Faas Wilkes

Faas Wilkes moest van jongs af aan meubelmaker worden om samen met zijn broer het transportbedrijf van zijn vader en oom, verhuizerij Fa. Wilkes & Zoonen (later genaamd A. Wilkes en Zoonen) over te nemen. De verhuizerij was toch niet zijn roeping en op 14 april 1941 debuteerde hij bij Xerxes op 17-jarige leeftijd tegen CVV (6-0). Destijds kwam de club uit in de Eerste Klasse West 1.

In die tijd kende de Nederlandse voetbalwereld geen profs, maar Wilkes wilde toch met voetballen zijn geld verdienen. Wilkes en zijn broer Leen die doelman was bij Xerxes verhuisden naar MVV in ruil voor twee Bedford vrachtwagens. In de amateurvoetbalwereld van toen was dat een schande en Wilkes kreeg een speelverbod opgelegd van een jaar. Wilkes en zijn broer hebben hier toen van afgezien en dat seizoen speelde hij toch voor Xerxes.

In 1949 kreeg Faas Wilkes dan eindelijk waar hij naar op zoek was, een club waar hij geld kon verdienen met voetbal. Internazionale bood hem een contract aan ter waarde van 60.000 gulden per jaar. Hij was na Gerrit Keizer (Engeland), Beb Bakhuys en Gerrit Vreeken (beiden Frankrijk) de vierde Nederlandse voetballer die in het buitenland ging spelen. Maar dit was de eerste echte grote transfer van een Nederlandse voetballer naar een buitenlandse topclub. De KNVB was hier echter niet blij mee en sloot Wilkes vanwege zijn prof-status voor een aantal jaar uit van het Nederlands elftal. Bij de begrafenis van Wilkes betuigde KNVB-voorzitter Jeu Sprengers hierover zijn spijt.

In Italië spraken zijn speelstijl en uiterlijk de fans meteen aan en Wilkes werd al snel de sterspeler van Internazionale. Hij kreeg er de bijnaam "Il Tulipano" (De Tulp). Halverwege 1952 kocht Torino hem weg bij Internazionale. Door een knieblessure echter werd het bij Torino een teleurstellend jaar, waarna Wilkes vertrok naar het Spaanse Valencia. Bij deze Spaanse club bloeide hij weer helemaal op en werd hij na een wedstrijd op de schouders van de supporters door de stad gedragen als eerbetoon voor zijn optreden. Samen met twee andere buitenlanders, Alfredo Di Stéfano (Real Madrid) en Ladislao Kubala (FC Barcelona), groeide hij uit tot een van de meest legendarische voetballers in het Spanje van die tijd.

Nog tijdens zijn voetbalcarrière werd de (achter)naam van Faas Wilkes vereeuwigd door striptekenaar Henk Sprenger, die de figuur Kick Wilstra creëerde, een naam samengesteld uit de namen van Kick Smit, Wilkes en Abe Lenstra.

Mede door gezondheidsproblemen keerde Wilkes in 1956 terug naar Nederland. Hij koos voor VVV uit Venlo omdat men daar bereid was hem een jaarsalaris van 50.000 gulden te betalen. Het Nederlandse voetbal was echter nog steeds weinig professioneel en Wilkes kon daardoor niet meer aarden in Nederland. Na twee seizoenen kocht hij zich vrij en ging hij als speler/trainer naar het Spaanse Levante in Valencia. Na een jaar in Valencia speelde Wilkes nog drie seizoenen voor Fortuna '54 en op 38-jarige verliet hij Fortuna voor zijn eerste liefde Xerxes, waar hij op zijn 40e jaar in 1964 afscheid nam van het voetbal. Na zijn voetbalcarrière dreef hij met zijn vrouw (dochter van de Surinaamse minister Adolf Brakke) een modezaak in Rotterdam.

Clubstatistieken

Seizoen	Club	Land	Competitie	Wed.	Goals
1945/46	Xerxes	Nederland	Eerste klasse West-I	3	1
1946/47	Xerxes	Nederland	Eerste klasse West-II	19	8
1947/48	Xerxes	Nederland	Eerste klasse West-I	24	19
1948/49	Xerxes	Nederland	Eerste klasse West-I	25	21
1949/50	Internazionale	Italië	Serie A	34	17
1950/51	Internazionale	Italië	Serie A	38	23
1951/52	Internazionale	Italië	Serie A	23	7
1952/53	Torino	Italië	Serie A	12	1
1953/54	Valencia	Spanje	Primera División	28	18
1954/55	Valencia	Spanje	Primera División	15	9
1955/56	Valencia	Spanje	Primera División	19	11
1956/57	VVV	Nederland	Eredivisie	30	8
1957/58	VVV	Nederland	Eredivisie	34	15
1958/59	Levante	Spanje	Segunda División - Gr. II	34	20
1959/60	Fortuna '54	Nederland	Eredivisie	30	16
1960/61	Fortuna '54	Nederland	Eredivisie	27	5
1961/62	Fortuna '54	Nederland	Eredivisie	31	12
1962/63	Xerxes	Nederland	Tweede divisie B	20	8
1963/64	Xerxes	Nederland	Tweede divisie B	8	2
Totaal				454	221

Wilkes (midden) nadat hij scoorde in de interland tegen België in 1959.

Wilkes debuteerde op 10 maart 1946 voor het Nederlands elftal in een wedstrijd tegen Luxemburg. Deze wedstrijd werd door Nederland gewonnen met 2 - 6, mede dankzij vier doelpunten van Wilkes. Dit is een evenaring van het record van Eddy de Neve, die tijdens de eerste interland van Nederland tegen België ook vier keer scoorde.

De behendige dribbelaar kwam 38 keer uit voor het Nederlands elftal, waarvoor hij in totaal 35 keer scoorde. Dit aantal goals had veel hoger kunnen zijn als hij tussen 1949 en 1956 gewoon voor Oranje had mogen uitkomen. Pas toen het profvoetbal in Nederland enigszins werd ingevoerd, was hij weer welkom als international. Toch is hij met dat aantal lange tijd, van 4 november 1959 tot 4 juli 1998, recordhouder gebleven. Dennis Bergkamp loste hem uiteindelijk af als recordhouder. Wilkes speelde op zijn 37ste z'n laatste interland op 14 mei 1961 in Leipzig de WK kwalificatie interland tegen West Duitsland de uitslag van die wedstrijd was 1-1.

Samen met Abe Lenstra en Kees Rijvers vormde Wilkes in Oranje wat destijds het Gouden Binnentrio werd genoemd. Van de tien interlands die zij samen speelden werd er slechts één verloren.

Faas Wilkes was een technisch zeer begaafd speler, die het liefst de bal bij zich hield. Dat leidde ooit tot de verzuchting van Lenstra dat voetbal toch echt met elf tegen elf werd gespeeld, waar Wilkes op antwoordde: "Abe, als ik er vier voorbij ben, is het nog maar zeven tegen elf."

Interlandstatistieken

Interlands van Faas Wilkes
№	Datum	Wedstrijd	Uitslag	Competitie	Goals
Als speler van Xerxes
1	10 maart 1946	Luxemburg – Nederland	2 – 6	Vriendschappelijk	4
2	12 mei 1946	Nederland – België	6 – 3	Vriendschappelijk	3
3	30 mei 1946	België – Nederland	2 – 2	Vriendschappelijk	2
4	27 november 1946	Engeland – Nederland	8 – 2	Vriendschappelijk	0
5	7 april 1947	Nederland – België	2 – 1	Vriendschappelijk	0
6	4 mei 1947	België – Nederland	1 – 2	Vriendschappelijk	0
7	26 mei 1947	Frankrijk – Nederland	4 – 0	Vriendschappelijk	0
8	21 september 1947	Nederland – Zwitserland	6 – 2	Vriendschappelijk	2
9	14 maart 1948	België – Nederland	1 – 1	Vriendschappelijk	0
10	18 april 1948	Nederland – België	2 – 2	Vriendschappelijk	0
11	26 mei 1948	Noorwegen – Nederland	1 – 2	Vriendschappelijk	0
12	9 juni 1948	Nederland – Zweden	1 – 0	Vriendschappelijk	1
13	26 juli 1948	Ierland – Nederland	1 – 3	OS 1948	2
14	31 juli 1948	Verenigd Koninkrijk – Nederland	4 – 3	OS 1948	1
15	13 maart 1949	Nederland – België	3 – 3	Vriendschappelijk	0
16	23 april 1949	Nederland – Frankrijk	4 – 1	Vriendschappelijk	1
17	12 juni 1949	Denemarken – Nederland	1 – 2	Vriendschappelijk	1
18	16 juni 1949	Finland – Nederland	1 – 4	Vriendschappelijk	0
Als speler van Valencia
19	13 maart 1955	Nederland – Denemarken	1 – 1	Vriendschappelijk	0
20	1 mei 1955	Ierland – Nederland	1 – 0	Vriendschappelijk	0
21	19 mei 1955	Nederland – Zwitserland	4 – 1	Vriendschappelijk	2
22	6 juni 1956	Nederland – Saarland	3 – 2	Vriendschappelijk	1
Als speler van VVV
23	30 januari 1957	Spanje – Nederland	5 – 1	Vriendschappelijk	0
24	3 april 1957	Nederland – West-Duitsland	1 – 2	Vriendschappelijk	1
25	26 mei 1957	Oostenrijk – Nederland	3 – 2	WK-kwalificatie	0
26	11 september 1957	Luxemburg – Nederland	2 – 5	WK-kwalificatie	1
27	25 september 1957	Nederland – Oostenrijk	1 – 1	WK-kwalificatie	0
28	17 november 1957	Nederland – België	5 – 2	Vriendschappelijk	2
29	13 april 1958	België – Nederland	2 – 7	Vriendschappelijk	2
30	23 april 1958	Nederland – Curaçao	8 – 1	Vriendschappelijk	2
31	4 mei 1958	Nederland – Turkije	1 – 2	Vriendschappelijk	1
32	28 mei 1958	Noorwegen – Nederland	0 – 0	Vriendschappelijk	0
Als speler van Fortuna '54
33	4 oktober 1959	Nederland – België	9 – 1	Vriendschappelijk	3
34	21 oktober 1959	West-Duitsland – Nederland	7 – 0	Vriendschappelijk	0
35	4 november 1959	Nederland – Noorwegen	7 – 1	Vriendschappelijk	2
36	19 april 1961	Nederland – Mexico	1 – 2	Vriendschappelijk	1
37	30 april 1961	Nederland – Hongarije	0 – 3	WK-kwalificatie	0
38	14 mei 1961	DDR – Nederland	1 – 1	WK-kwalificatie	0

Valencia

• Copa del Rey: 1953/54

• Lijst van spelers van Internazionale
• Lijst van spelers van Valencia CF
• Lijst van spelers van VVV-Venlo
• Lijst van spelers van Fortuna Sittard
• Lijst van spelers van het Nederlands voetbalelftal

• Jan Liber: Het voetbal-leven van Faas Wilkes. Amsterdam, De Arbeiderspers, 1962
• Leo Pagano: Vier pioniers van ons profvoetbal. [Over Kees Rijvers, Faas Wilkes, Arie de Vroet en Bertus de Harder]. Naarden, Arena, 1954
• Martin W. Duyzings: Faas Wilkes. Een voetbalcarrière. Baarn, De Boekerij, 1951

• Interlands

Voorganger: Abe Lenstra april 1958 - november 1959

Topscorer Nederlands Elftal november 1959 - juli 1998

Opvolger: Dennis Bergkamp juli 1998 - juni 2003

	Lid van Nederlands olympisch voetbalelftal
Olympische Zomerspelen 1948 Bram Appel · Louis Biesbrouck · Jeu van Bun · Mick Clavan · Guus Dräger · Jan Everse · Piet Kraak · Kees Krijgh · Wim Landman · Abe Lenstra · Kees Rijvers · André Roosenburg · Rinus Schaap · Henk Schijvenaar · Joop Stoffelen · Rinus Terlouw · Kees van der Tuijn · Arie de Vroet · Faas Wilkes · Coach: Jesse Carver