Eilandspolder

De Eilandspolder ligt in het midden van Noord-Holland, ingeklemd tussen de droogmakerijen Beemster en Schermer. Dorpen in dit gebied zijn Graft, de Rijp, Oost- en Westgraftdijk, Noordeinde, Grootschermer, Driehuizen en Schermerhorn. Naar het zuiden toe sluit het bijna aan bij het Wormer- en Jisperveld, een gebied met vergelijkbaar karakter. Naar het noorden ligt de polder Mijzen, een min of meer vergelijkbaar gebied dat nog vooral agrarisch in gebruik is.

De Eilandspolder is een uitermate waterrijk gebied dat in de 13e eeuw werd bedijkt. Tot de 17e eeuw lag het te midden van een aantal zeer grote meren, met name de Schermer en de Beemster, en niet ver van de zee. Merkwaardig is hoe hoog de polder ligt ten opzichte van de droogmakerijen Schermer en Beemster. Van oorsprong is het een licht zilt laagveengebied. Tot voor kort was de Eilandspolder nog grotendeels vaarland, dat wil zeggen dat de graslandpercelen alleen over water te bereiken waren.

De gehele eilandspolder is open en weids van karakter en is in de eerste plaats een weidegebied, zeer rijk aan weidevogels, zoals wulp en grutto. Ook watervogels (smient, plevieren) en vogels van rietlanden (rietzanger) zijn talrijk. Er komen ook natuurlijke meertjes, brede watergangen en veel verlandingsvegetaties voor. Het gebied is ook van belang voor de noordse woelmuis.

In het westelijke gebied, deels in eigendom van Landschap Noord-Holland, wordt het vaarland afgewisseld met kleinschalige droogmakerijen zoals de Graftmeerpolder en de Noordeindermeerpolder. Het gebied is betrekkelijk grootschalig en open van karakter, vergeleken met het oosten, en wordt nog in sterke mate voor de landbouw gebruikt. De oostelijke Eilandspolder is vrijwel geheel in eigendom van het Staatsbosbeheer, dat het als vogelgebied beheert. Het heeft een meer moerassig, begroeid, (soms zelfs beschut) karakter met veel kleinere vaartjes, maar ook brede hoofdwatergangen.

Van dit gebied is ca 350 ha in eigendom en beheer bij Landschap Noord-Holland en ca. 700 ha bij het Staatsbosbeheer. Het door Europa beschermde Natura 2000-gebied meet 1416 ha.

Over de dijken rondom en door het gebied liggen fiets- en wandelpaden, zoals een over de ringdijk van de Schermer. Daar staat ook een vogelkijkhut. Op verschillende plaatsen zijn fietsen, kano's, fluisterboten en roeiboten te huur. Veruit het meeste gebied in het 'binnenland' is vrij toegankelijk over water of ijs, maar aanmeren is slechts op enkele plekken toegestaan. Wel hebben de cafés vaak een eigen steigertje. Bij Graft ligt een 'laarzenpad' met een uitkijkpunt en een paddenpoel. In strenge winters als er voldoende ijs ligt wordt de Eilandspoldertocht georganiseerd door de samenwerkende ijsclubs. Verder is de Eilandspolder in trek bij sportvissers.

• Natura 2000 Gebiedendatabase ministerie van LNV