SBB RABDe 500
De SBB RABDe 500, ook wel Intercity-Neigezug (ICN) genoemd, is een elektrisch treinstel, uitgerust met kantelbaktechniek en bestemd voor het langeafstandspersonenvervoer van de Schweizerische Bundesbahnen (SBB), de federale spoorwegmaatschappij van Zwitserland.
Intercity-Neigezug RABDe 500 | ||||
 | ||||
| Aantal | 1e serie: 24 2e serie: 20 | |||
| Aanschafkosten | 21 miljoen CHF per treinstel | |||
| Serie | 500 000 - 500 043 | |||
| Fabrikant | 1e serie: Adtranz Zürich Oerlikon en Pratteln, FIAT-SIG Neuhausen 2e serie: Bombardier Zürich Oerlikon en Pratteln, Alstom Neuhausen | |||
| Bouwjaar | 1999-2005 | |||
| Samenstelling | 7 delen | |||
| Asindeling | 1A'A1'+1A'A1' +2'2'+2'2' +2'2' +1A'A1'+1A'A1' | |||
| Spoorwijdte | 1435 mm (normaalspoor) | |||
| Massa | 355,0 ton | |||
| Lengte over buffers | 188,8 m | |||
| Breedte | 2,830 m | |||
| Hoogte | 3,950 m | |||
| Maximumsnelheid | 220 km/h | |||
| Dienstsnelheid | 200 km/h | |||
| Versnelling | 0,59 m/s² | |||
| Zitplaatsen 1e klas | 125 | |||
| Zitplaatsen 2e klas | 326 +23 in restauratie (1e serie) +20 in restauratie (2e serie) | |||
| Aantal klapzittingen | 6 | |||
| Techniek | ||||
| Voeding | ~ 15.000 volt 16 2/3 Hz | |||
| Aandrijving | elektrisch | |||
| Overbrenging | Kardan-Hohlwellen-Antrieb | |||
| Uurvermogen | 5200 kW | |||
| Trekkracht | 210 kN | |||
| Treinbeïnvloeding | ZUB 121, Integra SIGNUM, ERTMS | |||
| Treinradio | GSM-Rail | |||
| Koppeling | BSI | |||
| Bijzonderheden | kantelbak 8°[1] | |||
| ||||
Geschiedenis
De beslissing om dit type treinstel te gaan bouwen viel in 1987. De aanleiding was het concept Bahn & Bus 2000, gericht op het verkorten van de reistijd zonder ingrijpende veranderingen aan de infrastructuur. In 1995 werd een aanbesteding voor de bouw van deze treinen uitgeschreven. Op 2 juli 1996 werd de bouw van de eerste serie van 24 treinen gegund aan een consortium van Adtranz, FIAT-SIG en SWG. De aflevering begon in 1999.
Constructie en techniek
Het treinstel is opgebouwd uit zeven rijtuigen met een aluminium frame en een frontdeel van glasvezel-versterkt kunststof (gvk). De drie rijtuigen in het midden zijn motorloos, de vier buitenste hebben in elk draaistel een elektromotor die een van de twee assen aandrijft. Deze treinstellen kunnen tot drie stuks gecombineerd in treinschakeling rijden. Zij zijn uitgerust met luchtvering. Typerend aan deze trein zijn de automatische BSI-koppelingen achter opklapbare schermen aan beide kopeinden.
Door de kantelbaktechniek is het mogelijk dat het rijtuig enigszins gaat kantelen, zodat meer comfort in de bochten merkbaar is. Hierdoor kon de snelheid verhoogd worden met 10% tot 20% in vergelijking met conventionele treinen.
Met de kantelbaktechniek heeft de SBB kinderziekten ondervonden. Het heeft enige jaren geduurd voordat de RABDe 500 naar tevredenheid functioneerde.
Namen
De SBB heeft de volgende namen van beroemde Zwitserse kunstenaars en geleerden op de treinen geplaatst:
| treinstel | naam |
|---|---|
| 500 000-5 | Le Corbusier (Charles Edouard Jeanneret - Gris) |
| 500 001-3 | Jean Piaget |
| 500 002-1 | Annemarie Schwarzenbach |
| 500 003-9 | Germaine de Staël (Anne-Louise Germaine de Staël) |
| 500 004-7 | Mani Matter (Hans Peter Matter) |
| 500 005-4 | Johann Heinrich Pestalozzi |
| 500 006-2 | Johanna Spyri (Johanna Louise Heusser) |
| 500 007-0 | Albert Einstein |
| 500 008-9 | Vincenzo Vela |
| 500 009-6 | Friedrich Dürrenmatt |
| 500 010-4 | Robert Walser |
| 500 011-2 | Blaise Cendrars (Frédéric-Louis Sauser) |
| 500 012-0 | Jean Rudolf von Salis |
| 500 013-8 | Denis de Rougemont |
| 500 014-6 | Max Frisch |
| 500 015-3 | Jean-Jacques Rousseau |
| 500 016-1 | Alice Rivaz (Alice Golay) |
| 500 017-5 | Willi Ritschard |
| 500 018-7 | Adolf Wölflin |
| 500 019-5 | Friedrich Glauser |
| 500 020-3 | Jeanne Hersch |
| 500 021-1 | Jeremias Gotthelf (Albert Bitzius) |
| 500 022-9 | Expo.02: Carl Spitteler + Hermann Hesse |
| 500 023-7 | Charles Ferdinand Ramuz |
| treinstel | naam |
|---|---|
| 500 024-5 | Ernest von Stockalper |
| 500 025-2 | Xavier Stockmar |
| 500 026-0 | Alfred Escher (Johann Heinrich Alfred Escher) |
| 500 027-8 | Henry Dunant |
| 500 028-6 | Franceso Borromini |
| 500 029-4 | Eduard Spelterini (Eduard Schweizer) |
| 500 030-2 | Louis Chevrolet |
| 500 031-0 | Louis Favre |
| 500 032-8 | Henri Dufaux |
| 500 033-6 | Gallus Jakob Baumgartner |
| 500 034-4 | Gustav Wenk |
| 500 035-1 | Niklaus Riggenbach |
| 500 036-9 | Minister Kern (Johann Konrad Kern) |
| 500 037-7 | Grock (Charles Adrien Wettach) |
| 500 038-5 | Arthur Honegger |
| 500 039-3 | Auguste Piccard |
| 500 040-1 | Graf Zeppelin (Ferdinand Adolf Graf von Zeppelin) |
| 500 041-9 | William Barbey |
| 500 042-7 | Steivan Brunies |
| 500 043-5 | Harald Szeemann |
Treindiensten
De ICN-treinen worden door de SBB ingezet op de trajecten:
- St. Gallen - Zürich HB - Biel/Bienne - Lausanne / Genève (sinds 10 juni 2001)
- Basel SBB - Delémont (stad) - Biel/Bienne - Neuchâtel - Lausanne / Genève (sinds 14 december 2003)
- RegioExpress Genève - Nyon (sinds 11 december 2005)
- Basel SBB - Zofingen (sinds december 2005 twee ICN-treinen)
- Zürich HB - Aarau (vervangende treindienst)
- Zürich HB - Rorschach (vervangende treindienst)
- Basel SBB / Zürich HB - Luzern - Bellinzona - Lugano (vanaf 14 december 2008)
Literatuur
- Gerrit Nieuwenhuis, Richard Latten: Spoorwegen. De Alk, Alkmaar, diverse jaarboeken.
- Theo Stolz: Triebfahrzeuge der Schweiz. Minirex AG, Luzern, 2007, ISBN 3-907014-31-6.
Foto's
.jpg)
 |
Zie de categorie SBB RABDe 500 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Bronnen, noten en/of referenties
|