De Otter (Amsterdam)

Het terrein waarop de molen staat was sinds 1816 in bezit van de houthandel G.T. van der Bijl. Met het oprukken van de stad werden tegen het einde van de 19e eeuw de meeste omliggende havens gedempt, en werd er een stadswijk gebouwd, de Frederik Hendrikbuurt. De houthandel bleef, maar ging in 1921 over op een elektrische houtzaaginstallatie. De molen bleef -zonder wieken- staan. Na de sloop van de nabijgelegen molen Het Luipaard in 1931 bleef de Otter als enige van de tientallen molens die hier ooit stonden en ook als laatste van de vele tientallen houtzaagmolens die Amsterdam ooit telde eenzaam achter. Aan de overkant van de Kostverlorenvaart verschenen in 1934 de Centrale Markthallen, tegenwoordig Food Center Amsterdam.

In 1996 werd de Otter onder meer op kosten van het toenmalige stadsdeel Westerpark gerestaureerd en weer in draaiende toestand teruggebracht. De molen is toen enige tijd in gebruik geweest, maar de toenmalige molenaar stelde dat de molen in zijn voortbestaan bedreigd werd door oprukkende nieuwbouw van hoge gebouwen die de molen de wind uit de zeilen zouden nemen. Er waren uitgebreide plannen om de molen naar Uitgeest te verplaatsen, maar het stadsdeel Westerpark kon zich hier niet in vinden. De zaak werd voor de rechtbank uitgevochten. Op 23 augustus 2006 deed de rechter de uitspraak dat de molen op zijn plaats in Amsterdam moet blijven. Uit protest is de molen toen stilgezet.

Op 1 februari 2007 heeft de Raad van State gesteld dat er nogmaals overleg diende plaats te vinden tussen het stadsdeel en de stichting die eigenaar van de molen is, om een windonderzoek ter plaatse uit te voeren, hieruit bleek dat de Otter voldoende wind krijgt om te kunnen functioneren.[1] Het stadsdeel heeft bij de stichting de mogelijkheid neergelegd de molen te verplaatsen en in Amsterdam een replica te bouwen, op kosten van de stichting. Vanwege het kostenaspect is de stichting hier niet op ingegaan.

Op 13 mei 2011 deed de rechtbank uitspraak in een nieuwe rechtszaak, met als gevolg dat de molen nu wel verplaatst mag worden, maar deze uitspraak werd op 2 november 2011 tenietgedaan; de Raad van State de uitspraak dat de rechtbank geen vergunning had mogen verlenen voor het verplaatsen van de molen. Die moet alsnog bij het stadsdeel aangevraagd worden.[2] Op 8 maart 2012 besloot het stadsdeel West dat de molen toch op zijn bestaande plek moet blijven staan.[3]

De houthandel bij de molen is in 2008 gesloten. De kap van de molen is in 2015 opgeknapt. De omliggende molengebouwen en schuren voor houtopslag aan de Kostverlorenvaart verkeren in verre mate van verval door achterstallig onderhoud, er is een vergunning gegeven voor herbouw. Inmiddels is er een nieuwe groep vrijwilligers gevonden om de molen te laten draaien, en dat doet deze sinds mei 2017 weer.[4]

Op 4 augustus 2017 bepaalde de rechtbank dat de De Otter definitief op zijn huidige locatie blijft staan. Daarmee kwam een einde aan een sinds 2004 slepend conflict, toen stadsdeel Westerpark (thans stadsdeel West) weigerde een vergunning te verlenen aan Stichting Houtzaagmolen 'De Otter' voor verplaatsing van de molen naar Uitgeest.[5] Na jaren van verwaarlozing onderging de molen in 2019 een opknapbeurt, waardoor deze er weer goed bijstaat. Ook worden er nu weer net als vanouds boomstammen gezaagd en is de molen regelmatig te bezoeken.[6][7][8]

• Facebookpagina van de molen
• De Otter, Amsterdams laatste houtzaagmolen
• Geheugen van West: Is er nog toekomst voor molen 'De Otter'?
• De Otter op de Nederlandse Molendatabase

Zie de categorie De Otter, Amsterdam van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.