El Dorado (goudland)

De originele legende concentreert zich in het Andesgebergte, de regio in het hedendaags Colombia, waar conquistador Gonzalo Jiménez de Quesada het eerst de Muisca's vond in 1537, een indianengemeenschap levend waar nu het hedendaags Cundinamarca en de Boyaca-hooglanden gelegen zijn. El Dorado is niet de naam van een land, maar van een persoon, het hoofd van de stam die werd ingewijd. De verhalen rondom de Muisca-inwijdingsrituelen werden naar de stad Quito gebracht door Sebastián de Belalcázars mannen, de verhalen erover gingen als een lopend vuurtje rond met een mix van geruchten en eigen interpretatie. Daardoor ontstond de legende van El Dorado of El Rey Dorado, de gouden Koning. Het inwijdingsritueel van de Muisca's vond plaats bij het meer van Guatavita in Colombia. Het meer is in de loop der tijd veelvuldig onderzocht en men heeft het zelfs een keer gedeeltelijk leeg laten lopen, maar er is relatief weinig goud of edelstenen gevonden. Sommige vondsten uit het meer zijn overgedragen aan het British Museum.[1]

Onder de mythe van El Dorado werden ook plaatsen en paleizen ingevoegd. Coricancha was zo'n paleis in het hart van het Inca-rijk, waar alles was omhuld met goud. Het was een belangrijke plaats binnen de Inca-wereld.

De mythe groeide uit tot een stad, een rijk, een koninkrijk van een legendarische gouden koning. In navolging van deze legende trokken Francisco de Orellana en Gonzalo Pizarro op expeditie die desastreus verliep, wel werd de Amazone ontdekt en Orellana was de eerste die de monding van de Amazone bereikte.

Kaart van de Guyana's uit de 17e eeuw waarop het meer Parima staat aangeduid

El Dorado wordt verbonden met een legendarisch verhaal waarin waardevolle stenen en gouden munten in voorkomen. Het concept van El Dorado onderging tientallen transformaties, en vooral de voorgaande mythe werd verbonden met een legendarische stad. Het resulteerde in een enthousiaste obsessie van Europese avonturiers die de twee eeuwen daarna op zoek gingen naar het vermeende El Dorado.

Een van de eerste verhalen die verteld werden, was dat van Martínez, een luitenant van Diego de Ordás, die beweerde te zijn gered tijdens zijn schipbreuk en naar het binnenland te zijn gebracht en vermaakt werd door El Dorado zelf (gesitueerd in 1531).

In 1535/36 startten Sebastián de Belalcázar en Nikolaus Federmann gezamenlijk een expeditie naar El Dorado maar vanwege belangrijkere zaken werd de speurtocht gestaakt. Federmann deed in 1537 een nieuwe poging maar door problemen raakte hij niet ver.

In 1540 werd Gonzalo Pizarro, de jongere halfbroer van Francisco Pizarro, benoemd tot gouverneur van de provincie Quito in Noord-Ecuador. Kort nadat hij de leiding daar had, leerde hij van de inheemse bevolking het verhaal van een vallei gelegen in het westen, waar een overvloed aan kaneel en goud te vinden was. Hij bracht 340 soldaten en 4000 indianen bijeen in 1541, en leidde hen langs de Rio Coca en Rio Napo. Francisco de Orellana, een neef van Gonzalo, ging mee op deze expeditie. Gonzalo stopte echter met de reis omdat veel soldaten en indianen stierven door honger, ziektes en aanvallen van opstandige indianen. Hij gaf het bevel aan Orellana, die met een kleinere groep verder trok met de stroom mee en uitkwam bij de Atlantische Oceaan. Onderweg had hij de Amazone ontdekt (genoemd naar een stam van alleen maar vrouwen die Orellana's mannen aanvielen, tijdens hun reis).

Een andere expeditie was die van Philipp von Hutten (1541–1545), die een groep van diverse nationaliteiten leidde van Coro langs de kust van Venezuela. Gonzalo Jiménez de Quesada, een avonturier die zowat zijn hele leven zocht naar El Dorado en zijn zoektocht begon vanuit Bogotá, werd gekscherend De gouverneur van El Dorado genoemd (gesitueerd in 1569).

In 1560 vertrok er een expeditie vanuit Noordoost-Peru, onder leiding van Pedro de Ursua en Lope de Aguirre langs de Marañón (rivier). De twee werden tijdens de zoektocht naar El Dorado rivalen en De Aguirre wist met een meerderheid Ursua af te zetten en te laten ophangen. De expeditie leidde tot niks anders dan waanzin. Meer dan driekwart van de groep was overleden aan honger, uitdroging, onbekende ziektes en muiterij.

Sir Walter Raleigh, die de zoektocht vervolgde in 1595, beschreef El Dorado als een stad gelegen aan het meer Parime, stroomopwaarts gelegen op de Orinoco in Guyana. Deze stad werd gemarkeerd op Engelse landkaarten totdat het tegendeel bewezen werd door Alexander von Humboldt gedurende zijn Latijns-Amerikaanse expeditie (1799–1804).

In 1994 publiceerde de Chileense ontdekkingsreiziger en antropoloog Roland Stevenson zijn kritisch ontvangen werk Uma Luz nos Mistérios Amazônicos waarin hij verslag deed van een ontdekkingsreis in het Amazonegebied. Hij leverde geologische aanwijzingen van het bestaan van het meer Parima, maar het meer zou al 200 jaar voordat de Europeanen Amerika ontdekten opgedroogd zijn.[2] [3]

Volgens de theosofie van Helena Blavatsky (1831-1891) is El Dorado of 'de gouden stad van Manoah' een 'loge van adepten' in Zuid-Amerika, waarvan het ras verwant is aan de oude Egyptenaren. El Dorado is hun woonplaats en ze hebben het geheim van hun woonplaats ongeschonden bewaard. Adepten houden het 'spirituele leven van de mensheid' in stand en vormen schakels tussen mensen en goden. Goden zijn de zielen van grote adepten en 'Meesters' (mahatma's) van vroege eeuwen en rassen. [4]

• In zijn roman Candide beschrijft Voltaire El Dorado als het overblijfsel van het Incarijk in Peru. Het zou een monotheïstisch land zijn, waar iedereen priester is. De inwoners van El Dorado vragen niets aan hun god, omdat ze alles al gekregen hebben. In plaats van te smeken danken ze hem de hele dag lang. Voltaire presenteert dit land als utopie, waar niemand ontevreden is en de armste sloeber rijker dan alle Europese koningen bij elkaar. Ook leven de mensen uit El Dorado langer dan anderen. De hoofdpersoon Candide bezoekt in El Dorado met zijn knecht Cacambo een wijze man die 172 zegt te zijn.
• In 1972 verscheen de film Aguirre, the Wrath of God van Werner Herzog. Leidraad in het verhaal is Lope de Aguirre die met zijn groep op zoek is naar El Dorado.
• In 1988 verscheen de Spaanstalige film El Dorado van Carlos Saura. Het verhaal lijkt op dat van Werner Herzog, al verloopt het wat minder wreed.
• The Road to El Dorado is een tekenfilm over de Stad van Goud in de Nieuwe Wereld door Dreamworks.
• In 2008 verscheen Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull die El Dorado ook wel Akator noemde.

• Zeven Steden van Cibola
• Antillia
• Fontein van de Eeuwige Jeugd