Nederlandse krijgsmacht

Sinds 2005 zijn de vier krijgsmachtdelen geen zelfstandige organisaties met een eigen bevelhebber meer. De operationele eenheden van de Koninklijke Marine (KM), Koninklijke Landmacht (KL) en de Koninklijke Luchtmacht (KLu) zijn georganiseerd in drie operationele commando's (OPCO's) die als onderdeel van het Ministerie van Defensie direct onder bevel van de Commandant der Strijdkrachten (CDS) vallen:

• het Commando Zeestrijdkrachten (CZSK) vormt de zeemacht
• het Commando Landstrijdkrachten (CLAS) is de landmacht
• het Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) vormt de luchtmacht

Het vierde operationele commando, de Koninklijke Marechaussee (KMAR), is de militaire politie. De marechaussee valt vanwege de specifieke taakstelling doorgaans niet direct onder bevel van de CDS, maar rechtstreeks onder de secretaris-generaal van het Ministerie van Defensie.

Er bestaan binnen het koninkrijk ook nog kleine lokale militaire korpsen op Curaçao (de Curaçaose Militie) en op Aruba (de Arubaanse Militie). Deze opereren onder gezag van de Koninklijke Marine ter plaatse.

De veranderde situatie in de wereld heeft de afgelopen decennia grote invloed gehad op de Nederlandse krijgsmacht. Wereldwijde inzet was vanaf 1960 op beperkte schaal voorbehouden aan het Korps Mariniers, maar dit is totaal herzien. Sedert enige decennia worden Nederlandse militairen van alle krijgsmachtdelen uitgezonden in het kader van VN-, NAVO- of EU-operaties binnen maar ook buiten Europa. De grootste militaire inzet vindt anno 2015 plaats in brandhaarden in het Midden-Oosten en Afrika.

Recente deelname aan internationale missies

• Nederlandse bijdrage oorlog Iran-Irak
• Missies op de Balkan en voormalig Joegoslavië (1993 tot heden) onder UNPROFOR; IFOR; SFOR en later EUFOR.
• Missie in Kosovo
• Missie in Macedonië (2001) - zie ook: Val van Srebrenica
• Missie in Irak (2003)
• Missie in Afghanistan
• Missie in Somalië
• Missie in Libië
• Missie in Libanon
• Missie in Irak (2014)
• Missie in Mali (2014)

Het bestaan van militaire dienstplicht is vastgelegd in Artikel 98 van de Nederlandse Grondwet.[6] Doordat Nederland tussen van oudsher tandenontblotende landen als Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland ligt, wilde het letterlijk buiten schot blijven. Het koos er daarom voor zichzelf neutraal op te stellen. Deze neutraliteitspolitiek werd sinds het midden van de negentiende eeuw toegepast. Zo raakte Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog niet betrokken bij de bloedige internationale strijd.

Dat vond men zo gunstig, dat men ook bij toekomstige internationale conflicten neutraal wilde blijven. De opbouw van het leger werd hierop afgestemd. In vredestijd bestond het uit een kleine kern van beroepspersoneel en een groepje dienstplichtigen. De dienstplichtigen waren maar tijdelijk in dienst. Gedurende een aantal maanden werden jongens, als ze achttien waren geworden, opgeleid tot soldaat.Bij een dreigende oorlog konden de al opgeleide dienstplichtigen worden gemobiliseerd. Hierdoor ontstond in korte tijd een grote troepenmacht.

In de jaren twintig van de 20e eeuw werd het Nederlandse leger nauwelijks gemoderniseerd. De regering vond het niet nodig: er was geen sprake van een oorlogsdreiging. Ook de Nederlandse bevolking zag niet graag geld en nieuw wapentuig naar het leger gaan. Men wilde politieke geschillen liever vreedzaam oplossen. Vanaf 1929 draaide de overheid de geldkraan steeds verder dicht. Er heerste een economische wereldcrisis en en er moest op alle uitgaven worden bezuinigd.

Toen Hitler in 1933 aan de macht kwam, hield Nederland vast aan zijn neutraliteitspolitiek. Wel werd er vanaf 1935 weer geld in het leger geïnvesteerd. Door het te versterken hoopte de regering de Duitsers af te schrikken, waardoor de neutraliteit kan worden behouden. De Nederlandse legermacht was nog lang niet op sterkte toen in 1939 Engeland en Frankrijk Duitsland de oorlog verklaarden. Toen de Duitsers in 1940 Nederland binnenvielen, was - ondanks een betrekkelijk succesvolle Mobilisatie - de strijd snel beslist.

Na de Tweede Wereldoorlog werd er weer meer geld in het leger geïnvesteerd en werden dienstplichtigen net als voorheen opgeroepen, maar ook daar kwam een eind aan: sinds 1997 is de oproeping in werkelijke dienst opgeschort en de ten opzichte van vroeger sterk verkleinde krijgsmacht bestaat nu geheel uit beroepspersoneel met een sterkte van ongeveer 40.000 militairen. Een deel hiervan is niet binnen de krijgsmacht zelf werkzaam, maar vervult functies binnen andere defensieonderdelen en organisaties.[7]

De Nederlandse krijgsmacht heeft ongeveer 6000 reservisten, die verdeeld zijn over de vier reservisteneenheden:[8]

• de Koninklijke Marine Reserve (ca. 850 personen) bestaat uit voormalige marinemilitairen,
• het Korps Nationale Reserve (ca. 3000 personen) is toegankelijk voor zowel voormalige militairen als voor burgers,
• de Groep Luchtmacht Reserve (ca. 650 personen) is toegankelijk voor zowel voormalige militairen als voor burgers,
• de reservisten van de Koninklijke Marechaussee (210 personen) zijn voormalige opsporingsambtenaren van dat krijgsmachtdeel.

Diverse onderdelen van de Nederlandse krijgsmacht houden open dagen, die zijn bedoeld om een breder publiek te laten kennismaken met de krijgsmacht. Naast het organiserende krijgsmachtdeel zijn ook andere onderdelen van defensie vertegenwoordigd.

• Marinedagen (voor 2008 Vlootdagen)
• Luchtmachtdagen
• Landmachtdagen

Aanvankelijk hield elk van de drie krijgsmachtdelen ieder jaar een open dag. Vanwege bezuinigingen werd dit vanaf 2010 gereduceerd tot twee defensieonderdelen per jaar.

• Defensie van Nederland
• Lijst van militaire rangen van de Nederlandse krijgsmacht
• Inspecteur-generaal der Krijgsmacht
• Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst
• Gezondheidszorgdienst van de Nederlandse krijgsmacht

• Historisch overzicht missies
• Actueel overzicht missies

Moderne militaire eenheden
Eenheden: escouade · sectie · groep · peloton · compagnie, eskadron, batterij · bataljon, afdeling · regiment · brigade · divisie · legerkorps · leger · legergroep Krijgsmacht: militaire rangen · infanterie · artillerie · cavalerie · Landmacht · Luchtmacht · Marine · Marechaussee · Luchtmobiele brigade · Korps Mariniers · Korps Commandotroepen · Commandant der Strijdkrachten