Tolbert
Tolbert is een plaats, met 4.455 inwoners (4 oktober 2019), in de gemeente Westerkwartier in de provincie Groningen in Nederland.
Plaats in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 53° 10′ NB, 6° 22′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (BAG, 2019) | 4.455[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 9356 | ||
| Netnummer | 0594 | ||
| Woonplaatscode | 2345 | ||
| Belangrijke verkeersaders | A7 | ||
| |||
Geschiedenis
Tolbert ontstond in de 10e eeuw als vestiging van kolonisten op de zandrug tussen Marum en Oostwold die gelegen was in een veenmoeras. Oorspronkelijk werd het 'Fredewolda' (Vredewold) genoemd, maar later werd het opgedeeld in drie buurten:
- de 'oude buurt': 'Oldebert', later 't Olle bert' of Tolbert
- de 'nieuwe buurt': 'Nijeberth', later Niebert
- de 'kleine buurt': Lettelbert
In de 13e eeuw werd de kerk van Tolbert gebouwd, waarvan de toren in de 16e eeuw werd verhoogd. Een poging van de Duitsers om tijdens de Tweede Wereldoorlog de klok uit 1660 (Jurjen Balthasar) mee te nemen mislukte omdat deze te groot was; een nog zichtbaar later dichtgemetseld gat herinnert aan deze poging. Ten oosten van Tolbert lag vroeger de vermoedelijk vroeg-15e-eeuwse Auwemahuis, die in de 18e eeuw werd gesloopt; de toren en het Auwemabos verdwenen een eeuw later. De gracht is het enige dat resteert. Binnen deze gracht is later een woning gebouwd. In 1780 werd de nog bestaande Herberg De Postwagen geopend.
Leek is in de 20e eeuw aan de oost- en zuidkant tegen het oorspronkelijke Tolbert aangegroeid. De nieuwbouw van Leek ten westen van de Auwemalaan heeft echter als postadres Tolbert gekregen. Langs de noordkant van Tolbert loopt de autosnelweg A7 van Drachten naar Groningen. In het westen wordt het dorp sinds 1906 begrensd door de Tolbertervaart, die zorgde voor een betere waterverbinding met Leek en Groningen. De tramlijn Drachten - Groningen uit 1913 werd echter in 1985 opgeheven. In de tweede helft van de 20e eeuw groeide het dorp door de gunstige ligging aan de A7 explosief als forenzenplaats, met name in zuidelijke richting.
De Oudheidkamer Fredewalda probeert het verleden van het dorp inzichtelijk te houden. Bijna 120 panden uit het vroegere dorp zijn als maquette nagebouwd naar de toestand van ongeveer 1930. Van elk gebouw worden bovendien zo veel mogelijk gegevens verzameld over gebruik en bewoners.
Oude smederij uit 1912 aan de Hoofdstraat 50 (gemeentelijk monument)
Voormalige café-slijterij van Steven Akker, in 1988 door architect Roel Kouwen verbouwd. Hij plaatste ook de markante gevels..jpg)
Hervormde kerk van Tolbert
Activiteiten
In en rond Tolbert werden sinds 1950 jaarlijks de zogenaamde CC races gehouden: Motorraces op een stratencircuit. In 1984 verongelukte motorcoureur Jack Middelburg hier dodelijk. In 2008 is besloten dit evenement niet meer te organiseren.
In de H.J.C.-Manege in Tolbert worden jaarlijks tal van activiteiten georganiseerd, waaronder allerlei hippische wedstrijden, die nationale en internationale belangstelling trekken.
Sport
De plaatselijke voetbalvereniging heet VV TLC.
Geboren in Tolbert
- Wietse Keuning (1876-1957), onderwijzer, muziekrecensent/journalist, schrijver (ps. Wytze Keuning)
- Janneke van der Veer (1953), schrijfster
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|