Vorden
Vorden (Nedersaksisch: Vodden) is een dorp in de gemeente Bronckhorst in de Nederlandse provincie Gelderland. Het ligt ongeveer 10 km ten zuidoosten van Zutphen. In 2019 telde het dorp 7.235 inwoners.[1]
Plaats in Nederland | |||||
| |||||
Situering | |||||
Provincie | |||||
Gemeente | |||||
Coördinaten | 52° 6′ NB, 6° 19′ OL | ||||
Algemeen | |||||
Inwoners (BAG, 2019) | 7.235[1] | ||||
Overig | |||||
Woonplaatscode | 3573 | ||||
Belangrijke verkeersaders | N316 N319 | ||||
Website | http://www.bronckhorst.nl | ||||
Detailkaart | |||||
Locatie in de gemeente Bronckhorst | |||||
Foto's | |||||
Het kasteel van Vorden | |||||
|
Vorden wordt doorsneden door de weg van Zutphen naar Ruurlo (N319) en door de Baakse beek (ter plaatse ook wel Vordense beek genoemd), die naar de IJssel stroomt. Vorden ligt aan de in 1878 geopende spoorlijn Zutphen - Winterswijk en heeft een station centraal gelegen aan de stationsweg.
Geschiedenis en architectuur
In de middeleeuwen ontstond Vorden op een aan de "Vordensche" beek gelegen dekzandgebied, vlak bij huis Vorden (zie onder). Het dorp dankt zijn naam vermoedelijk aan het woord 'voorde', dat doorwaadbare plaats betekent. Het werd in 1235 een zelfstandige parochie. Tot 2005 was Vorden een zelfstandige gemeente, maar ten gevolge van een gemeentelijke herindeling werd Vorden op 1 januari van dat jaar samengevoegd met de buurgemeenten Hummelo en Keppel, Steenderen, Hengelo en Zelhem tot de gemeente Bronckhorst. Andere kernen in de voormalige gemeente waren Delden, Kranenburg, Linde, Medler, Mossel, Veldwijk, Vierakker, Wichmond, Wientjesvoort en Wildenborch.
In 2014 werd het centrum van Vorden opnieuw ingericht, waarbij er een aantal wegen verlegd werd en op bepaalde plaatsen werden ook de stoepen breder gemaakt. Daarnaast zijn er bomen aangeplant en werd er een nieuwe parkeerplaats aangelegd voor langparkeerders. In de plaats is zowel een hervormde kerk (Dorpskerk) als een rooms-katholieke kerk (Christus Koningkerk) aanwezig.
Kastelendorp
Het bekendst is Vorden vanwege het feit dat het acht kastelen telt, waarmee het een van de meest kastelen-rijke dorpen van Nederland is. Huis Vorden staat aan de rand van het dorp, de andere zeven staan er in een kring omheen.
- Huis Vorden werd voor het eerst vermeld in 1315. In 1580, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werd het geplunderd en dertig jaar later hersteld. In 1976 werd het gerestaureerd en fungeerde het als gemeentehuis. In 2004 heeft de gemeente Vorden het kasteel verkocht aan een particulier. Sindsdien wordt het kasteel gebruikt als huwelijkslocatie.
- Kasteel Hackfort werd voor het eerst genoemd in 1324. Na gedeeltelijk verwoest te zijn door een brand in 1586, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werd het herbouwd. De huidige voorgevel in Lodewijk XVI-stijl kreeg het in 1788. Tegenwoordig is het opgedeeld in appartementen.
- Den Bramel. Van de voor het eerst in 1396 vermelde versie en die uit ongeveer 1645 resteert weinig meer; het huidige gebouw dateert grotendeels uit de periode 1720-1726.
- De Kieftskamp, in Lodewijk XV-stijl, werd in 1776 opgetrokken. In 1920 en 1930 werd het uitgebreid.
- De Wildenborch is een voormalige havezate, voor het eerst in 1372 genoemd. Na verwoesting in 1490 werd het herbouwd tussen 1523 en 1533. In de 17e eeuw werd het grotendeels gesloopt. De overblijvende poorttoren werd onderdeel van een in 1782 gebouwd nieuw landhuis. De zoon van de opdrachtgevers was de dichter Anthony Staring, die er van 1791 tot 1840 woonde. De verbouwing van 1847 werd in 1931 ongedaan gemaakt.
- De Wiersse, voor het eerst genoemd in 1288. Inmiddels vervallen werd het in 1681 herbouwd. In de 18e eeuw en in 1925 onderging het verbouwingen.
- Onstein, in Lodewijk XIV-stijl, werd gebouwd in 1711 op een plek waar voorheen een herenhuis uit 1613 had gestaan. Tegenwoordig in het bezit van Hans Melchers.
- Het Medler is een uit de 17e eeuw daterend herenhuis, dat later nog meermalen werd verbouwd.
Het Enzerinck is een in 1835-1836 gebouwd neoclassicistisch landhuis. Het uit 1850 daterende Wientjesvoort heeft dezelfde stijl.
Fotogalerij
- Huize "Het Enzerinck" te Vorden
- Kasteel Den Bramel te Vorden
- Kasteel Vorden in de zomer
- Kasteel Vorden in de sneeuw
- Beeld van de dichter A.C.W. Staring door Frank Letterie
- Hackforter Molen te Vorden
- Molen De Hoop te Vorden
- Dorpscentrum te Vorden
Voorzieningen
Winkelen
Het grootste gedeelte van de winkels is te vinden aan de Dorpsstraat, Zutphenseweg, Burgemeester Galleestraat en de Raadhuisstraat. Er zijn verschillende supermarkten, drogisterijen en kledingwinkels te vinden.
Weekmarkt
Wekelijks vindt er op vrijdagochtend een markt plaats in het centrum van Vorden, rondom de N.H. Kerk. Op de weekmarkt staan onder andere viskramen, bakkerskramen en kledingkramen/stofverkopers.
Scholen
Vorden heeft vijf basisscholen: de Dorpsschool (openbaar), de Vordering (katholiek), het Hoge (christelijk) en de Kraanvogel (buurtschap Kranenburg) en sinds najaar 2014 is de Hofakker erbij gekomen, voor onderwijs op antroposofische basis. Daarnaast heeft Vorden nog de middelbare school 't Beeckland (vmbo); deze is onderdeel van het Ulenhofcollege in Doetinchem.
Fiets- en wandelroutes
- De achtkastelenroute is in totaal 33 kilometer lang en onderweg zijn er acht kastelen te zien.
- De Berendroute, een fietstocht van zo'n 20 kilometer rondom Vorden.
- Door Vorden loopt het Pieterpad. De route voert van Pieterburen aan de Groningse Waddenkust naar de Sint-Pietersberg bij Maastricht.
- Het Trekvogelpad kruist het Pieterpad in Vorden bij kasteel Vorden en loopt van Bergen aan Zee naar Enschede.
Evenementen
Koningsdag en de zomerfeesten worden in Vorden uitbundig gevierd. Andere evenementen in Vorden zijn Mañana Mañana, NK Skeeler marathon, Achtkastelenloop, de kunstzondagen en de kerstmarkt.
Wim Kuijpertoernooi
Tussen 1990 en 2015 vond in Vorden het Wim Kuijpertoernooi plaats op de sportvelden van voetbalvereniging vv Vorden. Het Wim Kuijpertoernooi was een internationaal voetbaltoernooi voor D pupillen. Voorbeelden van teams die (bijna) jaarlijks deelnamen aan het toernooi waren Feyenoord, PSV, Bayer 04 Leverkusen, Dynamo Moskou en Everton FC.
Verenigingen
- Muziek: Vorden kent een muziekvereniging (Harmonie vorden) die ontstaan is uit een fusie van twee corpsen (Sursum Corda en Concordia) en een mannenkoor (Vordens mannenkoor)
- Sport: voetbalvereniging VV Vorden, volleybalvereniging, tennisvereniging, badmintonvereniging, gymnastiekvereniging Sparta en squashclub en een fitnessschool, auto en motorclub VAMC
- Dieren: vogelvereniging De Vogelvriend, pluimvee- en konijnenvereniging PKV Vorden en hengelsportvereniging De Snoekbaars
- Jeugd: scouting David G. Alford Vorden
- Evenementen: Stichting VOEST (Vordense Evenementen Stichting).
Varia
In 1976 droeg Vorden het predicaat "Parel van Gelderland", een jaarlijkse verkiezing onder Gelderse gemeenten.
Bekende personen woonachtig (geweest) in Vorden
- Thijs van Amerongen, wielrenner
- Anton Eduard van Arkel, burgemeester
- Joop Boerstoel, musicus, dirigent
- Maurits Anton Brants (1853-1929), bioloog, bestuurder en politicus
- Marlies Claasen, presentatrice en zangeres
- Jan Dagevos, mede-oprichter Purper en huisarts
- Johannes Hermanus Gallée, burgemeester
- Johan Hendrik Gallée, hoogleraar in de Oud-Germaanse en Vergelijkende Taalstudie
- Pieter Gerrit Gallée, burgemeester
- Willem Lodewijk Adolf Gericke, minister van Marine
- Isaäc Groneman, arts, verloskundige, Indonesiëkundige
- Berend van Hackfort, edelman en legeraanvoerder van het hertogdom Gelre tijdens de strijd tegen keizer Karel V
- Alexander van der Heyden van Doornenburg, burgemeester en militair
- Tim Hinterding, beeldend kunstenaar
- Peter Hoefnagels, hoogleraar en politicus
- Jacques de Jong, ondernemer en politicus
- Frank Letterie, beeldhouwer
- Martine Letterie, kinderboekenschrijfster
- Pierre Mathieu (1943-2014), volleybalbondscoach
- Rien Kornegoor, zakenman, filantroop[2]
- Hans Melchers, zakenman, miljonair
- Durk van der Mei (1924-2018), politicus
- Antoine Peters, modeontwerper
- Erwin Plekkenpol, enduro-rijder (Nederlands Kampioen)
- Folkert Posthuma, landbouwkundige, minister en nazi-collaborateur
- Adolph Hendrik Ripperda, lid van het ridderschap van Zutphen, heer van Beurse en drost van de heerlijkheid Bredevoort
- Riek Schagen, actrice (Saartje uit Swiebertje)
- Anthony Staring, dichter
- Bertram Storm van 's Gravesande, burgemeester van Bleiswijk en Wassenaar
- Annemiek van Vleuten, wielrenster
- Hendrik III van Wisch, ambtsman in de Liemers en zoon van Hendrik II van Wisch
Overleden
- E.J.R. Van Grotenhuis van Onstein (1775-1847), landeigenaar en politicus
- Folkert Posthuma (1874-1943) was een landbouwkundige, minister en nazi-collaborateur, die daarom in 1943 door het verzet werd vermoord.
- De bekende Amerikaanse soul-zanger Arthur Conley overleed in 2003 in Ruurlo en ligt begraven op de algemene begraafplaats Vorden.
- (Stem)acteur Ger Smit, bekend van de Fabeltjeskrant overleed in 2012 in Vorden.
- Burgemeester Oscar van den Bosch overleed in 2019.
Externe links
Zie de categorie Vorden van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Noten
|
Plaatsen in de gemeente Bronckhorst | ||
---|---|---|
Hoofdplaats: Hengelo Stadjes: Bronkhorst · Laag-Keppel |
Plaats met start- of eindpunt aan het Pieterpad | |
---|---|
Pieterburen · Winsum · Groningen · Zuidlaren · Rolde · Schoonloo · Sleen · Coevorden · Hardenberg · Ommen · Hellendoorn · Holten · Laren · Vorden · Zelhem · Braamt · Millingen aan de Rijn · Groesbeek · Gennep · Vierlingsbeek · Swolgen · Venlo · Swalmen · Montfort · Sittard · Strabeek · Sint-Pietersberg |
Beluister | (info) |