste school in Utrecht was verbonden aan het door bisschop Willibrord aan het begin van de 8e eeuw opgerichte Sint-Martinusklooster, en was bedoeld ter ondersteuning van het bekeringswerk. Deze Domschool kwam tot bloei onder leiding van abt Gregorius (707-776), zelf een leerling van Bonifatius. De instelling werd volgens Liudger van Utrecht, bisschop van Münster en oud-leraar aan de school, bezocht door onder meer Franken, Friezen, Saksen en Angelen die er werden onderwezen in Bijbelstudie, canoniek recht en het lezen en schrijven van Latijn.[6]
Tijdens de plunderingen door de Noormannen in het gebied rond Utrecht ontvluchtten de bisschoppen rond 860 deze plaats en werd de school opgeheven. Omstreeks 918 werd hij echter heropgericht als kathedraalschool, waarna de instelling uitgroeide tot een belangrijk intellectueel centrum van het Duitse Rijk; in de 10e en 11e eeuw werd het beschouwd als de belangrijkste wetenschappelijke en onderwijskundige gemeenschap, waar alle zeven vrije kunsten werden onderwezen (te weten grammatica, logica, dialectica, rekenkunde, meetkunde, sterrenkunde en muziek). In het begin van de 12e eeuw zette het verval in, toen de functie van hogeronderwijsinstelling werd overgenomen door buitenlandse universiteiten zoals die van Parijs.[6] Vanaf de 13e eeuw fungeerde de school enkel als lagere en middelbare school voor de burgerij en kanunniken van de Domkerk.
Het onderwijsaanbod groeide in die periode exponentieel. Veel parochies kozen ervoor een school op te richten die aan de parochiekerk was verbonden en ook veelal opleidden tot een functie binnen de kerkelijke gemeenschap. Zo kreeg de Domstad er binnen korte tijd acht nieuwe scholen bij; vier parochiescholen bij de Buurkerk, Geertekerk, Sint-Jacobskerk en Nicolaïkerk en vier kapittelscholen bij de Sint-Salvatorkerk, Janskerk, Pieterskerk en Mariakerk.[6] Daarnaast werd aan het eind van de 15e eeuw door de Broeders des Gemenen Levens een eigen instelling opgericht aan de Kromme Nieuwegracht, de Hiëronymusschool genaamd. Deze Latijnse school groeide hard, werd door het stadsbestuur gesubsidieerd. Omstreeks 1634 werd er een illustere school aan verbonden die in 1636 tot universiteit werd verheven. De Hiëronymusschool werd uiteindelijk rond 1870 het eerste gymnasium in Utrecht in de vorm van het Utrechts Stedelijk Gymnasium, tot op heden een van de twee categorale gymnasia in Utrecht; de andere is het in 1897 opgerichte Christelijk Gymnasium Utrecht.
Vanaf het eind van de negentiende eeuw nam met de welvaart in West-Europa ook het aantal onderwijsinstellingen sterk toe, en Utrecht was daarop geen uitzondering. Vooral basisscholen maakten een sterke groei door, omdat families steeds vaker de financiële middelen en de tijd hadden om hun kroost al op jonge leeftijd naar school te sturen. De oudste nog steeds bestaande basisschool is OBS Pieterskerkhof aan het Pieterskerkhof, in 1824 opgericht als de eerste openbare school.[7] De twee grootste groeiperiodes waren de jaren 20 - vanwege de bouw van nieuwe arbeiderswijken - en de jaren 70 - naar aanleiding van de bouw van buitenwijken als Lunetten en Rijnsweerd. Vandaag de dag komt de grootste vraag naar (basis)onderwijs uit de Vinex-wijk Leidsche Rijn.
Overzicht
Hoger onderwijs
Voortgezet onderwijs
Naam | Onderwijsvorm | Denominatie | Opgericht | Locatie | Opmerkingen | Afbeelding |
---|---|---|---|---|---|---|
Amadeus Lyceum | Vmbo-tl Havo Atheneum Gymnasium |
Protestants-christelijk | 2004 | Vleuterweide |
|
|
Mytylschool Ariane de Ranitz | Vmbo | Openbaar | 1956 | Rhijnauwen | ||
Auris College | Vmbo | Openbaar | Overvecht |
|
||
St. Bonifatiuscollege | Havo Atheneum Gymnasium |
Rooms-katholiek | 1922 | Abstede |
|
|
Centraal College | Vmbo | Openbaar | 1877 | Rubenslaan en omgeving |
|
|
Christelijk Gymnasium Utrecht | Gymnasium | Protestants-christelijk | 1897 | Lombok/Leidseweg |
|
|
Gerrit Rietveld College | Vmbo-tl Havo Atheneum Gymnasium |
Protestants-christelijk | 2005 (fusie) | Tuindorp |
|
|
Globe College | Vmbo | Protestants-christelijk | Transwijk |
|
||
St. Gregorius College | Vmbo Havo VWO |
Rooms-katholiek | 1873 | Museumkwartier |
|
|
Herderschêeschool | Vmbo | Openbaar | Pijlsweerd |
|
||
Instituut Blankestijn | Vmbo (mavo) Havo Vwo |
Neutraal | 1965 | Museumkwartier |
|
|
Kranenburgschool | Praktijkonderwijs | Protestants-christelijk | Lod. Napoleonplantsoen e.o. |
|
||
Leidsche Rijn College | Havo Atheneum Gymnasium |
Openbaar | 1999 | Leidsche Rijn |
|
|
Liefland College | Vmbo-tl | Rooms-katholiek | Tuindorp |
|
||
Luzac College | Vmbo-tl Havo VWO |
Openbaar | Museumkwartier |
|
||
De Passie | Vmbo-tl Havo VWO |
Evangelisch-christelijk | 1999 | Lunetten | ||
VSO de Pelsschool | Vmbo | Openbaar | Abstede |
|
||
POUWER | Praktijkonderwijs | Openbaar | Overvecht |
|
||
Prinses Wilhelminaschool | Vmbo | Protestants-christelijk | 1950 | Kanaleneiland |
|
|
Rafaëlschool | Vmbo | Protestants-christelijk | Kanaleneiland |
|
||
Het Rotsoord | Vmbo | Protestants-christelijk | Tolsteeg |
|
||
Winford College | Vmbo Havo VWO |
Openbaar | 1973 | Museumkwartier |
|
|
UniC | Havo VWO |
Openbaar | 2004 | Kanaleneiland |
|
|
Utrechts Stedelijk Gymnasium | Gymnasium | Openbaar | 1474 | Oudwijk |
|
|
Utrecht-Zuid College | Vmbo-tl | Protestants-christelijk | Kanaleneiland |
|
||
Trajectum College | Vmbo | Openbaar | Overvecht |
|
||
Via Nova College | Vmbo | Openbaar | 2005 | Leidsche Rijn |
|
|
Wellantcollege Utrecht | Vmbo | Openbaar | 2001 | Overvecht |
|
|
X11 | Vmbo | Openbaar | 2005 | Dichterswijk |
|
Basisonderwijs
Naam | Denominatie | Opgericht | Locatie | Opmerkingen | Afbeelding |
---|---|---|---|---|---|
2e Marnixschool | Protestants-christelijk | 1951 | Oog in Al |
|
|
Aboe Da'oedschool | Islamitisch | 1993 | Zuilen | ||
De Achtbaan | Rooms-katholiek | 1999 | Leidsche Rijn |
|
|
Agatha Snellenschool | Algemeen bijzonder | 1898 | Museumkwartier |
|
|
Anne Frankschool | Openbaar | Transwijk |
|
||
Apollo 11 | Openbaar | 1969 | De Meern |
|
|
Montessorischool Arcade | Openbaar | 2002 | Het Zand |
|
|
Mytylschool Ariane de Ranitz | Openbaar | 1956 | Rhijnauwen | ||
Ariënsschool | Rooms-katholiek | 1956 | Hoograven |
|
|
De Baanbreker | Protestants-christelijk | 1979 | Lunetten |
|
|
De Beiaard | Rooms-katholiek | 1970 | Tuindorp Oost | ||
Instituut Blankestijn | Neutraal | 2002 | Museumkwartier |
|
|
De Blauwe Aventurijn | Protestants-christelijk | 2011 | Hoograven |
|
|
De Boemerang | Protestants-christelijk | Ondiep |
|
||
De Boomgaard | Protestants-christelijk | 2001 | Leidsche Rijn |
|
|
Jenaplanschool De Brug | Protestants-christelijk | 1923 | Lombok |
|
|
Wijzer aan de Vecht | Rooms-katholiek | 1938 | Schaakbuurt |
|
|
OBS de Cirkel | Openbaar | Zuilen |
|
||
Jenaplanschool Cleophas | Rooms-katholiek | 1965 | Overvecht |
|
|
Da Costaschool (Hoograven) | Protestants-christelijk | 1959 | Hoograven |
|
|
Da Costaschool (Kanaleneiland) | Protestants-christelijk | 1962 | Kanaleneiland |
|
|
Sint Dominicusschool | Rooms-katholiek | 1956 | Oog in Al |
|
|
Dr. Bosschool | Openbaar | 1884 | Tuinwijk Staatsliedenbuurt |
|
|
Montessorischool Buiten Wittevrouwen | Rooms-katholiek | 1993 | Buiten Wittevrouwen |
|
|
RKBS Drie Koningen | Rooms-katholiek | De Meern | |||
Eben Haëzerschool | Protestants-christelijk | 1969 | Oog in Al |
|
|
De Fakkel | Protestants-christelijk | Tuinwijk |
|
||
Gertrudisschool | Rooms-katholiek | 1923 | Rivierenwijk |
|
|
Herderschêeschool | Openbaar | Zuilen |
|
||
Hof ter Weide | Rooms-katholiek | 2003 | Terwijde |
|
|
OBS de Hoge Raven | Openbaar | Hoograven |
|
||
Sint Jan de Doperschool | Rooms-katholiek | 1923 | Hoograven |
|
|
Jan Nieuwenhuyzenschool | Openbaar | Lombok |
|
||
Joannes XXIII-school | Rooms-katholiek | Kanaleneiland |
|
||
Johannesschool | Rooms-katholiek | 1968 | Overvecht |
|
|
OBS Jules Verne | Openbaar | Ondiep |
|
||
OBS de Kaleidoscoop | Openbaar | Kanaleneiland |
|
||
De Kameleon | Rooms-katholiek | 1995 | Nieuw Engeland |
|
|
Kathedrale Koorschool | Rooms-katholiek | 1960 | Binnenstad |
|
|
SBO Het Keerpunt | Protestants-christelijk | Zuilen |
|
||
OBS Kees Valkenstein | Openbaar | 1968 | Vleuten |
|
|
OBS de Kleine Dichter | Openbaar | 2007 | Dichterswijk |
|
|
OBS de Klim | Openbaar | 1978 | Lunetten |
|
|
OBS de Koekoek | Openbaar | 1903 | Vogelenbuurt |
|
|
Koningin Beatrixschool | Protestants-christelijk | Leidsche Rijn |
|
||
De Krullevaar | Protestants-christelijk | Leidsche Rijn |
|
||
SBO Luc Stevensschool | Openbaar | 2002 | Kanaleneiland |
|
|
Ludgerschool | Rooms-katholiek | Elinkwijk/De Driehoek |
|
||
Lukasschool | Protestants-christelijk | Kanaleneiland |
|
||
Sint Maartenschool | Rooms-katholiek | Overvecht |
|
||
Sint Maartenschool (Leidsche Rijn) | Rooms-katholiek | 2003 | Leidsche Rijn |
|
|
Maaspleinschool | Openbaar | Rivierenwijk |
|
||
Maliebaanschool | Protestants-christelijk | 1921 | Buiten Wittevrouwen |
|
|
Marcusschool | Rooms-katholiek | 1996 | Schaakbuurt |
|
|
Mattheusschool | Rooms-katholiek | 1996 | Overvecht |
|
|
De Meander | Openbaar | 1965 | De Meern |
|
|
Taalschool het Mozaïek | Protestants-christelijk | Ondiep |
|
||
De Nieuwe Regentesseschool | Openbaar | 1983 | Buiten Wittevrouwen |
|
|
De Notenboom | Rooms-katholiek | 2005 | Sterrenwijk |
|
|
OBS Oog in Al | Openbaar | Oog in Al |
|
||
Op Dreef | Protestants-christelijk | Overvecht |
|
||
De Optimist | Openbaar | 2e Daalsebuurt |
|
||
OBS Overvecht | Openbaar | Overvecht |
|
||
OBS de Panda | Openbaar | Kanaleneiland |
|
||
OBS Pantarijn | Openbaar | 1998 | De Meern |
|
|
OBS Parckwijk | Openbaar | 1999 | Oudenrijn |
|
|
Parkschool | Protestants-christelijk | Lombok |
|
||
Paulusschool | Rooms-katholiek | Tuindorp |
|
||
De Pelsschool | Openbaar | Voordorp |
|
||
De Pijlstaart | Rooms-katholiek | Pijlsweerd |
|
||
De Piramide | Protestants-christelijk | Zuilen |
|
||
Prinses Margrietschool | Openbaar | Zuilen |
|
||
Prinses Wilhelminaschool | Protestants-christelijk | 1950 | Kanaleneiland |
|
|
Prof. Dr. Ph. A. Kohnstammschool | Openbaar | 1950 | Rubenslaan |
|
|
Rafaëlschool | Protestants-christelijk | Kanaleneiland |
|
||
De Regenboog | Protestants-christelijk | Tuindorp |
|
||
De Ridderhof | Protestants-christelijk | 2003 | Terwijde |
|
|
Rietendakschool | Openbaar | Zuilen |
|
||
Daltonschool Rijnsweerd | Openbaar | 1978 | Rijnsweerd |
|
|
Het Rotsoord | Protestants-christelijk | Tolsteeg |
|
||
CBS de Schakel | Protestants-christelijk | 1970 | Overvecht |
|
|
Shri Krishnaschool | Hindoeïstisch | 2005 | De Meern |
|
|
De Spits | Rooms-katholiek | 1979 | Lunetten |
|
|
EBS Talitha | Evangelisch | 2007 | Transwijk | ||
Torenpleinschool | Protestants-christelijk | 1907 | Vleuten |
|
|
OBS Tuindorp | Openbaar | 1993 | Tuindorp |
|
|
De Twaalfruiter | Rooms-katholiek | 2004 | Vleuten | ||
OBS Pieterskerkhof | Openbaar | 1824 | Museumkwartier |
|
|
Utrechtse Schoolvereniging | Openbaar | 1919 | Schildersbuurt | ||
Van Asch van Wijckschool | Protestants-christelijk | 1932 | Lombok |
|
|
Villa Nova | Rooms-katholiek | 1996 | Nieuw Engeland |
|
|
OBS Vleuterweide | Openbaar | 2004 | Vleuterweide |
|
|
OBS Voordorp | Openbaar | 1992 | Voordorp |
|
|
Vrije School Utrecht | Openbaar | 1983 | Museumkwartier |
|
|
OBS Waterrijk | Openbaar | 2004 | Terwijde |
|
|
W.G. van de Hulstschool | Protestants-christelijk | 1858 | Rivierenwijk |
|
|
GBS de Wissel | Protestants-christelijk | Wittevrouwen |
|
||
Winford College | Particulier onderwijs | Binnenstad (Utrecht) |
| ||
Jenaplanschool Wittevrouwen | Openbaar | 1985 | Wittevrouwen |
|
|
De Zeven Gaven | Rooms-katholiek | Kanaleneiland |
|
||
OBS Het Zand | Openbaar | Het Zand |
|
||
Jenaplanschool Zonnewereld | Protestants-christelijk | 2004 | Vleuterweide |
|
Overig
Naam | Soort | Opgericht | Locatie | Opmerkingen | Afbeelding |
---|---|---|---|---|---|
Utrechts Conservatorium | Conservatorium | 1875 | Mariaplaats |
|
|
Internationale Schakelklassen Utrecht | Internationale schakelklas | Overvecht |
|
||
James Boswell Instituut | Opleidings- en trainingsinstituut | Rijnsweerd |
|
||
Volksuniversiteit Utrecht | Volksuniversiteit | 1918 | Museumkwartier |
|
Voormalige onderwijsinstellingen
Naam | Soort | Opgericht | Locatie | Opmerkingen | Afbeelding |
---|---|---|---|---|---|
Atheneum F. De Munnik | Middelbare school | 1968-1991 | Tuindorp |
|
|
College Blaucapel | Middelbare school | 1917-2005 | Tuindorp |
|
|
1e Christelijke LTS Hengevelstraat 30 | Ambachtsschool | 19??-19?? | Wittevrouwen | ||
Utrechtsch Museum van Kunstnijverheid | Kunstnijverheid | 1886-1924 | Wittevrouwenkade | ||
OSG Hendrik van der Vlist | Middelbare school | 1961-1990 | Kanaleneiland Lunetten |
|
|
Hiëronymusschool | Middelbare school | 1474-1877 | Binnenstad |
|
|
Katholieke LTS St. Maarten | Ambachtsschool | 19??-19?? | Nieuw Engeland | ||
LTS Schoolplein 9 | Ambachtsschool | 1877-1977 | Buiten Wittevrouwen | ||
Mecklenburgschool | Basisschool | 19??-19?? | Abstede |
|
|
Meerstroom College | Middelbare school | ?-2008 | Abstede |
| |
Middelbare Technische School | Middelbare school | 1910-19?? | Dichterswijk |
|
|
Ned. Herv. Gemeente School | Basisschool | 1914-1984 | Wittevrouwen |
|
|
Niels Stensen College | Middelbare school | 1962-2003 | Kanaleneiland |
|
|
Prinses Ireneschool | Basisschool | 19??-19?? | Rivierenwijk | ||
RKBS Sint-Catharina | Basisschool | 1881-? | Abstede | ||
Scholengemeenschap de Klop | Middelbare school | ?-2005 | Tuindorp |
|
|
School voor Journalistiek | Hogeschool | 1966-? | De Uithof |
|
|
Thorbecke Scholengemeenschap | Middelbare school | ?-2003 | Binnenstad Overvecht |
|
|
Sint-Willibrordus Mavo | Middelbare school | 19??-19?? | Museumkwartier |
Zie ook
- Studentenverenigingen in Utrecht
- Studieverenigingen in Utrecht
Bronnen en referenties
- Times Higher Education 2008
- Top 100 European Universities, Shanghai Jiao Tong Universiteit.
- Utrecht heeft beste universiteit van het land, Elsevier.nl
- Utrecht bij de hand Gemeente Utrecht (2008)
- Welke scholen zijn er in Utrecht?, KijkOpOnderwijs.tv
- "Onderwijs in de Middeleeuwen in Utrecht", István Bejczy (1999) op ahc.ruhosting.nl (niet meer online beschikbaar)
- Historie basisschool De Twijn DeTwijn.nl
- Opgericht als Vakschool voor de Typografie