Joegoslavië op het Eurovisiesongfestival

Joegoslavië was in 1961 het eerste niet-westerse land dat zijn debuut maakte op het Eurovisiesongfestival. De eerste deelname werd verzorgd door Ljiljana Petrović, die op het songfestival in Cannes op de achtste plaats eindigde met Neke davne zvezde.

Een jaar later, in 1962, behaalde Lola Novaković de vierde plaats, een positie die lange tijd in de boeken zou staan als het meest succesvolle Joegoslavische resultaat.

In 1963 en 1965 werd Joegoslavië tweemaal vertegenwoordigd door Vice Vukov, die de plank met een elfde en een twaalfde plaats echter beide keren missloeg. Tussen zijn deelnames in faalde Sabahudin Kurt eveneens, door puntloos op de laatste plaats te eindigen in 1964.

Tussen 1966 en 1968 kenden de Joegoslaven betere resultaten; het land eindigde driemaal op rij in de top 10. In 1966 behaalde Berta Ambrož een zevende plaats met het lied Brez besed en in 1967 werd Lado Leskovar achtste. In 1968 deed Joegoslavië mee met de Dubrovački Trubaduri. Deze groep bestond uit meerdere leden, maar omdat het songfestivalreglement destijds nog geen groepen toestond, werd hun lied Jedan dan door twee leden ervan gezongen: Luciano Kapurso en Hamo Hajdarhodžić. De rest van de groep zong wel mee op de achtergrond. De inzending eindigde op de zevende plaats en bereikte verschillende Europese hitlijsten waaronder de Nederlandse Top 40.

Na drie onopvallende en weinig succesvolle bijdragen trad Joegoslavië op het songfestival van 1972 in Edinburgh aan met zangeres Tereza Kesovija. Zij had in 1966 al eens meegedaan voor Monaco en was toen roemloos laatste geworden met nul punten. Voor haar vaderland scoorde zij nu een stuk beter: ze behaalde de negende plaats met het nummer Muzika i ti.

Vervolgens brak er weer een teleurstellende periode aan voor de Joegoslaven, waarbij opeenvolgende inzendingen niet in de buurt kwamen van een topklassering. In 1976 eindigde Joegoslavië voor de tweede keer in de geschiedenis op de laatste plaats, hoewel dit een misverstand betrof. Aanvankelijk was het land wel als laatste geëindigd met één punt achterstand op Noorwegen, maar na een controle bleek dat de vier voor Joegoslavië bestemde punten van Frankrijk niet waren meegeteld. De uitslag bleef onveranderd, zodat Joegoslavië laatste bleef, maar tegenwoordig wordt over het algemeen de juiste eindrangschikking gehanteerd, met Noorwegen op de laatste plaats.

De magere resultaten waren voor omroep JRT aanleiding om zich vanaf 1977 van het Eurovisiesongfestival terug te trekken.

Eva Sršen op het Eurovisiesongfestival 1970.

De JRT kreeg eind jaren zeventig veel kritiek op de Joegoslavische afwezigheid op het songfestival. Televisiekijkers stuurden verontwaardigde brieven en na een peiling bleek dat 97 procent van de respondenten een terugkeer te willen naar het liedjesfestijn. Het Kroatische tijdschrift Studio zette een campagne op om de JRT ertoe te bewegen weer mee te doen, en stelde zelfs voor het inschrijvingsgeld voor zijn rekening te nemen. Men benadrukte dat het songfestival de mogelijkheid bood om Joegoslavië internationaal te promoten en de eigen muziekindustrie te bevorderen.

In 1981 keerde Joegoslavië na vier jaar afwezigheid weer terug op het songfestival in Dublin. Zanger Seid Memić-Vajta zorgde met een vijftiende plaats echter niet voor een geslaagde comeback. Ook meidengroep Aska scoorde een jaar later matig met een veertiende plek.

Veel succes had Joegoslavië pas weer in 1983, toen zanger Daniel Popović met zijn lied Džuli op de vierde plaats eindigde. Hiermee werd het beste Joegoslavische resultaat tot dan toe (de vierde plaats van 1962) geëvenaard. Popović ontving 125 punten en het lied werd in de Engelstalige versie Julie een grote Europese hit.

Nadat het duo Vlado en Izolda in 1984 achttiende waren geworden in Luxemburg, trok Joegoslavië zich in 1985 opnieuw terug van het Eurovisiesongfestival. Dit gebeurde vanwege het samenvallen van het songfestival met de herdenking van het overlijden van Tito, vijf jaar eerder. Het land keerde in 1986 direct weer terug, waarbij zangeres Doris Dragović op de elfde plaats belandde.

Vanaf 1987 beleefde Joegoslavië op het songfestival vervolgens een gouden periode. De Novi Fosili werden vierde in 1987 met Ja sam za ples en in 1988 zorgde de popgroep Srebrna Krila voor een zesde plaats met het lied Mangup. Het was de Joegoslaven daarmee echter nog steeds niet gelukt om het songfestival te winnen, maar daar kwam in 1989 verandering in. Dat jaar werd de Kroatische band Riva afgevaardigd naar het Zwitserse Lausanne met het vrolijke uptempo-lied Rock me. Deze inzending, dat afgezien van de Engelse titel in het Servo-Kroatisch werd gezongen, werd voorafgaand aan het songfestival weinig kansrijk geacht en stond nergens hoog in de peilingen. De verrassing was dan ook groot toen de groep onverwacht veel punten kreeg en aan het eind van de puntentelling bovenaan stond. Riva kreeg in totaal 137 punten, zeven meer dan de gedoodverfde favoriet Live Report uit het Verenigd Koninkrijk. Het was de eerste en enige Joegoslavische songfestivalzege.

Na de overwinning mocht Joegoslavië het songfestival van 1990 organiseren, en dat werd gedaan in Zagreb. Zangeres Tajči mocht daar het gastland vertegenwoordigen en behaalde met Hajde da ludujemo een zevende plaats. Hiermee eindigde Joegoslavië voor het vierde jaar op rij in de top 10, maar in 1991 kwam aan het succes prompt een einde met de deelname van Bebi Dol. Zij stelde in Rome zwaar teleur met haar lied Brazil, dat slechts 1 punt vergaarde en op de voorlaatste plek terecht kwam.

In 1992 deed Joegoslavië voor de 27ste en laatste keer mee aan het Eurovisiesongfestival. Het land was toen al grotendeels uiteengevallen: Kroatië, Slovenië, Macedonië en Bosnië en Herzegovina hadden inmiddels officieel de onafhankelijkheid uitgeroepen en maakten geen deel meer uit van Joegoslavië. Het waren dan ook feitelijk alleen nog Montenegro en Servië die vertegenwoordigd werden onder de nieuwe naam Federale Republiek Joegoslavië. De laatste inzending werd Ljubim te pesmama van Extra Nena. Er werden hoge punten verwacht maar die bleven uit: met 44 punten strandde het lied op de dertiende plaats.