Nikolaj Rjorich

De naam Roerich stamt oorspronkelijk uit het oud-Scandinavisch en betekent roemrijk. Leden van de Rjorich-familie bezaten sinds de tijd van Peter de Grote prominente militaire en bestuurlijke posten en de vader van Nikolaj, Konstantin Fedorovich, was een bekend notaris. Zijn moeder Maria Vasil'evna Kalashnikova, stamde uit een handelsfamilie.

Al vanaf zijn jeugd werd Nikolaj aangetrokken door schilderijen, archeologie, geschiedenis en oriëntaalse kunst. Nadat hij het Karl May Gymnasium afsloot in 1893, volgde hij twee opleidingen naast elkaar: de studie Rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van Sint-Petersburg waarvoor hij slaagde in 1898 en de Keizerlijke Kunstacademie, waarvoor hij in 1897 slaagde. Het schilderij dat zijn afstudeerwerk betekende, De boodschapper, werd gekocht door de bekende handelaar in Russische kunst Pavel Tretjakov.

Vanaf 1895 studeerde hij in het atelier van Archip Koeindzji. In die tijd onderhield hij contact met verschillende bekende namen in de kunstwereld van die tijd, zoals Vladimir Stassov, Ilja Repin, Nikolaj Rimski-Korsakov en Serge Diaghilev. Al tijdens zijn studie werd Rjorich lid van het Russisch Archeologisch Genootschap. Hij voerde verschillende opgravingen uit in Sint-Petersburg, Pskov, Veliki Novgorod, Tver, Jaroslavl en in de Oblast Smolensk. Samen met prins Poetjatin ontdekte hij vanaf 1904 verschillende neolithische vindplaatsen in de buurt van Valday. De neolithische vondsten van Rjorich brachten toen veel sensatie in Rusland en West-Europa.

Nicholas Roerich, 1916

Jozef Stalin en Maksim Gorki

Net na de februarirevolutie in maart 1917 nodigde Maksim Gorki, schrijver en latere protegé van Jozef Stalin, een groep schrijvers, schilders en acteurs uit in zijn appartement, onder wie Nikolaj Rjorich, Alexandre Benois, Ivan Bilibin, Mstislav Dobuzhinsky, Koezma Petrov-Vodkin, Vladimir Shchuko en Fjodor Sjaljapin. Tijdens deze bijeenkomst richtten ze een comité voor kunstzaken op met Gorki als voorzitter en Benois en Rjorich als vicevoorzitters. Het comité onderzocht de kwesties van kunstontwikkeling in Rusland en de bescherming van oude relikwieën en monumenten

Instituut van Himalajastudies Urusvati

Instituut van Himalayastudies Urusvati

Na het einde van zijn expeditie in juli 1928 richtte Rjorich in de Kulluvallei in de Himachal Pradesh het Instituut van Himalayastudies Urusvati op, met als doel het verzamelde materiaal te classificeren en te behandelen. Urusvati is Sanskriet voor Licht van de Morgenster. In deze vallei leefde Rjorich de laatste jaren van zijn leven. Directeur van het instituut werd zijn zoon Joeri. In het instituut bevonden zich medische, zoölogische, botanische, biochemische en andere laboratoria. Veel werk werd besteed aan taalkunde en Oosterse filologie, waarbij oude bronnen werden vertaald in Europese talen en halfvergeten dialecten werden bestudeerd.

Het instituut werd bezocht door specialisten en vrijwilligers die de botanische en zoölogische collecties bestudeerden. Tientallen wetenschappelijke instituten uit Azië, Europa en Amerika werkten samen en materiaal uit het instituut kwam terecht in de Universiteit van Michigan, de New York Botanical Garden, Universiteit van Punjab, het Muséum national d'histoire naturelle in Parijs, de Harvard-universiteit en de botanische tuin van de USSR Academie van Wetenschappen.

Ondertekening van het Rjorich-pact, met president Franklin Delano Roosevelt in het midden

In zijn filosofische en artistieke essays ontwikkelde Rjorich een eigen concept van cultuur, gebaseerd op de ideeën van de agni yoga, ook wel Levende Ethiek genoemd. Cultuur, volgens Nikolaj Rjorich, is nauw verwant aan problemen van de kosmische evolutie van de mensheid en is gebaseerd op schoonheid en kennis. Zijn vrouw Helena schreef en Nikolaj schilderde de ideeën van de Levende Ethiek.

In 1929 stelde Rjorich samen met een doctor in internationaal recht van de Universiteit van Parijs, George Chklaver, een verdragsontwerp op dat was gewijd aan de bescherming van culturele waarden, het Rjorich-pact. Ze ontwierpen in lijn met het pact een symbool voor de identificatie van beschermde objecten: een Vaandel van Vrede: een witte baan met drie rode bollen in een rode cirkel. Het teken symboliseerde een eenheid van verleden, heden en toekomst in een ring van eeuwigheid. In 1929 werd Nikolaj Rjorich genomineerd voor de Nobelprijs voor zijn internationale culturele inzet en zijn initiatief tot het Rjorichpact.

In 1930 werden de tekst van het pact en de begeleidende oproep van Rjorich gestuurd aan regeringen, media en overheids-, wetenschappelijke, artistieke en educatieve instituties in de gehele wereld.

Rjorich hechtte er waarde aan dat het niet alleen voor overheidsorganen bestemd was, maar ook voor onderwijswetten en -programma's. Het pact werd door grote namen verwelkomd, onder wie Romain Rolland, Rabindranath Tagore, Albert Einstein, Thomas Mann en Herbert George Wells.

Het Rjorich-pact werd getekend in het Witte Huis in Washington D.C. op 15 april 1935, door onder anderen president Franklin Delano Roosevelt. In eerste instantie werd het pact geratificeerd door tien landen op het Amerikaanse continent in de Pan-Amerikaanse Unie en later door nog eens vijftien landen.

Verder werd het ondertekend door het Comité voor Museumzaken van de Volkenbond en in 1949 werd het aangenomen tijdens de vierde sessie van de algemene vergadering van de UNESCO, als uitgangspunt voor conferenties ter bescherming van cultureel erfgoed in gewapende conflicten. In 1954 vormde het Rjorich-pact de basis voor de Haagse Conventie voor de Bescherming van Cultuurgoed bij gewapende Conflicten. Rjorich wijdde het schilderij Madonna Oriflamma aan het pact.

Jawaharlal Nehru, Indira Gandhi, Nikolaj Rjorich, Mohammad Yunus

Terwijl Rjorich in India was, benutte hij in de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog alle kansen de Sovjet-Unie te helpen. Samen met zijn zoon Svetoslav organiseerde hij exposities en schilderijverkopen en schonk hij de opbrengst aan de Sovjetfondsen van het Russische Rode Kruis en het Rode Leger. Hij publiceerde artikelen in de pers en sprak op de radio om zijn steun aan de Sovjetbevolking uit te spreken.

In deze jaren keerde de schilder terug naar zijn vaderland als onderwerp in zijn creatieve werken. Hij schilderde Prins Igor Campagne, Alexander Nevsky, Partisanen, Overwinning, Helden zijn ontwaakt en andere schilderijen, waarin hij beelden gebruikte van de geschiedenis van Rusland en hij de overwinning voorspelde van het Russische volk tegen het fascisme. Zijn boek Dagboekbladzijden kent veel pagina's die gewijd zijn aan de oorlog en de verrichtingen van het Sovjetvolk.

In 1942, voor de Slag om Stalingrad, ontving Rjorich thuis in Kullu de Indiase vrijheidsstrijders en latere premiers Jawaharlal Nehru en diens dochter Indira Gandhi. Samen bediscussieerden ze het lot van de nieuwe wereld waarin de langverwachte vrijheid van de tot slaaf gemaakte volken zouden triomferen. Dit had betrekking op zowel de Sovjet-Unie als Brits-Indië. Rjorich schreef hierover: "het is de tijd om te denken over bruikbare en creatieve samenwerking."

Bij het optrekken van de fascistische troepen verzocht Rjorich zijn medewerkers het gezamenlijke doel van de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten te ondersteunen. In 1942 werd het Amerikaans-Russische Genootschap opgericht in New York, met als actiefste deelnemers Ernest Hemingway, Rockwell Kent, Charlie Chaplin, Emil Cooper, Serge Koussevitzky, P. Heddas en V. Tereshchenko.

Rjorich werd tot erelid benoemd van meer dan honderd instituten, universiteiten, wetenschappelijke samenwerkingsverbanden en culturele instituten over de gehele wereld.

Rjorich bleef in India werken aan series over de Himalaya met in totaal meer dan tweeduizend schilderijen. In India ontwierp hij onder meer de volgende series: Shambala, Dzjengis Khan, Kuluta, Kullu, Heilige bergen, Tibet en Ashrams. Kunsttentoonstellingen werden gehouden in verschillende Indiase steden en trokken veel mensen aan.

Nikolaj Rjorich bleef altijd patriot en Rus in de zin dat hij slechts één, Russisch, paspoort had en gaf nooit de gedachte op dat hij ooit terug zou keren naar zijn vaderland. Na de Tweede Wereldoorlog vroeg hij een visum aan voor de Sovjet-Unie en overleed hij op 13 december 1947 zonder te weten dat dit visum hem was geweigerd.

In de Kulluvallei, op de plaats van zijn crematie, werd een rechthoekige steen geplaatst waarin de volgende inscriptie is gekerfd:

Hier op 15 december 1947, werd het lichaam van Maharishi Nikolaj Rjorich - een groot Russisch vriend van India - toevertrouwd aan het vuur.

Laat er vrede zijn.

Internationaal Centrum van de Rjorichs

In 1990 liet de jongste zoon, Svetoslav, de wens van zijn vader in vervulling gaan door een deel van diens nalatenschap over te brengen naar Russisch bodem en richtte hij de Sovjet Rjorich Stichting op die later werd omgedoopt in Internationaal Centrum van de Rjorichs. Met hulp van wetenschappers van de Russische Academie van Natuurwetenschappen werden meer dan 400 schilderijen, archieven, de bibliotheek en antiquiteiten van de familie geïmporteerd naar het moederland.

Op 12 februari 1993 werd de eerste expositie in het Nikolaj Rjorich Museum gehouden.

• Russische Orde van Sint-Anna
• Russische Orde van Sint-Vladimir
• Franse, hoogste en belangrijkste onderscheiding Legioen van Eer
• Joegoslavische Orde van Sint-Sava
• Poolse Orde van Sint-Stanislaus
• Zweedse Orde van de Poolster

• International Centre of the Roerichs, Moskou
• Nicolas Roerich Museum, New York
• Burning of Darkness - Nicholas Roerich - Read at the meeting of young idealists - New York - 1931.

Zie de categorie Nikolaj Rjorich van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.