Spoorlijn Bazel - Zürich

De Spoorlijn Bazel - Zürich ook wel Bözberglinie genoemd is een Zwitserse spoorlijn tussen de stad Bazel, (Duits: Basel, Frans: Bâle) over Pratteln - Rheinfelden - Stein-Säckingen - Frick - Bözbergtunnel - Brugg en de stad Zürich.

Bözberglinie
Basel - Stein-Säckingen - Laufenburg
Stein-Säckingen - Brugg - Zürich HB
Totale lengte88.4 km
Spoorwijdte(normaalspoor) 1435 mm
Aangelegd doorBötzbergbahn (BöB)
Geopend1895 / 1905
Huidige statusin gebruik
Geëlektrificeerdja
Aantal sporen2
Beveiliging of treinbeïnvloedingIndusi
Treindienst doorSBB
Traject
Legenda
<< traject RFF van Straatsburg
grens bovenleidingspanning
<<< toekomstige tunnel naar Basel Bad bf
0.00 Basel SNCF 277 m.
grens bovenleidingspanning
0.00 Basel SBB 277 m.
BVB-tramlijn
op de kaart hieronder richting Basel Bad Bf
<< traject Basel Bad Bf[1]
<< traject Basel Bad Bf[2]
<<< Wolf-tunnel 212 m
< rangeer station Muttenz
4.8 << Muttenz
<<< traject richting Delémont
<< Adlertunnel 5320 m
8,3
80,1
Pratteln
< Hauensteinlinie naar Olten
< Hauensteinlinie naar Olten
Ergolzbrücke 185 m
76,9 Kaiseraugst 285 m.
71,6 Rheinfelden 285 m.
68,2 Möhlin 308 m.
61,8 Mumpf 310 m.
58,8 Stein-Säckingen 311 m.
traject naar Koblenz
55,4 Eiken 328 m.
51,8 Frick
46,9 Hornussen 414 m.
42,4 Effingen-Zeihen 461 m.
<< Bözbergtunnel 2526 m
39,2 Schinznach Dorf 441 m.
Villnacherntunnel 184 m
35,9 Villnachern deels stilgelegd
Aarebrücke 223 m
van Aarau
van Othmarsingen
32,4 goederenvervoer naar Immensee
31,2 Brugg
Reussbrücke Turgi 73 m
traject van Koblenz
27,4 Turgi,
(tot 1997 keilbahnhof)
22,5 Baden
Kreuzlibergtunnel 988 m
van Othmarsingen
Limmatbrücke Wettingen 129 m
20,3 Wettingen 388 m.
traject Furttallinie naar Oerlikon
Limmatbrücke Wettingen 137 m
N1-Brücke Neuenhof 104 m
Neuenhof 388 m.
Heitersberglinie van Aarau
goederenvervoer van Oerlikon
16,1 Killwangen-Spreitenbach 393 m.
naar Rangierbahnhof Limmattal West
wisselen IC en S bahn
Rangierbahnhof Limmattal
van Rangierbahnhof Limmattal Ost
BDWM naar Bremgarten en Wohlen
11,1 Dietikon 388 m.
Glanzenberg 390 m.
7,5 Schlieren 392 m.
van Affoltern am Albis en Zug
4,1 Zürich Altstetten 398 m.
<< Durchmesserlinie Zürich
Käferbergliniel naar Oerlikon
1,9 Zürich Hardbrücke 407 m..
NOB van Ziegelbrücke
Wipkingerlinie van Zürich Oerlikon
Vorbahnhof Viadukt 823 m
Limmatbrücke 175 m
2,8 Zürich Letten
0,9
99,1
Hirschengrabenlinie
Vorbahnhoftunnel
Lettentunnel 2093 m
Zürich Sihlbrücke 67 m
0,3 Zürich Löwenstrasse 394 m..
0,0 Zürich HB 408 m..
99,9 Zürich Museumstrasse 394 m..
S-Bahn Zürich
Durchmesserlinie Zürich, Weinbergtunnel
<< Hirschengrabentunnel 2148 m
101,6
5,7
Hirschengrabenlinie
5,7 Zürich Stadelhofen 410 m..
Überdeckung Kreuzbühlstrasse
5,8 Zürichberglinie naar Stettbach
Forchbahn naar Esslingen FB
Riesbachtunnel 1493 m
Rechter Zürichseelinie naar Rapperswil

Geschiedenis

In 1836 mislukte door ontbreken van financiële middelen de bouw van een spoorlijn van Zürich naar Bazel over Laufenburg. Het traject deel tussen Zürich en Baden werd op 9 augustus 1847 door de legendarische Spanisch-Brötli-Bahn geopend. Het project werd voortgezet over Brugg door de Bözberg naar Bazel met steun van het kanton Aargau.

Dit traject diende als alternatief voor de in 1858 geopende Hauensteinlinie van de Schweizerische Centralbahn . Tussen Bazel en Pratteln maakten de treinen gebruik van het traject van de Centralbahn en tussen Brugg en Zürich maakten de treinen gebruik van het traject van de Schweizerischen Nordostbahn. Het traject werd enkelsporig met een helling van max. 14‰ aangelegd.

De Bötzbergbahn (BöB) werd opgericht door de Schweizerische Nordostbahn en de Schweizerische Centralbahn.

In 1895 werd het aantal sporen tussen Pratteln en Stein-Säckingen verdubbeld. Pas na de overname van de Bözbergbahn door de SBB op 1 januari 1902 volgde verdere spoorverdubbeling namelijk op 1 november 1904 tussen Stein-Säckingen en Frick. In april 1905 werd het aantal sporen tussen Schinznach-Dorf en Brugg verdubbeld en in september 1905 volgde het deel van Schinznach-Dorf door de tunnel naar Effingen en naar Frick.

Tussen Bazel en Pratteln maakt de Bözberglinien gebruik van het snelspoor dat ook door de Hauensteinlinie bereden wordt. In 2003 werd dit druk bereden traject deels ontlast door de opening van de Adlertunnel tussen Muttenz en Liestal.

Bözbergtunnel

Op 2 augustus 1875 werd de 2526 meter lange Bözbergtunnel in gebruik genomen. Deze tunnel maakte dat het traject 8 kilometer korter werd.

Op 9 maart 2016 werd bij Schinznach-Dorf de eerste schop in de grond gezet voor een nieuwe Bözbergtunnel. Deze tunnel is bestemd voor 4 meter korridoor op de Gotthard-Achse. De 2,7 kilometer lange dubbelsporige tunnel moet in 2020 in gebruik worden genomen. De huidige tunnel wordt hierna omgebouwd als dienst- en reddingstunnel en wordt in 2022 in gebruik genomen.[3]

Gesloten stations

In 1993 werd het regionaal verkeer tussen Brugg en Frick opgeheven en vervangen door een postbus.

Treindiensten

Over de spoorlijn rijden alleen InterRegio-treinen en S-Bahn-treinen. De langeafstandstreinen rijden via de Hauensteinlinie.

S-Bahn Basel

De treindiensten van de Regio S-Bahn Basel worden uitgevoerd door de SBB.

S-Bahn Zürich

De treindiensten van de S-Bahn Zürich worden uitgevoerd door de SBB, THURBO.

Aansluitingen

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting van de volgende spoorlijnen:

Zürich HB

Zürich Hauptbahnhof (vaak afgekort als Zürich HB) is het grootste treinstation in Zürich.


SBB-Bahnhof (spoor 3-18, 21-24, 51-54)


SZU-Bahnhof (spoor 1-2)

  • Sihltalbahn (SZU), spoorlijn tussen Zürich HB en Sihlbrugg
  • Uetlibergbahn (SZU), spoorlijn tussen Zürich HB en Uetliberg

Goederenvervoer

Dagelijks rijden veel goederentreinen over de Bötzbergbahn die vervolgens over de Gotthardspoorlijn richting Italië lopen. Voor deze goederentreinen worden tegenwoordig vaak elektrische locomotieven in dubbeltractie gebruikt. Zo'n dubbeltractie bestaat uit een vierassige elektrische locomotief type SBB Re 4/4 II en een zesassige elektrische locomotief type SBB Re 6/6. Deze combinaties worden ook wel als SBB Re 10/10 aangeduid.

Vroeger werden dergelijke zware goederentreinen bereden met een tussenlocomotief. Deze locomotief werd op 2400 ton gerekend vanaf de laatste wagon geplaatst. Aan de voorkant van de trein werden dan twee locomotieven geplaatst. Omdat deze tractievorm veel van het personeel vroeg werd dit concept vervangen door de SBB Re 10/10 combinatie.

Elektrische tractie

Het traject deel van Pratteln tot Brugg van werd op 18 oktober 1926 geëlektrificeerd met een spanning van 15.000 volt 16 2/3 Hz wisselstroom.

Afbeeldingen

Literatuur

  • Eisenbahnatlas Schweiz. Schweers + Wall, Aachen 2004, ISBN 3-89494-122-7.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.