Beemster

De Beemster ( uitspraak (info / uitleg)) is een droogmakerij (polder) en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente telt 9.748 inwoners (1 januari 2019, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 72,08 km² (waarvan 2,80 km² water). De gemeente Beemster maakt deel uit van de Vervoerregio Amsterdam. Binnen de Beemster liggen de dorpen Middenbeemster, Noordbeemster, Westbeemster en Zuidoostbeemster, alsmede de buurtschappen Halfweg en Klaterbuurt.

Beemster
Gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
ProvincieNoord-Holland
Coördinaten52°33'0"NB, 4°55'41"OL
Algemeen
Oppervlakte72,07 km²
- land70,58 km²
- water1,49 km²
Inwoners (1 januari 2019)9.748?
(138 inw./km²)
BestuurscentrumMiddenbeemster
Belangrijke verkeersadersA7 N243 N244 N509
Politiek
Burgemeester (lijst)Karen Heerschop (wnd.)
Economie
Gemiddeld inkomen (2012)€ 41.400 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014)€ 304.000
WW-uitkeringen (2014)23 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)1460-1464
Netnummer(s)0299
CBS-code0370
CBS-wijkindelingzie wijken en buurten
Websitewww.beemster.net

Bevolkingspiramide (2008)
Portaal    Nederland
Droogmakerij de Beemster
Werelderfgoed cultuur
Land Nederland
UNESCO-regioEuropa en Noord-Amerika
Criteriai, ii, iv
Inschrijvingsverloop
UNESCO-volgnr.899
Inschrijving1999 (23e sessie)
UNESCO-werelderfgoedlijst

De gemeente Beemster bereidt zich voor op een herindeling met Purmerend op 1 januari 2022, waartoe op 9 januari 2018 werd besloten.

De polder, die in 1612 droogviel, werd in 1999 op de UNESCO-Werelderfgoedlijst geplaatst.

Geschiedenis

Rond het jaar 800 was het gebied, dat nu de gemeente Beemster vormt, bedekt met veen. Beemster is afgeleid van Bamestra, de naam van een riviertje in het gebied. Ontginning van het veen door de mens in combinatie met stormvloeden leidde ertoe dat dit riviertje in de periode 1150-1250 uitgroeide tot een binnenzee, een meer dat in open verbinding stond met de Zuiderzee en door de Where met de Purmer.

In 1607 werd door de Staten van Holland en West-Friesland aan enkele burgemeesters (van onder andere Amsterdam) en een aantal aanzienlijke kooplieden, waaronder Willem Usselincx[1], Jacob Poppen en Dirck van Os, toestemming verleend om de Beemster droog te maken. Jan Adriaanszoon Leeghwater, timmerman en molenbouwer uit De Rijp, speelde daarbij een belangrijke rol als adviseur, opzichter en toezichthouder (met zeven anderen) op de molenbouw. Het is echter een misverstand dat Leeghwater belast is geweest met algehele leiding bij deze drooglegging.

In 1610, toen dit bijna gereed was, liep het meer weer vol als gevolg van een breuk in de Zuiderzeedijken. Men besloot toen om de ringdijk zo hoog te maken dat hij een meter boven het omringende land uitstak. Op 19 mei 1612 was de polder droog en was de huidige droogmakerij De Beemster een feit. Op dat moment stonden er 43 poldermolens. Uiteindelijk zijn er 50 molens nodig geweest om de droogmakerij te bemalen [2]. Het land werd ingedeeld in rechthoekige kavels volgens een geometrisch patroon. De kavels werden verdeeld onder de investeerders. De kwaliteit van de landbouwgrond was dusdanig hoog dat het project destijds als een economisch succes gold, – de 'durf'investeerders van toen hadden hun geld er in een jaar uit – dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de hierna met enthousiasme aangevangen droogmakerijen zoals de Schermer of de Heerhugowaard.

Driehonderd jaar lang werd de polder drooggehouden met 50 poldermolens, eind negentiende eeuw werden zij vervangen door drie stoomgemalen en zijn de molens allemaal verdwenen. In de twintigste eeuw werden de stoomgemalen vervangen door twee elektrische gemalen.

De zuidelijke ringvaart is sinds 1825 onderdeel van het Noordhollandsch Kanaal.

Sinds 1960 is een ingrijpende verfijning van het ontwateringssysteem doorgevoerd. Het waterbeheer is thans zo nauwkeurig mogelijk afgestemd op de bestaande verschillen in hoogteligging, aard en gebruik van de landerijen; er kan ook rekening gehouden worden met veranderingen in het bodemgebruik.

Beschermd erfgoed

Sinds 1999 staat de gehele droogmakerij Beemster op de UNESCO-Werelderfgoedlijst.[3]

In de Beemster liggen vijf forten als onderdeel van de Stelling van Amsterdam, ook Werelderfgoed, waaronder het Fort bij Spijkerboor. Hier zijn dus twee Werelderfgoederen op één locatie gecombineerd.

Buitenplaatsen
Boschrijk

De Beemster telde in de Gouden Eeuw veel buitenplaatsen, gebouwd door rijke –vaak VOC- kooplieden. Als late echo van de Gouden Eeuw zijn in de Beemster nog steeds een aantal statige buitenplaatsen te vinden, zoals Boschrijk (ca. 1850) aan de Jisperweg, Mariënheuvel (ca. 1820) aan de Volgerweg en Rustenhove (ca. 1768) op de hoek van de Volgerweg en Middenweg, alle particulier bezit.[4]

Stolpen

Dankzij de vruchtbare grond heeft de Beemster zich tevens sterk ontwikkeld als agrarisch gebied. Kenmerkend voor de Beemster zijn dan ook de opvallende stolpboerderijen met hun piramidevormige daken, zoals de bekende stolpboerderij De Eenhoorn (ca. 1682).

Wonen

Waar de stolpboerderijen vroeger een agrarische bedrijfsfunctie hadden, zijn deze panden steeds meer bewoond door welgestelde kopers met affiniteit met het landleven. De centrale ligging, ruimte en de symmetrische verkaveling trekken veel kopers van buiten naar de Beemster. Op voormalige landerijen worden grootschalige nieuwbouw projecten gerealiseerd. De nieuwbouwwijken trekken ook steeds meer jonge gezinnen uit omliggende plaatsen zoals Purmerend aan. Met als gevolg een sterke verhoging van het inwonersaantal. Dit maakt dat de Beemster van een werkomgeving steeds meer een woonomgeving wordt.

Recreatie

De Beemster kent diverse faciliteiten, waaronder een 9 holes golfbaan aan de Volgerweg. Aan de kruising Volgerweg / Nekkerweg is het daar aanwezige Fort aan de Nekkerweg verbouwd tot healthcenter met hotelfaciliteiten.

Buurten

Naast de vier dorpen en de twee grotere buurtschappen bestond en bestaat de Beemster ook uit diverse buurten. Deze droegen/dragen namen als Assumerbuurt, Ons Hoekje, de Blikken Schel, het Eiland, de Witte Kan, KEO, Nooitgedacht en de Vlooijenkriek. Veel van deze buurten ontstonden als groepjes arbeiderswoningen. Deze woningen kenden veelal luiken voor de ramen en de bedsteden waren per woning boven elkaar geplaatst in één kamer. In de woningen woonden de werklui die op de boerderijen werkten. De werklui kwamen overal vandaan, zelfs uit het buitenland, zoals Duitsland. Maar ook kwam een deel gewoon uit de omgeving. Bekend feit is dat de meeste werklui door het gras naar de boerderij liepen in plaats van via de verharde en onverharde wegen, want dan sleten de klompen veel minder.

Cultuur

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, provinciale en oorlogsmonumenten, zie:

Kunst in de openbare ruimte

In de gemeente Beemster zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:

Musea
  • Betje Wolff Museum te Middenbeemster
  • Agrarisch museum Westerhem te Middenbeemster
  • Beemster Arboretum te Zuidoostbeemster

Woonachtig geweest
  • Schrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken woonden in Middenbeemster. Een museum in dit dorp herinnert hieraan.
  • Schilder Carel Fabritius (1622-1654), leerling van Rembrandt, werd in Middenbeemster geboren als zoon van de eerste schoolmeester/koster.

Geboren

Gemeente

Topografie

Topografisch kaartbeeld van de gemeente Beemster

Plaatsen binnen de gemeente

Dorpen:

De grotere buurtschappen:

De kleinere buurtschappen annex buurten:

De Beemster kent verder een groot aantal buurtverenigingen, die als een buurtgemeenschap werken. Diverse zijn vernoemd naar de eigenlijke buurten die binnen de Beemster zijn gelegen. Een aantal zijn ook vernoemd naar gebiedsduidingen, zoals Het Buiten Westen (waarmee men het gebied ten westen van de plaats Westbeemster duidt).

Aangrenzende gemeenten
   Aangrenzende gemeenten   
   Koggenland   
 Alkmaar  Edam-Volendam 
   Wormerland  Purmerend 

Zetelverdeling gemeenteraad

De gemeenteraad van de gemeente Beemster bestaat uit 13 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1982:

Gemeenteraadszetels
Partij1982198619901994199820022006201020142018
Beemster Polder Partij2222345446
VVD4333333223
PvdA34434432--
PvdA/GroenLinks--------22
D66---1---331
CDA4444322221
Totaal13131313131313131313


De waarnemend burgemeester sinds 1 april 2020 is Karen Heerschop.

Stedenband

De gemeente Beemster heeft van juni 1992 tot maart 2016 een stedenband gehad met Studená.

Gemeentelijke herindeling met Purmerend per 1 januari 2022

De colleges van Beemster en Purmerend hebben op 4 september 2018 een bestuurlijk akkoord gesloten om per 1 januari 2022 te fuseren door middel van een gemeentelijke herindeling. De gemeenteraad van Beemster besloot op 9 januari 2018 om te gaan fuseren. De raad van Purmerend heeft op 27 september 2018 ingestemd met de fusie.[5] Burgemeester Joyce van Beek heeft op 17 december 2019 haar vertrek aangekondigd per 1 april 2020 om een opvolger het fusieproces te laten afronden.[6]

Op 27 februari 2020 hebben de gemeenteraden van Beemster en Purmerend het herindelingsadvies vastgesteld.[7]

Noorddijk, met links de Beemster
Zie de categorie Beemster van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.