Laan van Meerdervoort

De Laan van Meerdervoort vormt de denkbeeldige scheidslijn tussen de zandgrond van de duinen enerzijds, waarop de Hagenaars woonden en anderzijds de veengronden, waarop de Hagenezen waren gehuisvest. Aan deze laan is het eetcafé De Grens gevestigd, verwijzend naar de scheiding tussen beide gebieden.

De Laan van Meerdervoort is niet te vergelijken met de kaarsrechte pronklanen die in andere steden voorkomen, zoals de Champs-Élysées en de Straße des 17. Juni - Unter den Linden. Van de Zeestraat tot de Carnegielaan is het een smalle straat met eenrichtingverkeer; tot aan de Suezkade is de laan wat breder. Van de Suezkade tot de Kijkduinsestraat (ruim vier kilometer) is het een brede laan met gescheiden rijbanen. Alleen waar de laan de Bomen- en Bloemenbuurt doorsnijdt wordt de straat nog door monumentale bomen geflankeerd.

Er zijn verschillende drukke kruispunten, veelal gemarkeerd met opvallende gebouwen, zoals het Cornerhouse uit 1929 tegenover de Panoramaflat, een torenflat uit 1962 bij het Afvoerkanaal, die de toegang tot de binnenstad aangeven. De daar gelegen brug over het Verversingskanaal is voorzien van beeldhouwwerk door Dirk Wolbers. Verderop kruist de laan de Beeklaan en de Valkenboslaan in een markante zevensprong, en daarna de Fahrenheitstraat met op de hoek een groot en geel in art deco uitgevoerd complex met winkelgalerij uit 1925, ontworpen door de architect A.J. Westerman. Vroeger heette dit complex toepasselijk 'West-End' en was er een bioscoop, nu zijn er alleen winkels in gevestigd.

Voorbij de Valkenbosvaart treedt een versmalling op. Nabij het kruispunt met de Goudenregenstraat, met aan weerszijden enkele goede voorbeelden van expressionistische woningbouw en doorlopende bebouwing en kleine villa's, uit het begin van de jaren twintig, ligt ook een remise van de HTM.

Na de Bethelehemkerk is de laan weer breed en statig, met een dubbele rij iepen, en loopt hij merkbaar omlaag. Een lange rij gelijkvormige woningen, maar met een ritmische afwisseling door het gebruik van overstekende daken, erkers en witte lateien in de bouwstijl van de Nieuwe Haagse School, onderbroken met ruime waterpartijen tot aan Pioenweg, is bekend als het 'artsenrijtje' vanwege het grote aantal artsen dat hier praktijk aan huis heeft. Deze huizen zijn ontworpen door de architect J.W. van der Weele,[2] die ook onder meer het Haagse Asta-theater op zijn naam heeft staan.

Bij de kruising met de Thorbeckelaan vormt de betonnen Thorbecketoren (1969, architect P. Zanstra, 63 meter hoog) een dissonant met de stijlvolle appartementenwoningen uit de periode 1940-1960. Schuin tegenover de toren, op de hoek van het De Savornin Lohmanplein en de Laan van Meerdervoort, verrees in 1955 een groot flatgebouw speciaal bedoeld voor alleenwonende vrouwen, ontworpen door het architectenechtpaar Pot-Keegstra in samenwerking met G. Westerhout. Vervolgens loopt de laan langs hoge gevelwanden uit het begin van de jaren 50, dwars door het park Landgoed Meer en Bos naar zijn einde aan de Kijkduinsestraat met flats en andere woonblokken uit de jaren vijftig en zestig. Het laatste gebouw is een opvallend langgerekt wooncomplex met een bocht erin, dat de Chinese Muur wordt genoemd.

Het drukke en onoverzichtelijke kruispunt Anna Paulownastraat / Laan van Meerdervoort was in 1928 het eerste kruispunt in Nederland dat van enkelvoudige (rode) verkeerslichten (stop-lichten) werd voorzien, door de fabrikant verkeerssein genoemd.[3]

RandstadRail 3 loopt vanaf het einde bij Loosduinen tot bijna aan het begin door de Laan van Meerdervoort. Tot medio 2005 sloeg de oude tram 3, toen nog geen RandstadRail, bij de Zoutmanstraat af, vlak na het Haganum, maar na de ingebruikneming van de tramtunnel werden de routes omgelegd zodat tram 3 door deze tunnel kon rijden. Daardoor slaat de tram nu ruim 300 meter eerder af, bij de Koningin Emmakade, en vervolgt vandaar de route in de richting van het centrum van Den Haag. Over het stukje Laan van Meerdervoort dat niet meer bestreken wordt door tram 3 rijdt nu tram 16. tram 12 rijdt over de Laan van Meerdervoort van de Edisonstraat tot de Goudenregenstraat.

Tot 1967 reed tram 7 over twee delen van de Laan van Meerdervoort: vanaf het begin bij de Javastraat tot aan de Carnegielaan (het eenrichtingsverkeer gold niet voor de tram) en verderop, samen met tram 14, van het Valkenbosplein tot het De Savornin Lohmanplein. Tram 2 reed van 1948 tot 1963 over deze laan tussen de Laan van Eik en Duinen en de Muurbloemweg.

Laan van Meerdervoort 164-168 met opvallende jugendstil-tegeltableaus

Bethlehemkerk

Cornerhouse

Gymnasium Haganum

De Laan van Meerdervoort telt 21 rijksmonumenten en vele andere markante gebouwen:

De afgelopen jaren werd er herhaaldelijk een hardloopwedstrijd gehouden, de Laan van Meerdervoort Loop over 10 kilometer, waarvan de organisatie de laan aanprijst als niet alleen maar de langste en bekendste laan van Europa, maar tevens de sportiefste. De eerste editie van de Laan van Meerdervoort Loop in 2003 vond plaats om het 90-jarige bestaan van de atletiekvereniging Haag Atletiek luister bij te zetten. Na reacties van deelnemers, de gemeente Den Haag en vele betrokkenen werd in 2006 besloten daaraan een vervolg te geven.

• Lijst van rijksmonumenten in Den Haag aan de Laan van Meerdervoort

Zie de categorie Laan van Meerdervoort, The Hague van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.