Andes

De Andes zijn geologisch gezien een jong systeem. Het gebergte ontstond tijdens het Krijt en de Tertiaire periode. Het ontstaan van de bergketen in Zuid-Amerika is het gevolg van de platentektoniek. De oceanische Nazcaplaat duikt weg onder de continentale Zuid-Amerikaanse plaat (subductie), met een snelheid van ongeveer 8 cm per jaar. Hierdoor nemen de bergen steeds meer in hoogte toe. Vulkanen en aardbevingen komen er dikwijls voor. Als geheel vormen de Andes een van de belangrijkste bergmassa's van de wereld. Het bergsysteem is hoger dan elk ander gebied, op de Himalaya na. Er zijn veel besneeuwde pieken met hoogtes boven de 6700 m.

In het verre zuiden lopen de bergen van oost naar west. De richting wordt anders in Argentinië en Chili. Ten westen van de bergen ligt de zee. Er zijn door gletsjers gevoede meren in zowel Argentinië als Chili.

De hoogste bergen van de Andes liggen op de centrale en noordelijke Argentijns-Chileense grens: Aconcagua (6960 m), de hoogste berg van het westelijk halfrond, en de Tupungato (6570 meter). Andere belangrijke pieken zoals Llullaillaco flankeren de belangrijkste bergwaaier.

De centrale Andes breidt zich in Bolivia en Peru uit in veelvoudige waaiers (circa 640 km breed) met hoog plateauland (het Hoogland van Bolivia) en vele hoge intermontane valleien. Hier bloeide vroeger de Incabeschaving. Op de grens van Peru en Bolivia ligt het Titicacameer. In Bolivia zijn er opmerkelijke vulkanen, zoals Nevado Sajama. De hoogste spoorweg van de Andes loopt van La Oroya naar Lima.

Peru, Ecuador en Colombia zijn bevolkt sinds oude tijden. Vroeger waren er rijke beschavingen gevestigd, zoals de Inca's en Chibcha's. De Quichua en de Aymarastammen vormen de belangrijkste inheemse inwoners van de Andes. Wegens een schaarste aan water is landbouw moeilijk. Tabak, katoen en koffie worden gekweekt en uitgevoerd. Koper, zilver, tin, ijzer en goud worden ontgonnen en er wordt aardolie gevonden. Hoewel er een spoorpassage door de bergen is, zijn de inwoners van de Andes niet van treinen afhankelijk voor het behoud van hun economie. In bepaalde Andesgebieden is het toerisme sterk in ontwikkeling.

In het Andesgebergte ligt onder andere ook het geiserveld El Tatio.

Een overzicht van bergen hoger dan 6.500 meter in de Andes.

Hoogte (m)	Naam	Bergketen	Coördinaten	Afbeelding	Land
6.962	Aconcagua		32° 39′ ZB, 70° 1′ WL		Argentinië
6.891	Ojos del Salado	Puna de Atacama	27° 7′ ZB, 68° 32′ WL		Argentinië –  Chili
6.792	Monte Pissis	Puna de Atacama	27° 45′ ZB, 68° 47′ WL		Argentinië
6.768	Huascarán	Cordillera Blanca	9° 7′ ZB, 77° 36′ WL		Peru
6.759	Bonete	Puna de Atacama	27° 52′ ZB, 68° 49′ WL		Argentinië
6.758	Tres Cruces	Puna de Atacama	27° 6′ ZB, 68° 52′ WL		Argentinië –  Chili
6.739	Llullaillaco	Puna de Atacama	24° 43′ ZB, 68° 32′ WL		Argentinië –  Chili
6.720	Mercedario	Cordillera de la Ramada	31° 58′ ZB, 70° 10′ WL		Argentinië
6.658	Cazadero / Tipas / Walther Penck	Puna de Atacama	27° 11′ ZB, 68° 34′ WL		Argentinië
6.638	Incahuasi	Puna de Atacama	27° 2′ ZB, 68° 18′ WL		Argentinië –  Chili
6.634	Yerupajá	Cordillera Blanca	10° 16′ ZB, 76° 54′ WL		Peru
6.565	Tupungato		33° 21′ ZB, 69° 46′ WL		Argentinië –  Chili
6.542	Sajama	Cordillera Occidental	18° 6′ ZB, 68° 53′ WL		Bolivia
6.500	Ramada Norte	Cordillera de la Ramada			Argentinië

Portaal Zuid-Amerika

• Lijst van bergen in de Andes
• Andesgemeenschap
• Unie van Zuid-Amerikaanse Naties
• Mercosur

Zie de categorie Andes van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.