Byblos

Eerste tekenen van bewoning dateren uit het 6e millennium v.Chr.

Rond 2850 v.Chr. was Byblos een Egyptische kolonie of handelshaven. In die tijd werd ook de Tempel van Baälat Gubla gesticht, die tot de Romeinse tijd in gebruik bleef. Baälat Gubla was aldus Herodotus stadsgodin van Byblos, die er door de Feniciërs werd gehuldigd.

Tussen 2347 en 2335 stuurde Farao Teti van de 6de dynastie (ook Merenptah en Othoes) expedities naar Kanaän. In Byblos zijn sporen van hem gevonden.

Vanaf de 16e eeuw v.Chr. schreven de Baäls ('Heren') hun naam in Proto-Sinaïtisch in een cartouche zoals farao's, maar omschreven hun functie als 'ondergeschikte' gouverneurs.

In de 15e eeuw v.Chr. ontstaat de Filistijnse pentapolis van de vijf steden: Sidon, Tyros, Byblos, Aradus en Beiroet.

Tabletten uit de periode tussen 1400 en 1200 v.Chr. wijzen op een significante Hurritisch sprekende minderheid in Ugarit van Cyprioten, Hettieten, Egyptenaren, mannen uit Tyrus, Byblos, Mesopotamië en Palestina.

Rond 1220 v.Chr. wordt in de Amarnabrieven melding gedaan van de aanwezigheid van Sherden rond Byblos.

Geschriften uit Berytus (Beiroet) melden dat de Baälat nog steeds de voornaamste godheid van Byblos was in de 4e eeuw v.Chr. Veel berichten uit Byblos melden dat die plaats nauw verbonden was met Egypte. Hier werd de godin zowel onder de naam Isis-Hathor als Baälat vereerd. Veel symbolen van de godin en haar uraeuscobra zijn te midden van de ruïnes van de tempel met fundamenten uit 2800 v.Chr. teruggevonden.

Volgens de Egyptische mythologie zou Isis naar Byblos zijn gereisd om het lichaam van haar dode broer/echtgenoot Osiris terug te krijgen. Zelfs in 150 na Chr. schrijft Lucianus over de dood van de minnaar van de godin, toen bekend als Adonis, die in Aphaca, dicht bij Byblos, plaatsvond waar hij begraven werd, en hij onthult dat de geheime riten van Adonis die van Osiris zijn.

Vanaf de 11e eeuw n.Chr. komen de kruisvaarders het gebied beheersen, waaruit het Graafschap Tripoli voortkomt. De oude stad wordt dan Gibelet genoemd en wordt toegevoegd als grafelijk domein (zie ook Leenschap Gibelet).

De eerste publicaties over Byblos stammen uit 1864 van Renan. Vanaf 1921 tot aan het einde van de jaren 1970 is de vindplaats onderworpen aan een stelselmatige serie opgravingen, eerst onder Montet, later zijn opvolger Dunand in samenwerking met het Libanese Departement van Oudheden. De stad was gelegen op een rotsachtig uitsteeksel in zee rond een bron die het hele jaar door als watervoorziening kon dienen. De nabijheid van de bossen van de Libanon was van groot belang voor de ontwikkeling van de stad. Egypte had grote behoefte aan hout en had zelf geen bossen.

De tempel van de stadsgodin Baälat Gubla (ook Baälat Gebel) is waarschijnlijk al rond 2800 v.Chr. gesticht en werd geleidelijk uitgebreid. Er zijn resten gevonden van een tempel die op fundamenten van voor 2800 v.Chr. stond en die aan de Egyptische godin Hathor was gewijd. Het heiligdom is tot in de Romeinse tijd in gebruik gebleven.

De contacten met Egypte waren al vroeg van belang. Er zijn scherven van vazen van Menkaura, Unas en zowel Pepi I als Pepi II gevonden. Een inscriptie van Sneferu verklaart de Egyptische aanwezigheid: het cederhout van de Libanon.

• UNESCO over Byblos

	Werelderfgoed in Libanon
Anjar · Baalbek · Byblos · Tyrus · Qadisha-vallei en het Bos van de ceders van God

Zie de categorie Byblos van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

1. 'bijbel' op de Etymologiebank