Wereldkampioenschappen wielrennen

In tegenstelling tot de meeste andere wielerwedstrijden rijden de renners niet in merkenteams, maar in teams per land. Overeenkomstig de UCI World Tour-ranglijst vaardigen de landen een bepaald aantal wielrenners af: de tien hoogst geklasseerde wielerlanden mogen negen renners afvaardigen. Tot 2004 kon een landenploeg nog uit maximaal twaalf renners bestaan. Voor de andere landen wordt gebruikgemaakt van een rangschikking volgens continent. Deze levert afhankelijk van de positie zes plaatsen, drie plaatsen of één plaats op. De winnaar van het jaar ervoor mag altijd deelnemen en kan zo zijn land meestal aan een extra startplaats helpen. In 2006 was dit niet het geval: de Belgen gingen met negen renners van start, hoewel Tom Boonen het jaar ervoor wereldkampioen geworden was. Omdat renners de rest van het jaar in een vaak internationale ploeg rijden, komt het voor dat renners van verschillende landen elkaar helpen of dat renners van één land elkaar tegenwerken.

Ook bij de junioren, beloften en vrouwen worden de wereldkampioenschappen in landenteams verreden. Deze zijn echter kleiner dan bij de elite mannen. Aan de tijdrit mogen telkens twee renners per land deelnemen.

De locatie van het wereldkampioenschap verschilt per jaar. Meestal is het parcours licht heuvelachtig, vergelijkbaar met dat van klassiekers. Het zijn daarom ook vaak specialisten in dit type wedstrijden die wereldkampioen worden. Soms gaat het echter om een vrijwel vlak parcours zoals in 2002 in Zolder, of juist een vrij bergachtig parcours zoals in 1995 in Duitama.

Het parcours bestaat traditioneel uit een groot aantal ronden en de lengte van de langste weddstrijd, bij de mannen elite, is meestal ongeveer 250 kilometer. De wedstrijd vindt in het najaar plaats, niet lang nadat de mannen de Ronde van Spanje hebben gereden. De tijdritten vinden enkele dagen eerder plaats, in dezelfde regio als de wegwedstrijd.

Voor de wereldkampioen wacht aan de eindstreep de regenboogtrui, die hij of zij een heel jaar lang mag dragen – enkel een leiderstrui in een etappewedstrijd krijgt voorrang. De eerste regenboogtruien werden in 1927 uitgereikt; voordien was er geen speciale trui voor de wereldkampioen. De wereldkampioen mag alleen in de discipline waarin de titel behaald is zijn of haar trui dragen. De gewezen wereldkampioenen mogen de rest van hun carrière regenboogbandjes onderaan hun mouwen en aan de kraag dragen.

Omdat het al verschillende keren is voorgekomen dat een regerend wereldkampioen amper wedstrijd wist te winnen, wordt wel gesproken van de vloek van de regenboogtrui.

• 
  De Italiaan Alfredo Binda werd als eerste drie keer wereldkampioen, in 1927, 1930 en 1932.
• 
  De Belg Eddy Merckx werd eveneens drie keer wereldkampioen, in 1967, 1971 en 1974.
• 
  De Belg Jean-Pierre Monseré (rechts) overleed in maart 1971 als wereldkampioen.
• 
  De Nederlander Joop Zoetemelk was net geen 39 jaar toen hij in 1985 won.
• 
  De Italiaan Gianni Bugno werd aan het begin van de jaren 90 twee keer op rij wereldkampioen.
• 
  De Spanjaard Óscar Freire behaalde in 2004 voor de derde keer de wereldtitel.
• 
  De Australiër Michael Rogers werd drie keer op rij wereldkampioen tijdrijden.
• 
  De Zwitser Fabian Cancellara werd vier keer wereldkampioen tijdrijden.
• 
  De Nederlandse Marianne Vos werd in 2006, 2012 en 2013 wereldkampioene bij de vrouwen.
• 
  De Italiaan Paolo Bettini won de wegrit zowel in 2006 als in 2007.
• 
  De Italiaanse Giorgia Bronzini werd in 2010 en 2011 wereldkampioene bij de vrouwen.
• 
  De Slowaak Peter Sagan werd drie keer op rij wereldkampioen.

Zie de categorie UCI Road World Championships van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.