Regeerakkoord

Een regeerakkoord of coalitieakkoord is in Nederland een overeenkomst tussen de fracties van twee of meer politieke partijen in het parlement die een coalitieregering vormen. Het akkoord is het resultaat van de informatiefase van de kabinetsformatie en het regelt de politieke uitgangspunten voor de komende kabinetsperiode. Het is een meerjarige agenda voor het kabinetsbeleid.

Over het regeerakkoord wordt soms langdurig onderhandeld. Dit is nodig omdat de betrokken partijen doorgaans verschillende, soms tegenstrijdige, beloftes hebben gedaan aan de kiezers. Afhankelijk van de mate van vertrouwen die tussen de partijen bestaat kan het regeerakkoord meer of minder gedetailleerd zijn.

In een regeerakkoord worden doorgaans geregeld:

• De uitgangspunten voor de rijksbegroting, de begrotingsdiscipline (hoe om te gaan met meevallers en tegenvallers), bezuinigingen en uitgavenverhogingen.
• Belangrijke wetgeving die wordt voorzien, bijvoorbeeld over medisch-ethische kwesties.
• De positie die de regering moet kiezen in internationale conflicten en internationale lichamen (Europese Unie, NAVO, Verenigde Naties).
• De oplossingsrichting voor grote maatschappelijke problemen.
• Andere belangrijke onderwerpen die in één of meer regeringsfracties gevoelig zouden kunnen liggen.

Het regeerakkoord is een politiek-inhoudelijk document. De verdeling van ministersposten en staatssecretariaten (de poppetjes) wordt er niet in opgenomen, die staat in het eindverslag van de formateur.

In Nederland legt de minister-president na het aantreden van een nieuw kabinet in de regeringsverklaring namens de Nederlandse regering in de Tweede Kamer verantwoording af over de kabinetsformatie en over het regeerprogramma, dat bestaat uit het regeerakkoord met aanvullingen van het nieuwe kabinet.

De waarde van een regeerakkoord is betrekkelijk, omdat de politieke omstandigheden snel veranderen nadat het akkoord is gesloten. Het regeerakkoord is als zodanig staatsrechtelijk zonder betekenis, het kan slechts politiek worden afgedwongen.

Sommigen vinden dat het regeerakkoord op gespannen voet staat met het dualisme, omdat het de fractieleden van de coalitiepartijen bindt aan politieke keuzes waarover zij niet meer vrij en onafhankelijk kunnen oordelen.

Regeerakkoorden worden onder meer gepubliceerd als bijlage van een brief van de informateur(s) aan de Tweede Kamer, in een kamerstuk.[1]