Shinkansen

De benaming Shinkansen betekent letterlijk "Nieuwe (stam)lijn". De naam duidt de spoorlijn aan en niet de trein zelf, die officieel "Super Express" genoemd wordt. De treinen zijn in Japan bekend als Shinkansentreinen. De benaming "kogeltrein" (Engels: bullet train) is in het Westen uitgevonden, vanwege de kogelvormige neus van de eerste versie van het materieel. De naam wordt meest geassocieerd met de snelheid, omdat de neus van het latere materieel helemaal niet meer op een kogel lijkt.

Japan was het eerste land ter wereld dat zich toelegde op de bouw van hogesnelheidslijnen. Vanwege de vele bergen had het bestaande spoorwegnet een spoorwijdte van 1067 millimeter (Kaapspoor). Dit smalspoor is echter niet geschikt voor hoge snelheden. Dit maakte de noodzaak van een nieuw en snel spoorwegnet in Japan veel groter dan in andere landen. De Shinkansen heeft een spoorwijdte van 1435 millimeter (normaalspoor).

In oktober 1964 werd de eerste Shinkansen in gebruik genomen tussen Tokio, Nagoya en Osaka. De Tokaido-express, zoals de treinen op deze lijn genoemd werden, reden met 200 kilometer per uur, wat later verhoogd werd naar 220 kilometer per uur. Na 2010 wordt er door sommige typen shinkansentreinen 300 kilometer per uur gereden. Daarmee is de shinkansentrein iets minder snel dan de ICE en TGV die beiden op de LGV Est in Frankrijk 320 kilometer per uur rijden.

De Shinkansen staat internationaal bekend om de stiptheid en de frequentie waarmee de dienstregeling wordt uitgevoerd. De gemiddelde vertraging per trein per jaar is minder dan een minuut.[1][2] In de spits rijden er tussen Tokio en Shin-Ōsaka dertien treinen per uur. Tijdens een aardbeving op 23 oktober 2004 is een Shinkansentrein ontspoord, wat de eerste ontsporing was in de veertigjarige geschiedenis van de Shinkansen. Hierbij vielen geen doden waardoor er in de ondertussen ruim vijftigjarige geschiedenis van de Shinkansen nog nooit een dodelijk ongeval is voorgekomen.

Kaart van de lijnen

De belangrijkste Shinkansen-spoorlijnen zijn

Twee lijnen, die bekendstaan als Mini-Shinkansen (ミニ新幹線) zijn gebouwd door bestaande spoorlijnen op te waarderen:

• Yamagata Shinkansen (Fukushima-Shinjō)
• Akita Shinkansen (Morioka-Akita)

De volgense Shinkansen lijnen zijn in ontwikkeling:

• Hokkaidō Shinkansen (in aanleg, Shin-Aomori-Sapporo)
• Kyūshū Shinkansen (in aanleg, Takeo-Onsen-Isahaya)
• Chūō Shinkansen (magneetzweeftrein, in ontwikkeling)

De meeste Shinkansen-spoorlijnen die voorgesteld werden tijdens de toptijd in de jaren 70 van de twintigste eeuw, zijn voor onbepaalde tijd uitgesteld. Dit betreft onder andere een verbinding met Shikoku over de Honshu-Shikoku-brug, een verbinding vanaf Tokio naar het nieuwe internationale vliegveld. Aan de route die de hele westkust van Honshu zal bestrijken, vooral aan het traject Niigata/Shin-Osaka, wordt gewerkt.

• 
  JR East Shinkansen
• 
  JR Central, West Shinkansen
• 
  JR Kyūshū Shinkansen

• (en) JR Central:Tokaido Shinkansen
• (en) JR East:Shinkansen-lijnen

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Shinkansen op Wikimedia Commons.