Assendelft

Assendelft is een lintdorp in de provincie Noord-Holland. Het dorp is van oorsprong opgedeeld in verschillende buurtschappen, het Noordeinde, de Kerkbuurt en het Zuideinde. Later zijn daar Langeheit en wat overgebleven was van de plaats Buitenhuizen bij gekomen. Aan de westkant kent Assendelft een groot poldergebied, met onder meer een deel van de buurtschap Busch en Dam. Aan de oostkant van Assendelft zijn de buurtschappen Vrouwenverdriet en Nauerna gelegen.

Assendelft
Plaats in Nederland
Details (Details)

Situering
Provincie Noord-Holland
Gemeente Zaanstad
Coördinaten52° 28′ NB, 4° 45′ OL
Algemeen
Inwoners (BAG, 2019)23.915[1]
InwonersnaamAssendelvers
- BijnaamGortzakken, Spanjolen
Overig
Postcode1566, 1567
Netnummer075
Woonplaatscode1878
Belangrijke verkeersadersA8 A9 N203 N246 S154 Spoorlijn Den Helder - Amsterdam
Detailkaart
Locatie in de gemeente Zaanstad (sterk verouderde tekening)
Portaal    Nederland
De watertoren
Sint-Odulphuskerk
Kaart van Assendelft uit 1866

Assendelft had in 2019 23.915 inwoners,[1] waarvan 15.346 woonachtig in de vinexwijk Saendelft.[2] Assendelft was tot 1974 een zelfstandige gemeente en was qua oppervlakte de grootste gemeente in de Zaanstreek (daarna Zaandam). In 1974 is Assendelft opgegaan in de gemeente Zaanstad.

Assendelft heeft de langste dorpsstraat met de naam Dorpsstraat van heel Nederland. Deze loopt van het Noordzeekanaal tot aan Krommenie, een lengte van 7,2 kilometer.[3] Een langere dorpsstraat is die van Valthermond, genaamd Zuiderdiep, met een lengte van 8,3 kilometer.

Geschiedenis

Assendelft heeft na Oostzaan en Westzaan de oudste geschiedenis van de Zaanstreek. De eerste bewoning rond Assendelft ontstond ongeveer 500 v.Chr. Recente opgravingen hebben woonplaatsen van de eerste Assendelvers aan het licht gebracht. Het tegenwoordige Assendelft ligt enkele honderden meters naar het oosten.

Het oudst bekende voorkomen van de naam Assendelft, geschreven als Ascmannedilf, is van 1063. Het Germaanse "Askimanna dilbja" betekent: gegraven/gedolven door de zeerovers (askimanna).

De bijnaam van de Assendelvers is Spanjolen. Deze bijnaam kregen ze vanwege hun pro-Spaanse houding tijdens de Tachtigjarige Oorlog. De overige Zaanse plaatsen, zoals Oostzaan en Westzaan, alsmede Oostzaandam en Westzaandam waren Oranjegezind en dus voor de Geuzen.

De vlag van Assendelft

Alhoewel de vlag niet officieel staat geregistreerd, wordt er al vóór 1501 melding van gemaakt in een der Nederlandse Incunabelen. Dit boek was geschreven door de kanunnik Willem Herman van Gouda. Hieruit bleek dat Assendelft het recht had een eigen vlag te voeren. Historisch bleek het "steigerend witte paard op een rode doek" ook de enig juiste. Vlag en wapen komen redelijk overeen. Het wapen dat de heren van Assendelft voerden – een paard van zilver, stappend op een rood veld, ging na het verdwijnen van de feodale structuur in het jaar 1795 over op de burgerlijke gemeente Assendelft.

Op veel plekken in Assendelft is dit paard, soms wat denigrerend het 'hinkend vool' genaamd, terug te vinden. Zo is een afbeelding te vinden op de voorgevel van het voormalige gemeentehuis in het centrum van Assendelft. In de raadszaal van dit gemeentehuis hing een banier met daarop ook het 'hinkend vool' afgebeeld. Dit ligt nu in de archieven van het Zaans Museum. De oorsprong van het wapen is terug te voeren op een wapenlegende van Guilelmus Hermanus Goudamus: “Wie (namelijk te Assendelft) een mens vermoordt en te paard stijgt, is veilig of gered. Paarden zijn er namelijk niet. De Assendelvers voeren als teken in hun schild een paard om deze oorzaak. Een trekpaard (caballus) was naar hun oevers gezwommen; de hele streek wapende zich en heeft eindelijk met veel moeite het onbekende dier gedood. Voor deze, hun overwinning en strijd kregen zij een trekpaard in hun vaan (vexillum).”

Watertoren

De watertoren van Assendelft dateert uit 1885. Dit is de oudste nog bestaande watertoren in Noord-Holland, al wordt hij niet meer als watertoren gebruikt. Een van de kenmerken van dit type watertoren is het rechte kokervormige lichaam met in de bovenkant een gietijzeren reservoir. In 1922 is op de toenmalige watertoren een waterreservoir geplaatst van beton, met aan de buitenzijde een aangepast uiterlijk. De watertoren is particulier bezit en wordt volledig gerestaureerd en verbouwd tot kantoorruimte.

Station

Het station van Assendelft heet Station Krommenie-Assendelft en is gelegen in de gemeente Zaanstad, aan de spoorlijn van Amsterdam naar Uitgeest, Alkmaar en Den Helder. Het station wordt bediend door NS. In oktober 2006 begon men met de verplaatsing van station Krommenie-Assendelft in noordelijke richting, boven de onderdoorgang met de Saendelverlaan. Dit heeft te maken met de bouw van Vinex-locatie "Saendelft". Het oude station had geen uitgang aan de Assendelftse kant en kon aan deze zijde ook moeilijk worden ontsloten. Het nieuwe station ligt gunstiger ten opzichte van Saendelft en Krommenie-West, maar daardoor wel verder van de oudere gedeeltes van Krommenie en Assendelft. Het nieuwe station werd op 14 december 2008 in gebruik genomen.

Wijken, buurten en buurtschappen in Assendelft

Wijken en buurten

Buurtschappen

Woonplannen
  • Kreekrijk (in aanbouw)
  • De Overhoeken

Sport

Assendelft kent veel sportverenigingen waaronder twee voetbalclubs genaamd SVA Assendelft en VV Assendelft, twee tennisverenigingen genaamd TVA en TC Overdan en een schaatsvereniging genaamd IJsvereniging Assendelft waar tevens in 2012 ook het NK kortebaan voor heren werd gereden. Waar nu TVA zich bevindt, was vroeger het zwembad "De Dolfijn".

Evenementen
  • Rond eind april/begin mei wordt in Assendelft een kortebaandraverij verreden. Assendelft vormt traditioneel het decor voor de opening van het kortebaanseizoen.
  • In Assendelft vindt ook Haltpop plaats.
  • In de eerste week van oktober vindt traditioneel de 'kermis van Assendelft' plaats.
  • Elk jaar wordt er in november het evenement 'Immer Gerade Aus' georganiseerd. Dit is een kroegentocht waarbij deelnemers verkleed zijn of een kostuum dragen. De tocht loopt van Assendelft-Zuid naar Krommenie en vice versa.

Militaire geschiedenis

In het buitengebied van Assendelft is ook een deel van de Stelling van Amsterdam gerealiseerd.

  • Het Fort Zuidwijkermeer en drie kruithuizen aan de Noorder IJ- en Zeedijk zijn gebouwd. Eén van de kruithuizen is afgebroken maar twee staan er nog.
  • De liniedijk met daarin een aantal "bomvrije" damsluizen ten behoeve van de onderwaterzeting van de stelling loopt van Noordzeekanaal naar Fort bij Veldhuis.
  • Ook de naamgeving van twee wegen in Assendelft hebben een militaire relatie, Genieweg en Communicatieweg.

Trivia

Assendelvers

Geboren in Assendelft

Overleden in Assendelft

Aanliggende kernen

Zie ook
Zie de categorie Assendelft van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Beluister (info)

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.