Monorail

Een monorail is een spoorsysteem, waarbij het voertuig over een enkelrailig spoor rijdt (of zweeft). Monorails zijn onder te verdelen in hangende en staande monorails. Bij de staande systemen zitten de wagenbakken boven het spoor en is het voertuig vaak om de rail heen geklemd.

voormalige Monorailhalte in Sydney

Monorails worden vooral binnen steden gebruikt. Vanwege de geheel vrije baan kunnen deze als metro worden beschouwd. Monorails komen als metrosysteem vooral veel voor in de Verenigde Staten en Japan (bijvoorbeeld de Tokyo Tama Intercity Monorail). In de stad São Paulo rijden minimaal twee volautomatische monorailverbindingen als onderdeel van de metro sinds ongeveer 2014. Daarnaast zijn monorails veel te vinden in attractieparken (bijvoorbeeld Walt Disney World Monorail). De meeste monorails worden elektrisch aangedreven en hebben wielen met rubberbanden.

Het magneetzweefbaansysteem "Transrapid" en de Aérotrain worden ook vaak gezien als monorails.

De Lartigue-monorail was de eerste commerciële (semi)-monorail.

Nederland

In Nederland is monorail alleen aangelegd in pretparken. Een van de oudste baantjes (1968) is te vinden in Drievliet te Rijswijk. Avonturenpark Hellendoorn volgde negen jaar later, terwijl de monorail in Slagharen uit 1978 stamt.

België

In België wordt de monorail enkel gebouwd in attractieparken. Er is nu nog maar één monorail in België te vinden, namelijk de monorail in Bobbejaanland.

Staande monorails

ALWEG

ALWEG-Hitachi
ALWEG-Disney/Bombardier

Het ALWEG-systeem is een staande monorail. Het is het meest voorkomende systeem. ALWEG is in Duitsland ontwikkeld door de Zweed Axel Lennart Wenner-Gren. De voertuigen staan op een betonnen baan. Een rij wielen met rubberbanden draagt het voertuig; vier rijen wielen met rubberbanden (twee aan elke zijde van de betonnen baan) zorgen voor de geleiding.

De belangrijkste bedrijven die nu ALWEG-monorails produceren zijn Hitachi en Walt Disney/Bombardier. Bij Walt Disney/Bombardier nemen de draagwielen ruimte in beslag in de reizigerscompartimenten, waardoor een vrije doorloop van het begin naar het einde van de trein niet mogelijk is. Bij Hitachi zijn de reizigerscompartimenten boven de draagwielen gebouwd.

ALWEG-monorails

Habegger

Monorail in Kuala Lumpur

In het begin van de jaren zestig van de twintigste eeuw ontwikkelde de Zwitserse machinefabriek Habegger een lichte monorail, waarbij kleine geleidewielen zich vastgrijpen aan de opstaande randen van de baan. De belangrijkste producent van dit systeem is Von Roll/Adtranz. Een andere producent van het Habegger-systeem is achtbaanproducent Intamin.

Habegger-monorails

  • Moskou (Rusland), Intamin
  • Shenzhen (China), Intamin
  • Newark (VS), Von Roll
  • Sydney (Australië), Von Roll (tot 2013)
  • Sea World (Australië), Von Roll
  • Oasis-Jupiter (Australië), Von Roll
  • Jurong Birdpark (Singapore), Von Roll

Experimenteel

Tussen 1963 en 1977 is in Frankrijk geëxperimenteerd met de Aérotrain, een luchtkussenvoertuig dat op een betonnen baan in de vorm van een omgekeerde T zweeft.

Hangende monorails

SAFEGE

Shonan-monorail

Het SAFEGE-systeem (SAFEGE: Société Anonyme Française d'Études, de Gestion et d'Entreprises) is in Frankrijk ontwikkeld door ingenieur Lucien Chadenson. Hij bouwde een hangende monorail, waarvan de draaistellen in een holle rail lopen. Het voordeel is dat deze monorails weinig hinder ondervinden van sneeuw.

Het oorspronkelijke SAFEGE-systeem wordt toegepast in de Japanse steden Chiba en Kamakura (Shonan-monorail). Beide lijnen zijn door Mitsubishi gebouwd. De testbaan in Frankrijk was te zien in de film Fahrenheit 451 (1966) en is nadien afgebroken.

H-Bahn Dortmund

Siemens heeft een SAFEGE-systeem ontwikkeld onder de naam SIPEM (Siemens People Mover). Deze volautomatische monorails zijn gebouwd in Dortmund (H-Bahn) en Düsseldorf (SkyTrain).

Eugen Langen

Ueno Zoo

De Duitse ingenieur Eugen Langen ontwierp een hangende monorail, waarbij stalen wielen met een dubbele wielflens over een conventionele spoorstaaf lopen. De Wuppertaler Schwebebahn en de Schwebebahn Dresden zijn naar dit principe gebouwd. De eerste monorail van Japan, een korte lijn in de Ueno Zoo in Tokio, is ook gebaseerd op het systeem van Eugen Langen. Maar in plaats van stalen wielen is gekozen voor wielen met luchtbanden. De Ueno Zoo-monorail werd in 1957 geopend.

Andere vormen

In de letterlijke betekenis van het woord 'monorail', zouden de geleidebussystemen TVR en Translohr ook als zodanig kunnen worden aangeduid. Beide systemen maken gebruik van een enkele rail om het voertuig te besturen. Het gewicht van deze bussen wordt gedragen door rubberen luchtbanden.

Zie de categorie Monorails van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.