De Slimste Mens

Deze eerste ronde bevat vijftien vragen. De eerste vraag wordt gesteld aan de nieuwkomer (of de persoon in de nieuwkomersstoel). Heeft deze de vraag goed, mag hij/zij de volgende vraag ook beantwoorden. Bij een fout antwoord is de volgende deelnemer aan de beurt. Zo gaat het door tot de vijftien vragen gesteld zijn. De naam van de ronde slaat op de puntenverdeling: slechts bij het goed beantwoorden van de 3de, de 6de, de 9de, de 12de en de 15de vraag kunnen de deelnemers punten (10 seconden) verdienen. In deze ronde kan men nog geen seconden verliezen.

In de tweede ronde worden de vragen gesteld door drie bekende Nederlanders. Vooraf zijn bij hen filmpjes opgenomen waarin zij de vraag stellen. De kandidaat met de minste seconden mag als eerste kiezen van wie hij/zij de vraag wil horen. De vraag eindigt altijd met "Wat weet u eigenlijk van...?". De kandidaat noemt vervolgens op wat hij/zij van het onderwerp weet en hoopt daarmee ook de vier antwoorden te geven die de programmamakers bedacht hebben. Met ieder overeenkomend antwoord verdient de kandidaat 20 seconden. Als een kandidaat niet alle antwoorden heeft genoemd, mag de volgende kandidaat het ook nog proberen aan te vullen.

In de puzzelronde wordt een raster getoond met drie bij vier hokjes met dus een totaal van twaalf hokjes. In elk hokje staat een woord of omschrijving. Er horen telkens vier omschrijvingen bij elkaar en samen vormen zij één omschrijving voor een woord dat gezocht wordt.

Voorbeeld: in een aflevering stonden de volgende termen in de hokjes: Wijn; Schikking; Sponsje; Papier; Schindler's; Liesbeth; Bedrog; Graag; Machine; 1x6=6, 2x6=12 enz.; Verzin een; Tennis.

Groep 1 van bij elkaar horende omschrijvingen: Schindler's; Bedrog; Liesbeth; Verzin een; Het antwoord dat dan gegeven moest worden, was List.

Groep 2 van bij elkaar horende omschrijvingen: Wijn; Schikking; 1x6=6, 2x6=12, enz.; Tennis. Het antwoord dat dan gegeven moest worden, was Tafel.

Groep 3 van bij elkaar horende omschrijvingen: Sponsje; Papier; Graan; Machine. Het antwoord dat dan gegeven moest worden, was Schuur.

Ook in deze ronde begint de kandidaat met de minste seconden en ook in deze ronde mag de volgende kandidaat het nog proberen aan te vullen als het de kandidaat zelf niet lukt alle antwoorden te geven. Met ieder goed antwoord zijn 30 seconden te winnen.

In deze ronde zijn er voor iedere kandidaat acht afbeeldingen met een overkoepelend thema. Dat thema wordt niet gegeven, het valt alleen te achterhalen aan de hand van de afbeeldingen. De kandidaat begint dus met het roepen van associaties die hij/zij heeft bij de afbeeldingen en merkt zo vanzelf welk antwoord er gezocht wordt.

Ook in deze ronde begint de kandidaat met de minste seconden en ook in deze ronde mag de volgende kandidaat het nog proberen aan te vullen als het de kandidaat zelf niet lukt alle antwoorden te geven. De volgende kandidaat die het probeert met dezelfde galerij, hoeft zijn/haar antwoorden niet meer te koppelen aan de afbeeldingen. Hij/zij mag alles roepen wat hij denkt dat een goed antwoord zou kunnen zijn. Met ieder goed antwoord zijn 15 seconden te winnen.

Hiervoor was de vierde ronde een lijstjesronde waarin zoveel mogelijk antwoorden moesten worden gegeven per beurt. Bij een antwoord dat niet opgenomen was in de lijst viel de kandidaat af. Op het laatst mocht de overgebleven kandidaat de lijst afmaken.

In de laatste ronde voor de finale krijgt iedere kandidaat een filmfragment te zien. Ook hierbij dient de kandidaat associaties te noemen die hij/zij bij het filmfragment heeft en zo proberen de antwoorden te geven die ook de programmamakers bedacht hebben; de kandidaat noemt dus alles op wat hij/zij weet over het getoonde.

Ook in deze ronde begint de kandidaat met de minste seconden en ook in deze ronde mag de volgende kandidaat het nog proberen aan te vullen als het de kandidaat zelf niet lukt alle antwoorden te geven. In deze ronde is het gevolg voor de puntentelling daarvan echter groter: met het eerste goede antwoord zijn 10 seconden te verdienen, maar met het tweede 20, met het derde 30, met het vierde 40 en met het vijfde 50. Om deze reden wordt in deze ronde na elk fragment de tussenstand bekendgemaakt.

De kandidaat met het meeste seconden aan het einde van deze ronde, is De Slimste van de Dag. De andere twee kandidaten strijden tegen elkaar in de finale.

In de allerlaatste uitzending, waarin de eindwinnaar wordt bepaald, gaat het iets anders. De kandidaat met de minste seconden valt hier af (en is derde geworden), de overigen strijden in de finale om de eindoverwinning.

In de finale krijgen de kandidaten een vraag die altijd start met "Wat weet je van..." en lijkt vervolgens wat betreft de beantwoording op de ronden Open Deur en Collectief Geheugen. Er wordt bij elke vraag gezocht naar vijf goede antwoorden. De vraag wordt steeds gesteld aan de kandidaat met het minste aantal seconden. Voor elk goed antwoord dat een kandidaat geeft, gaan er bij de andere kandidaat 20 seconden af. Dit gaat door tot een van de kandidaten geen seconden meer over heeft; deze gaat dan niet mee naar de volgende aflevering.

De quiz De Slimste werd in het eerste seizoen gepresenteerd door Linda de Mol en had Cees Geel als "deskundoloog". Geel kraakte geen kandidaten af zoals Marc Reynebeau in Vlaanderen, maar vertelde vooral anekdotes. In het tweede seizoen was de Vlaming Jan Verheyen deskundoloog. Kandidaten bleven maximaal acht uitzendingen zitten. De eerste twee seizoenen werden uitgezonden op Talpa.

De eerste reeks, die in januari en februari 2006 werd uitgezonden, trok dagelijks 300.000 tot een half miljoen kijkers. De tweede reeks werd in september en oktober van datzelfde jaar uitgezonden, maar trok maar tot 300.000 kijkers per aflevering.

Het eerste seizoen werd Jeroen Kijk in de Vegte de slimste mens. In het tweede seizoen won Bart Chabot. Als Nederlands slimste mens nam hij ook deel aan de Vlaamse versie.

In 2009 keerde De Slimste terug bij RTL 4. Ditmaal werd de quiz gepresenteerd door Martijn Krabbé en was Jan Verheyen opnieuw "deskundoloog". Het seizoen begon op 28 september en eindigde met de finale op 19 november. In dit seizoen bleef een kandidaat maximaal 6 uitzendingen zitten, als degene op die dag niet uitviel door het verliezen van de finale vielen er twee mensen af. Dit seizoen trok gemiddeld rond de 500.000 kijkers per aflevering, met een hoogtepunt van 668.000 kijkers op 1 oktober. De finale op 19 november trok 551.000 kijkers.

De slimste mens van dit derde seizoen werd Anniko van Santen.

In 2012 werd de quiz uitgezonden door NCRV op NPO 2 onder de titel De slimste mens. Deze keer werd de quiz gepresenteerd door Philip Freriks en was Maarten van Rossem jurylid.[2] Het seizoen begon op 23 juli en eindigde met de finale op 31 augustus.

De quiz werd gewonnen door Arjen Lubach, die Jan Rot versloeg in de finale. Voor de laatste vraag stonden zij precies gelijk (elk op 42 seconden), maar hield Lubach (ondanks dat hij had moeten passen) toch de beurt.

De eerste aflevering trok ruim 777.000 kijkers. De finale werd bekeken door 1.106.000 mensen.

In 2013 werden twee seizoenen uitgezonden, zowel in de zomer als in de winter, vanwege het grote succes van het programma in 2012. De presentatie bleef in handen van Freriks. Van Rossem was ook in het vijfde seizoen wederom jurylid. Dit seizoen werd gewonnen door Pieter Derks, die elf maal op rij in het programma zat. Hij versloeg in de finale Charly Luske, die al eerder deelnemer was in 2009.

De finale werd bekeken door 1.036.000 kijkers, ook werd dit seizoen een app geïntroduceerd waarop online tegen andere spelers het spel gespeeld kon worden. Deze app werd datzelfde jaar ook in Vlaanderen geïntroduceerd voor De Slimste Mens ter Wereld, zodat het spel ook daar online tegen andere spelers kan worden gespeeld.

Tijdens het winterseizoen van 2013/2014 lag de presentatie eveneens in handen van Freriks. Ook dit seizoen werd hij bijgestaan door Van Rossem. Het zesde seizoen startte op 16 december 2013.[3] Tijdens dit seizoen konden kijkers elke dag voordat de uitzending begon via de app een vraag uit de quiz op tv beantwoorden om kans te maken op een T-shirt van de quiz. Nadat deze vraag (de tweede vraag uit de ronde "Open Deur") in de quiz op tv was beantwoord, werd de winnaar op de site getoond. Dit werd direct na het beantwoorden van de vraag door Philip Freriks vermeld. Dit seizoen werd Owen Schumacher de slimste mens van Nederland in de uitzending op 24 januari 2014. De verliezend finalist, Jeroen Kijk in de Vegte, kon voor de tweede keer de Slimste Mens worden, maar moest zijn meerdere erkennen in Schumacher.

Het zomerseizoen van 2014 begon op 14 juli 2014, in de dagen hieraan voorafgaand werden de kandidaten via Facebook bekendgemaakt. Net als in het voorgaande seizoen kon de kijker elke dag voordat de uitzending begon via de app een vraag uit de tv-quiz beantwoorden om een T-shirt van de quiz te winnen en werd de winnaar na het beantwoorden van deze vraag (de tweede vraag uit de "Open Deur"-ronde) op de site getoond. Nieuw vanaf dit seizoen was de ronde "Galerij" waarin 8 foto's werden getoond met een of ander verband. De kandidaat moest raden wat er op de foto werd getoond. Deze ronde verving de ronde "Ingelijst". Art Rooijakkers werd dit seizoen de slimste mens. Dit seizoen duurde in tegenstelling tot de vorige drie seizoenen zeven weken.

De aflevering van 23 juli 2014 werd niet uitgezonden in verband met de dag van nationale rouw die was afgekondigd vanwege de MH17 vliegramp in Oekraïne. Deze aflevering werd een dag later, op 24 juli, voorafgaand aan de aflevering van die dag uitgezonden.

Het winterseizoen begon op 15 december 2014 en duurde zes weken. Evenals in de beide voorgaande seizoenen konden kijkers dagelijks via de app een vraag uit de tv-quiz beantwoorden om een T-shirt te winnen; de winnaar werd weer na het beantwoorden van deze vraag (vraag 2 uit de "Open Deur"-ronde) op de site getoond. Tom Roes werd dit seizoen de slimste mens.

Het zomerseizoen van 2015 begon op 20 juli 2015. Net als in de voorgaande seizoenen konden kijkers dagelijks via de app meedoen aan de tweede vraag uit de "Open Deur"-ronde, om kans te maken op een T-shirt. Diederik Smit won dit seizoen van De Slimste Mens, Nynke de Jong werd tweede en Daan Nieber eindigde op de derde plaats.

Het winterseizoen begon op 14 december 2015, met voor de app-spelers het vaste onderdeel 'De vraag van de dag'. In zijn eerste aflevering wist hij ternauwernood het spel te overleven, maar uiteindelijk werd journalist Eric Smit de Slimste Mens. Sterrenkundige Govert Schilling overleefde de hele finaleweek, hij werd uiteindelijk tweede. Zanger/presentator Ernst Daniël Smid was de beste op de 'plaatsingslijst', maar werd derde in de laatste uitzending.

Het zomerseizoen van 2016 begon op 25 juli 2016, met ook deze jaargang voor de app-spelers 'De vraag van de dag'. Acteur George van Houts pakte verrassend de overwinning. Sportjournalist Wytse van der Goot werd in het finalespel tweede. De 'publiekslievelingen' van dit seizoen redden het allebei net niet: culinair journalist Joël Broekaert werd derde, voormalig Lingo-presentator François Boulangé strandde een dag voor de finale en eindigde als vierde. Nieuw in dit seizoen was de 'kijkersvraag': kijkers konden via de site vragen aan Maarten van Rossem insturen. Maarten gaf in de uitzending antwoord op een door de redactie uitgekozen vraag.

Het winterseizoen van 2016/2017 begon op 12 december 2016, met ook dit seizoen voor de app-spelers 'De vraag van de dag' en de 'Kijkersvraag voor Maarten'. VVD-politicus Klaas Dijkhoff, destijds staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, won het seizoen nadat hij elf afleveringen op rij (inclusief finaleweek) in het spel had gezeten. Culinair journalist Hiske Versprille werd tweede. De vaak 'excentriek' geklede cabaretier Stefano Keizers eindigde als derde.

Het zomerseizoen van 2017 begon op 24 juli 2017. Tijdens de eerste uitzending was er al meteen een record: Steven Brunswijk haalde met 17 seconden de laagste eindscore ooit. Een dag na de eerste uitzending lekte uit dat schrijver Thomas Olde Heuvelt het sowieso tot de finale zou schoppen. Weblog Slebs.nl analyseerde het Instagramgedrag van Olde Heuvelt en vergeleek dat met de posts van een medewerker van het programma.[4] Na het succes van de kijkersvraag aan Van Rossem bij het voorgaande winterseizoen, was deze er ook in dit seizoen. Ook was er weer de dagelijkse app-vraag, alleen kon hiermee nu geen T-shirt, maar een strandset worden gewonnen. Schrijver Thomas Olde Heuvelt werd derde, radiopresentatrice Mischa Blok werd tweede en columniste Angela de Jong werd eerste; daarmee ging de winst voor het eerst sinds 2009 naar een vrouw.

Het winterseizoen van 2017/2018 begon op maandag 11 december 2017. Het eerste deel van de serie werd uitgezonden als "De Slimste Mens: De Slimsten vs De Rest", een speciale jubileumeditie ter gelegenheid van het tiende seizoen van het programma. In deze editie speelden een aantal winnaars van de vorige seizoenen tegen acht kandidaten uit het kijkerspubliek.[5] Tijdens deze jubileumweek waren er vier deelnemers per aflevering: twee oud-spelers en twee 'onbekenden'. Na de puzzelronde viel de kandidaat met de laagste score af. De twee spelers die na de ronde 'Het collectief geheugen' de hoogste score hadden (de ronde 'Galerij' werd overgeslagen), speelden de finale. Op vrijdag kwamen de vier winnaars van elke aflevering terug voor de finale-uitzending. Diederik Smit won de jubileumserie, opnieuw versloeg hij Nynke de Jong in een finale van het programma. Na deze eerste week volgde het reguliere seizoen met ook nu de kijkersvraag en de dagelijkse app-vraag waarmee dit keer een Slimste Mens-mok kon worden gewonnen. Het seizoen werd gewonnen door Quote-hoofdredacteur Sander Schimmelpenninck. Hij versloeg Telegraaf-hoofdredacteur Paul Jansen en acteur David Lucieer; de enige twee spelers die het maximale aantal van zeven afleveringen haalden. Schimmelpenninck zat uiteindelijk negen afleveringen achter elkaar in het spel, met de finaleweek meegerekend.

Het zomerseizoen van 2018 begon op maandag 16 juli. In aflevering twee gebeurde iets opmerkelijks: Pete Philly had tijdens de puzzelronde maar één speelseconde over. Hierdoor kreeg, volgens de reglementen, iedereen 30 extra seconden zodat het spel verder kon worden gespeeld. Dit seizoen duurde het voor het eerst sinds de zomereditie van 2014 weer zeven weken. Radio-presentator Roelof de Vries werd gekroond tot 'De Slimste Mens'. Hij was al de best geklasseerde speler; in de finale versloeg hij eerst activiste Anne Fleur Dekker, daarna schrijver Philip Huff (die met de finaleweek meegerekend tien afleveringen meespeelde). De finaleweek werd verder gekenmerkt door de Jeugdjournaal-presentator Lucas van de Meerendonk, journalist Edwin Winkels en de overwinningskreet bij de dagoverwinningen van actrice Jaike Belfor. Met de vraag van de dag kon dit keer een strandset gewonnen worden.

Het winterseizoen van 2018/2019 begon op maandag 10 december 2018, met ook dit seizoen voor de app-spelers 'De vraag van de dag' en de 'Kijkersvraag voor Maarten'. Er kon met de vraag van de dag weer een mok gewonnen worden. Peter Hein van Mulligen, econoom en perswoordvoerder van het CBS, won het seizoen nadat hij tien afleveringen (inclusief finaleweek) in het spel had gezeten. Boswachter Arjan Postma werd tweede. De fanatieke Olympisch kampioen schaatsen Mark Tuitert eindigde als derde. Dit seizoen zaten er voor het eerst (sinds het programma bij de KRO-NCRV wordt uitgezonden) alleen maar mannen in de finaleweek. Bij de elf beste spelers van het seizoen zat zelfs maar één vrouw, Tina Nijkamp. Verder werd het seizoen gekenmerkt door de odes aan Maarten en Philip van kandidaat Korneel Evers, die vlak voor de finale werd uitgeschakeld.

Het zomerseizoen van 2019 begon op maandag 15 juli en telde, net als de zomerseries van 2014 en 2018, 35 afleveringen. Ook dit seizoen waren er voor de app-spelers 'De vraag van de dag' en de 'Kijkersvraag voor Maarten'. De winnaar was Rob Hadders, presentator bij EenVandaag en voormalig marathonschaatser. Hij versloeg in de finale cabaretier Kees van Amstel, die als enige speler zeven afleveringen meedeed in het reguliere seizoen. Derde werd schrijfster Niña Weijers die de hele finaleweek overleefde en acht achtereenvolgende spellen meespeelde.

Het winterseizoen van 2019/2020 begon op maandag 23 december 2019 en telde 30 afleveringen. Marieke van de Zilver, parlementair verslaggever bij RTL, kwam als winnaar uit de bus. Ze werd hiermee de tweede winnares sinds het programma wordt uitgezonden bij de (KRO-)NCRV. Van de Zilver versloeg in de finale advocaat Khalid Kasem en theatermaker Marc de Hond. Ook kinderboekenschrijver Gideon Samson kwam dit seizoen ver; hij overleefde bijna alle afleveringen van de laatste twee weken en werd uiteindelijk vierde.